Bộ tài liệu "Di sản Hán Nôm tỉnh Quảng Ninh" tại Thư viện tỉnh Quảng Ninh. Ảnh: GIANG HOÀNG.
Phong phú tài nguyên thư viện
Tài liệu địa chí là loại tài liệu khắc họa diện mạo và phản ánh đa dạng các yếu tố về tự nhiên, kinh tế, xã hội, phong tục, tập quán và các truyền thống văn hóa của mỗi địa phương. Kể từ khi Thư viện tỉnh Quảng Ninh được thành lập năm 1956 đến nay, các thế hệ cán bộ, nhân viên của thư viện đã tích cực sưu tầm, bổ sung tài liệu địa chí.
Qua thời gian, kho tài liệu địa chí của thư viện tỉnh đã được nâng lên cả về số lượng và chất lượng, cung cấp nhiều tư liệu quý giá về địa phương phục vụ bạn đọc thực hiện các đề tài nghiên cứu, luận án, luận văn.
Theo tìm hiểu được biết, bình quân mỗi năm Thư viện tỉnh Quảng Ninh phục vụ tài liệu địa chí cho khoảng 50 đến 90 đề tài nghiên cứu khoa học, luận án, luận văn của các nghiên cứu viên. Trong các tài liệu địa chí của tỉnh Quảng Ninh có thể kể tới một số sách, ảnh quý như: Những hình ảnh của Chủ tịch Hồ Chí Minh với Quảng Ninh, Quảng Ninh hội tụ và lan tỏa, Di sản Hán Nôm tỉnh Quảng Ninh (tập 1: Địa chí cổ-thần tích thần sắc, tập 2: Địa bạ-tục lệ hương ước, tập 3: Địa chí cổ-thơ văn), Quảng Ninh-miền đất của những trầm tích…
Khu trưng bày triển lãm bên trong thư viện tỉnh Quảng Ninh. Ảnh: GIANG HOÀNG.
Ngoài kho tài liệu địa chí, Thư viện tỉnh Quảng Ninh còn có nhiều hệ thống phòng, kho tài liệu nhằm phục vụ tốt nhất cho bạn đọc như: Phòng đa phương tiện, phòng thiếu nhi, phòng đọc báo, tạp chí, kho báo và tạp chí, khu trưng bày triển lãm…
Em Lê Thị Hoa, sinh viên năm thứ 3 Khoa Du lịch, Trường Đại học Hạ Long cho biết: “Trong quá trình học tập, em thường xuyên đến Thư viện tỉnh Quảng Ninh mượn và đọc sách. Những cuốn sách chuyên ngành du lịch tại thư viện đã giúp em trang bị thêm kiến thức về lĩnh vực và ngành nghề mình đang theo học”.
Đẩy mạnh số hóa tài liệu
Cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 đặt ra những yêu cầu và thách thức cho hệ thống các thư viện trên toàn quốc trong việc đổi mới, sáng tạo, áp dụng những thành tựu của khoa học kỹ thuật vào vận hành, số hóa các tài liệu, sách, giáo trình...
Thời gian qua, Thư viện tỉnh Quảng Ninh đã bước đầu tạo lập các cơ sở dữ liệu địa chí toàn văn, số hóa các loại hình tài liệu quý, đổi mới phương thức phục vụ, tạo điều kiện cho bạn đọc khai thác thông tin nhanh chóng, phù hợp nhu cầu, không bị giới hạn bởi không gian và thời gian, làm tiền đề phát triển thư viện số những năm tiếp theo. Đến nay, thư viện đã số hóa 359 file, hơn 100.000 trang tài liệu địa chí về Quảng Ninh; duy trì hoạt động của thư viện số với hơn 1,5 triệu trang tài liệu thuộc nhiều lĩnh vực.
Nhân viên thư viện hỗ trợ bạn đọc tra cứu tài liệu trên hệ thống Thư viện số. Ảnh: GIANG HOÀNG.
Chỉ cần truy cập địa chỉ http://thuvienso.thuvienquangninh.org.vn/, bạn đọc có thể dễ dàng tra cứu được những tài liệu số được phân loại theo các lĩnh vực như: Triết học và tâm lý học, khoa học xã hội, khoa học tự nhiên, ngôn ngữ, khoa học ứng dụng, nghệ thuật…
Điều đáng nói, bất cứ ai cũng có thể dễ dàng đọc và tải các tài liệu này một cách dễ dàng mà không cần phải khai báo thông tin. Trong đợt dịch Covid-19, thư viện đã tổ chức nhiều cuộc trưng bày, triển lãm tài liệu địa chí dưới hình thức trực tuyến, hướng dẫn bạn đọc tra cứu những tài liệu địa chí có giá trị về mặt lịch sử, chính trị, văn hóa... phục vụ cho các cuộc thi lớn trong và ngoài tỉnh. Đặc biệt, nhiều bạn đọc là đối tượng thiếu nhi đã tham gia các cuộc thi tuyên truyền, giới thiệu sách về Quảng Ninh, từ đó thúc đẩy phát triển phong trào văn hóa đọc cho nhân dân trên địa bàn.
Việc đa dạng hóa các tài liệu số hóa cũng đang được Thư viện tỉnh Quảng Ninh rất quan tâm. Hiện nay, thư viện tỉnh bước đầu xây dựng “Tủ sách Văn hiến Quảng Ninh”. Phạm vi tìm kiếm nguồn, thu thập tài liệu đang tiếp tục được đẩy mạnh trong toàn tỉnh và các cơ quan lưu trữ quốc gia.
Giao diện Thư viện số của Thư viện tỉnh Quảng Ninh. Ảnh chụp màn hình.
Các tài liệu được chuyển lên nền tảng số còn thuận lợi cho cả quá trình chia sẻ dữ liệu của “Tủ sách Văn hiến Quảng Ninh” đến các thư viện cơ sở, thư viện trường học trên địa bàn toàn tỉnh, phục vụ bạn đọc các vùng miền, mọi lứa tuổi. Qua đó, giúp Thư viện tỉnh hướng tới trở thành trung tâm về thông tin nghiên cứu toàn diện về Quảng Ninh.
Ông Phạm Văn Triển, Phó giám đốc phụ trách Thư viện tỉnh Quảng Ninh cho biết: “Trong thời gian tới, Thư viện tỉnh Quảng Ninh sẽ từng bước thực hiện số hóa “Tủ sách Văn hiến Quảng Ninh”, phối hợp truyền thông qua các Cổng thông tin điện tử của các cơ quan, ban, ngành phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu, giải trí cho mọi đối tượng bạn đọc một cách kịp thời, nhanh chóng và hiệu quả. Ngoài ra, thư viện sẽ chú trọng công tác thu thập tài liệu cổ, quý hiếm, tài nguyên thông tin về tiếng nói, chữ viết của đồng bào các dân tộc thiểu số, tài nguyên thông tin của địa phương và về địa phương, xây dựng cơ sở dữ liệu, thư viện số về địa phương”.
