Văn hóa biển đảo Việt Nam - Giá trị truyền thống và khát vọng phát triển bền vững

Hải Phòng là mảnh đất có nhiều hoạt động tín ngưỡng, lễ hội phong phú mang nét văn hóa truyền thống của dân tộc, đồng thời thể hiện nét văn hóa đặc sắc của vùng biển xứ Đông. Hải Phòng có nhiều lễ hội nổi bật, trong đó không thể không nhắc đến Lễ hội chọi trâu Đồ Sơn- một lễ hội đặc sắc mang tính chất toàn quốc mà hiếm vùng biển nào có.

Văn hóa biển, đảo Hải Phòng vừa thể hiện tính hào hùng quật khởi trong bảo vệ Tổ quốc, giải phóng dân tộc, gắn với hình tượng Nữ tướng Lê Chân, anh hùng dân tộc Đức vương Ngô Quyền và ba trận thủy chiến làm nên những trang sử hào hùng trên sông Bạch Đằng, vừa thể hiện sự bền bỉ, kiên cường gắn với quá trình mở đất, vươn ra biển chiếm lĩnh làm chủ không gian, chủ quyền biển đảo, vừa có tính mở, năng động, sáng tạo của thành phố cảng, công nghiệp, vừa có tính quyến rũ của văn hóa dân gian đa dạng, phong phú, vừa mang tính tâm linh của đời sống tín ngưỡng, tôn giáo.

Phó Chủ tịch UBND thành phố Hải Phòng Lê Khắc Nam khẳng định, văn hóa biển, đảo đã mang lại thế mạnh, tiềm năng to lớn cho kinh tế, văn hóa, xã hội của Hải Phòng phát triển, đặc biệt là phát triển cảng biển và du lịch.

Phát biểu đề dẫn Hội thảo, bà Trịnh Thị Thủy, Thứ trưởng Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch cho biết, Việt Nam sở hữu bờ biển dài trên 3.260 km, từ Móng Cái (Quảng Ninh) đến Hà Tiên (Kiên Giang) với hàng nghìn đảo lớn nhỏ. Từ đặc thù, tiềm năng về vị trí địa lý, qua quá trình cộng sinh với biển, dân tộc Việt Nam cũng sở hữu hệ thống di sản văn hóa biển, đảo rất đa dạng với nhiều loại hình văn hóa vật thể và phi vật thể; tận dụng tiềm năng, lợi thế này, giá trị văn hóa biển, đảo của đất nước thời gian qua không ngừng được phát huy, đặc biệt trong thúc đẩy phát triển du lịch, góp phần xây dựng ngành công nghiệp văn hóa.

Bên cạnh các thành tựu đã đạt được, việc bảo vệ, khai thác và phát huy giá trị văn hóa, biển đảo của đất nước vẫn còn những hạn chế như, nhiều tín ngưỡng, lễ hội, giá trị văn hóa truyền thống bị mai một, môi trường sinh kế của cộng đồng bị phá vỡ; chưa coi trọng đúng mức việc bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa biển, đảo.

Trước những cơ hội, thách thức đó, Hội thảo mong muốn các đại biểu tập trung thảo luận, làm rõ một số nội dung như: những vấn đề lý luận chung về khơi dậy, phát huy giá trị văn hóa biển, đảo làm nền tảng động lực và nguồn lực quan trọng cho phát triển bền vững, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa trong thời kỳ mới; tác động của thể chế, chính sách với việc phát huy giá trị văn hóa biển, đảo trong xây dựng các thiết chế văn hóa cho cộng đồng cư dân ven biển. Đây cũng là cơ sở để khẳng định vai trò quan trọng của văn hóa biển, đảo trong đời sống kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội.

Hội thảo tập trung đánh giá vai trò, tầm quan trọng của các giá trị truyền thống lịch sử, bản sắc văn hóa biển, đảo trong quảng bá hình ảnh đất nước, con người và truyền thống văn hóa biển của Việt Nam ra thế giới, mở ra cơ hội tiếp thu tinh hoa văn hóa biển của nhân loại làm phong phú, đa dạng thêm văn hóa biển Việt Nam, hạn chế những ảnh hưởng tiêu cực, gìn giữ những nét đẹp văn hóa biển, đảo truyền thống. Đặc biệt, các đại biểu tập trung đánh giá vai trò, vị trí của văn hóa biển, đảo trong gia tăng cố kết cộng đồng, xây dựng xã hội gắn kết, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa trong bối cảnh hiện nay.

Các đại biểu nhìn nhận nghiêm túc, thẳng thắn những hạn chế, yếu kém, những mặt chưa làm được trong trong qua trình triển khai chính sách, quản lý, khai thác văn hóa biển, đảo trên thực tiễn. Các đại biểu phân tích, làm sáng tỏ kinh nghiệm của các địa phương có biển, đảo trong khơi thông, sử dụng hiệu quả nguồn lực giá trị văn hóa biển, đảo.

Hội thảo mong tiếp nhận những đề xuất, kiến nghị của các đại biểu với Đảng, Nhà nước về những giải pháp phát huy giá trị văn hóa biển, đảo gắn với phát triển bền vững và bảo vệ chủ quyền biển, đảo của nước ta trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, giao lưu và hợp tác văn hóa biển trên toàn cầu hiện nay.

Tại Hội thảo, các đại biểu tập trung thảo luận ba nội dung lớn gồm: Những vấn đề chung về văn hóa biển, đảo Việt Nam - Giá trị truyền thống và khát vọng phát triển bền vững; nhận diện các giá trị văn hóa biển đảo trong việc tạo nguồn lực quan trọng cho phát triển kinh tế, xã hội nhanh, bền vững, góp phần xây dựng và bảo vệ tổ quốc xã hội chủ nghĩa; phát huy giá trị văn hóa biển, đảo kết hợp chặt chẽ giữa phát triển nhanh, bền vững với bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng hiện nay.