Ảnh minh họa
Cụm Dịch vụ kinh tế - khoa học - kỹ thuật (gọi tắt là DK1) được thành lập từ tháng 7-1989 ở thềm lục địa phía Nam của Tổ quốc. 15 nhà giàn DK1 được xem là những "pháo đài thép" bởi sự kiên cố, vững chắc trên nền san hô giữa biển. Canh giữ những "pháo đài thép" này là cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn DK1 Vùng 2 Hải quân.
Trăn trở và hành động
Cuộc sống của cán bộ, chiến sĩ trên các nhà giàn DK1 vào những năm 1990-1995 rất gian khổ. Lúc ấy, rau xanh luôn được coi là thứ xa xỉ. Lương thực, thực phẩm được đem từ đất liền ra các nhà giàn, như gạo, muối, nước ngọt, thịt hộp, rau muống khô... Trong đó, rau muống dù đã phơi khô đóng gói nhưng rất quý. Để chuẩn bị bữa ăn, rau muống khô được ngâm nước cho mềm, xắt nhỏ nấu canh loãng chan với cơm. Song, loại rau khô này cũng cạn dần vì 2 tháng, thậm chí 4 tháng, mới có tàu mang lương thực, thực phẩm ra nhà giàn.
Ăn đồ hộp lâu ngày mà không có rau xanh, nhiều cán bộ, chiến sĩ xuống sức, uể oải, bắt đầu đau bụng, đau bao tử... Trước thực tế ấy, Ban Chỉ huy Khung quản lý DK1 (tên gọi thời điểm đó) luôn trăn trở làm thế nào để có rau xanh cho bộ đội ăn hằng ngày mà không phải chờ tiếp tế. Sau đó, họ thống nhất "quyết sách": Phải trồng bằng được rau xanh, phải "bắt" rau xanh mọc lên từ sóng nước biển khơi. Thế là phong trào "rau xanh trên sóng" được phát động và triển khai ngay sau đó.
Trung tá Nguyễn Văn Nam, nguyên Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn DK1, nhớ lại: "Sau khi bàn bạc xong, tôi báo cáo cấp trên sáng kiến trồng rau trong máng gỗ. Tôi trực tiếp điện cho các nhà giàn đề nghị tận dụng xô hỏng, chậu thủng, gỗ thừa... để đóng thành máng trồng rau. Cùng lúc đó, trong đất liền, chúng tôi tận dụng gỗ thừa của doanh trại đóng thành máng, lên tận huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu mua đất đỏ bazan chuyển xuống tàu chở ra nhà giàn DK1".
Cùng với hàng trăm bao đất, các nhà giàn được cấp hạt rau giống mồng tơi, cải thìa, rau muống... Chuyến tàu đầu tiên chở đất đỏ, hạt giống, máng gỗ đến nhà giàn Phúc Tần đúng mùa biển động. Những con sóng lớn lừng lững như các quả núi làm cho tàu chồm lên ngụp xuống, hàng trăm bao tải đất bị thấm nước biển. Các cán bộ, chiến sĩ phải trằn lưng kéo bằng dây ròng rọc để đưa những bao tải đất từ tàu lên nhà giàn.
Những bao đất thấm nước biển được đổ ra trần nhà giàn hoặc lan can phơi khô cho bay hết độ mặn mới trồng được rau. Sau những giờ huấn luyện mệt nhoài, các anh lại cùng nhau đảo đất, đổ vào khay xếp ngay ngắn một góc sàn. Tất cả đều hy vọng mầm xanh đâm chồi từ những khay đất ấy.
"Độc nhất vô nhị"
Khác với đất liền chỉ cần gieo hạt là nảy mầm, bộ đội nhà giàn trồng rau một cách khác biệt. Hạt rau được ngâm với nước ấm, vớt ra ủ trong bao tải đến lúc nảy mầm mới gieo trong khay đất, lấy bao tải nhúng nước ngọt đắp lên trên. Theo trung tá Lê Xuân Nam, Chính trị viên Nhà giàn DK1/21, chỉ lính nhà giàn mới có cách trồng rau "độc nhất vô nhị" như vậy.
Không phải phép mầu gì song khi những mầm rau xanh đầu tiên đội đất vươn lên giữa sóng gió biển khơi, cán bộ, chiến sĩ nhà giàn đã xúc động đến rưng rưng nước mắt. Bao trăn trở, công sức của người lính đã được đền đáp: giữa đại dương bao la, khí hậu khắc nghiệt, họ vẫn trồng được rau xanh. Sau những giờ huấn luyện, các anh lại thay nhau người tưới nước, đảo đất, người lấy cá tươi làm phân xanh cho rau...
Một lần, sau cơn lốc biển lúc nửa đêm, sáng thức dậy, các chiến sĩ hốt hoảng khi thấy những bồn rau bị sóng gió làm dập nát. Tất cả lặng người, có chiến sĩ đã khóc vì tiếc. Các anh lại dùng bao tải cũ chắp lại thành tấm bạt lớn, quây những bồn rau lại một góc - "làm nhà cho rau ở". Mỗi khi mưa to, gió lớn, giông biển, lốc tố, các bồn rau được khiêng vào nhà hoặc cất trong kho.
Đến nay, tất cả 15 nhà giàn DK1 đều trồng được rau xanh. 15 nhà giàn là 15 vườn rau xanh di động. Các cán bộ, chiến sĩ được ăn rau tươi hằng ngày. Nhà giàn nào cũng trồng được 3-4 loại rau, chủ yếu là rau muống và mồng tơi. Có nhà giàn còn trồng được cả mía, rau húng và chanh, ớt rất sai quả.
Trung tá Lê Xuân Nam cho biết trung bình mỗi ngày, một cán bộ, chiến sĩ được bảm đảm tối thiểu 200 g rau xanh, như mồng tơi, dền, rau muống, giá đỗ... "Ở giữa biển xa, bồn rau như vườn cây cảnh, vừa có rau xanh ăn hằng ngày vừa tạo không gian xanh - sạch - đẹp, gần gũi đất liền. Chúng tôi hoàn toàn yên tâm phấn đấu, vững vàng tay súng giữ vững chủ quyền biển đảo của Tổ quốc trong mọi tình huống" - trung tá Lê Xuân Nam khẳng định.
Sau một lần ra thăm nhà giàn DK1, xúc động trước những "vườn rau di động" xanh mướt, những khóm mồng tơi phủ kín lối ra vào, trung tá Nguyễn Hồng Sơn, Chủ nhiệm Nhà Văn hóa Vùng 2 Hải quân, đã sáng tác ca khúc "Màu xanh nhà giàn". Bài ca ấy đã làm ấm lòng và tiếp thêm sức mạnh cho các cán bộ, chiến sĩ vững vàng tay súng bảo vệ chủ quyền đất mẹ giữa biển trời Tổ quốc: "Những ngôi nhà trên biển/ Người chiến sĩ ươm mầm tươi tốt/ Những mầm xanh nhà giàn/ Thêm ấm lòng lính biển giữa đại dương...".
