Nhức nhối nguồn cung độc hại cho người hút thuốc lá
Trong khi cả xã hội đang nỗ lực giảm thiểu tình trạng hút thuốc lá thì tình trạng thuốc lá nhập lậu vẫn được bày bán công khai, thách thức cơ quan quản lý, gây nhiều cản trở cho việc tuyên truyền phòng chống tác hại của thuốc lá.
Trong một cuộc trao đổi với báo giới gần đây, ông Vũ Văn Cường, Chủ tịch Hội đồng thành viên Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam cho biết, tình trạng thuốc lá ngoại nhập lậu vẫn được bày bán công khai ở nhiều nơi ở các địa phương trên cả nước và gia tăng về chủng loại với hàm lượng tar, nicotine vượt mức cho phép nhiều lần làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe của người dân.
Thuốc lá lậu còn gây thất thu ngân sách hàng năm trên 10.000 tỷ đồng. Mất sản lượng nguyên liệu : 18.000 tấn/năm (tương đương diện tích trồng là 10.000 hecta). Mất việc làm của nông dân 5 triệu công lao động không có việc làm/ năm. Mất việc làm của công nhân : 600.000 công lao động/năm.
Riêng trong năm 2014, theo số liệu từ Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam, thì lượng thuốc lá lậu tăng khoảng 30 – 40% và đã làm thất thu ngân sách khoảng 8 nghìn tỷ.
Trong năm 2014, mặc dù Thủ tướng đã có Chỉ thị số 30/CT- TTg ngày 30/9/2014 về việc tăng cường công tác đấu tranh chống buôn lậu thuốc lá, nhưng đến nay, tình hình vận chuyển, kinh doanh thuốc lá điếu nhập lậu vẫn chưa có dấu hiệu giảm và có nguy cơ bùng phát, đặc biệt là tại các tỉnh phía Tây Nam.
Theo Ban Chỉ đạo quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả (sau đây gọi tắt là Ban Chỉ đạo 389 quốc gia), 9 tháng đầu năm, lực lượng chức năng trên cả nước đã bắt giữ 11.649 vụ vận chuyển thuốc lá nhập lậu, tịch thu 8.261.489 bao các loại.
Đáng chú ý, thuốc lá lậu bị bắt giữ chủ yếu tại khu vực các tỉnh biên giới Tây Nam, miền Trung như: Long An, An Giang, Đồng Tháp, Kiên Giang, Tây Ninh, Quảng Trị, sau đó vận chuyển về TP.Hồ Chí Minh và các thành phố lớn tiêu thụ. Mặc dù lực lượng chức năng liên tục tổ chức các đợt cao điểm kiểm tra nhưng tình hình vận chuyển thuốc lá nhập lậu vẫn không có chiều hướng giảm.
Cục Quản lý thị trường An Giang cho biết, mặc dù lực lượng chống buôn lậu đang tăng cường kiểm tra, kiểm soát và đóng các chốt tại 3 địa bàn trọng điểm (TP.Châu Đốc, huyện Tịnh Biên và An Phú) nhằm ngăn chặn buôn lậu trước khi diễn ra mùa nước nổi ở khu vực đầu nguồn biên giới, nhưng vẫn khó tránh khỏi việc buôn lậu và vận chuyển thuốc lá lậu qua biên giới bằng cách đai vác đường bộ và xe môtô, ghe xuồng máy chở đường sông, rạch…
Nói về tình trạng buôn lậu thuốc lá, Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam nhận định, Chỉ thị số 30/CT-TTg là một trong những quyết sách đúng đắn, kịp thời của Chính phủ trong công tác chống thuốc lá nhập lậu. Tuy nhiên, kết quả đạt được chưa tương xứng với kỳ vọng của Chính phủ.
Cần những giải pháp đồng bộ
Trước tình trạng thuốc lá nhập lậu có nguy cơ bùng phát, Ban Chỉ đạo 389 quốc gia đề nghị Bộ Quốc phòng chỉ đạo lực lượng bộ đội biên phòng tăng cường tuần tra, kiểm soát, lập chốt ở khu vực biên giới, các đường mòn, lối mở; Bộ Tài chính chỉ đạo lực lượng hải quan kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ việc vận chuyển thuốc lá nhập lậu qua cửa khẩu, hai bên cánh gà cửa khẩu, khu vực địa bàn kiểm soát của hải quan; Bộ Công an chỉ đạo lực lượng cảnh sát, an ninh kinh tế, cơ quan điều tra đẩy mạnh công tác trinh sát nắm tình hình, triệt phá các đối tượng đầu nậu, đường dây, ổ nhóm buôn bán thuốc lá nhập lậu; lực lượng quản lý thị trường tăng cường kiểm tra các điểm tập kết, tàng trữ, cất giấu thuốc lá lậu, hàng lậu lưu thông trên thị trường nội địa...
Đề cập đến những giải pháp chống buôn lậu mặt hàng thuốc lá lậu, ông Vũ Văn Cường, Chủ tịch Hội đồng thành viên Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam cho biết:Trước hết, tăng cường chống buôn lậu ngay từ biên giới, biên giới đất liền, cảng biển, hàng không… Đây là biện pháp rất quan trọng. Bên cạnh đó, cần phải chống buôn lậu ngay tại các điểm bán lẻ, kênh tiêu thụ, các quầy hàng, tủ thuốc đang bày bán thuốc lá lậu. Bởi đây là những tụ điểm rất dễ dàng để cho người tiêu dùng có thể mua thuốc lá lậu.
Tại Hội nghị về công tác chống buôn lậu thuốc lá (TP.HCM) do Bộ Công an tổ chức, Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam cũng đã đề xuất, Bộ Công Thương trong thời gian tới cần triển khai lực lượng quản lý thị trường trên phạm vi toàn quốc hơn 60 tỉnh thành, phối hợp với công an để đồng loạt kiểm tra, kiểm soát tất cả các hệ thống cửa hàng, tủ thuốc mà hiện nay còn bán thuốc lá nhập lậu.
Theo ông Cường, khi kiểm soát được đầu ra (tức là tại các cửa hàng, tủ thuốc…), thì cầu về thuốc lá lậu sẽ giảm đi, thì tự khắc nguồn cung thuốc lá lậu biên giới cũng giảm đi.
Nói riêng về việc phối hợp, hỗ trợ các lực lượng chức năng trong công tác chống buôn lậu thuốc lá, Hiệp hội thuốc lá việt Nam cũng đã có những phối hợp chặt chẽ với Ban chỉ đạo 389 quốc gia, các Bộ, ngành trong công tác chống buôn lậu thuốc lá. Thường xuyên cung cấp thông tin về tình hình buôn lậu thuốc lá, nhất là các thống kê, điều tra thị trường của các tổ chức có uy tín trên toàn cầu. Nhanh chóng Hỗ trợ kinh phí cho lực lượng chức năng trực tiếp thực hiện bắt giữ, xử lý tiêu hủy thuốc lá điếu nhập lậu, thuốc lá giả.
