Sự kiện du lịch thường niên này không chỉ là niềm tự hào riêng của người dân Nghĩa Lộ mà cả tỉnh Yên Bái nên trong nhiều năm qua, thị xã luôn chú trọng khôi phục, bảo tồn, phát huy mạnh mẽ các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc trên địa bàn gắn với phát triển du lịch, đưa những giá trị đó trở thành nền tảng, nhân tố quan trọng để xây dựng và phát triển quê hương.
Bà Lò Hồng Son, xã Nghĩa An phấn khởi: "Mấy năm gần đây, du lịch cộng đồng phát triển nên bà con chúng tôi thường xuyên tập luyện các điệu múa xòe để phục vụ du khách. Khi chúng tôi biểu diễn các tiết mục múa hát đậm đà bản sắc dân tộc Thái, khách du lịch rất thích. Thời gian này, chúng tôi tăng cường tập luyện nhiều hơn để chuẩn bị tham gia vào màn xòe trong Lễ hội của thị xã. Dù cả ngày bận rộn đi làm song tối đến, ai cũng háo hức đi tập luyện bởi muốn bản sắc văn hóa dân tộc mình được nhiều người biết đến”.
Homestay Mường Lò Yên Bình, bản Chao Hạ 1, xã Nghĩa Lợi là địa chỉ quen thuộc của nhiều du khách trong và ngoài nước mỗi khi đến với thị xã Nghĩa Lộ. Chị Lường Thị Yến - chủ Homestay Mường Lò Yên Bình chia sẻ: "Khi du khách đến với homestay, ngoài được hòa vào cuộc sống bình dị của những người dân bản địa, trải nghiệm những bộ trang phục truyền thống của dân tộc Thái, du khách sẽ cùng chủ nhà chế biến những món ăn mang hương vị Mường Lò cũng như thưởng thức những điệu xòe, điệu múa mang đậm bản sắc dân tộc Thái. Qua nhiều năm làm du lịch, tôi thấy những bản sắc văn hóa đó chính là điểm nhấn thu hút du khách”.
Bà Maria, du khách đến từ Pháp thích thú khi được trải nghiệm trang phục và tham gia các hoạt động văn hóa ở bản Thái. Bà hào hứng: "Trong chuyến du lịch Việt Nam lần này, đoàn tôi dự kiến đi 5 tỉnh của đất nước Việt Nam. Thị xã Nghĩa Lộ là điểm dừng chân thứ 3 trong hành trình. Chúng tôi thấy thật ấn tượng với sự gần gũi, mến khách của người dân cũng như những bản sắc văn hóa ở đây. Chúng tôi đến đúng dịp địa phương đang chuẩn bị tổ chức Lễ hội nên được xem bà con tập múa xòe. Chúng tôi cũng được trải nghiệm và hòa vào vòng xòe cùng bà con, rất tuyệt vời”.
Xác định việc gìn giữ, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc chính là đòn bẩy để phát triển du lịch, thời gian qua, thị xã Nghĩa Lộ đã tổ chức nhiều lớp truyền dạy văn hóa phi vật thể các dân tộc tại cộng đồng; sưu tầm, biên soạn các tài liệu về Khắp Thái, nhạc cụ Khèn bè. Đưa Nghệ thuật Xòe Thái vào hoạt động 34/34 trường học các cấp của thị xã, tạo thành nét sinh hoạt đặc sắc, góp phần không nhỏ vào việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản của nghệ thuật Xòe Thái.
Cùng với đó, các giá trị văn hóa độc đáo khác như tục Đâm Đuống, múa Mỡi, thờ thần Đất, Thành hoàng làng... của dân tộc Mường, Tày cũng được duy trì, trở thành nét đẹp trong văn hóa cộng đồng trên địa bàn. Công tác bảo tồn, phục dựng và duy trì tổ chức các lễ hội truyền thống tại cơ sở đã tạo nên bức tranh văn hóa sinh động, đa sắc màu dân tộc như: lễ hội Rằm tháng Giêng, Tết Xíp xí, lễ hội Xên bản, Xên mường, lễ hội Xên Đông, hội Hạn khuống, hội Khai Hạ...
Có thể thấy, việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc đã tạo ra những tiền đề quan trọng để Đảng bộ, chính quyền và nhân dân thị xã Nghĩa Lộ kiên định với mục tiêu phát triển du lịch xanh, bền vững. 9 tháng đầu năm, số du khách đến với thị xã Nghĩa Lộ đạt 230.820 lượt, trong đó, khách nội địa là 215.747, khách quốc tế 15.073; doanh thu đạt 210 tỷ đồng.
Để thực hiện tốt mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX về định hướng xây dựng thị xã Nghĩa Lộ trở thành thị xã văn hóa và du lịch, đồng chí Lê Trí Hà - Bí thư Thị ủy Nghĩa Lộ cho biết: "Thị xã sẽ tiếp tục gắn liền nhiệm vụ bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống với phát triển du lịch để tạo ra những mô hình du lịch đặc trưng, bản sắc và riêng có. Tập trung nguồn lực xây dựng các bản văn hóa truyền thống gắn với xây dựng và nâng cao chất lượng các mô hình du lịch cộng đồng. Chú trọng giữ gìn tập tục truyền thống tốt đẹp, kiến trúc nhà ở đặc trưng, trang phục truyền thống, ngôn ngữ, lối sống cộng đồng; khôi phục nghề truyền thống để thu hút du khách đến khám phá, trải nghiệm".
"Cùng với đó, thị xã sẽ tập trung xây dựng "con người văn hóa” và "cộng đồng làm du lịch” để phát huy vai trò của mỗi công dân thị xã và cả cộng đồng trong mục tiêu phát triển du lịch và văn hóa du lịch của thị xã. Từ đó, góp phần xây dựng hình ảnh con người Nghĩa Lộ - Mường Lò "Thân thiện, đoàn kết, nhân ái, sáng tạo, hội nhập”, vùng đất và các lễ hội văn hóa, du lịch Mường Lò trở thành điểm đến "thương hiệu" với du khách trong và ngoài nước.
