Sở Thông tin và Truyền thông gặp mặt phóng viên thường trú nhân ngày Báo chí cách mạng Việt Nam
Quảng Bình hiện có 5 cơ quan báo chí với hơn 80 phóng viên báo địa phương và 14 phóng viên báo trung ương, báo ngành trung ương hoạt động tại địa phương, đi sát mọi lĩnh vực của đời sống xã hội để phản ánh kịp thời, sinh động mọi hoạt động, sự kiện chính trị- xã hội xảy ra trên địa bàn.
Có thể nói năm 2009 là năm Báo chí tỉnh nhà gặt hái được nhiều thành công. Hầu hết các cơ quan báo chí đã bám sát thực tiễn đời sống xã hội, thực hiện đúng sự lãnh đạo, chỉ đạo, định hướng thông tin được phổ biến tại các cuộc giao ban báo chí; thông tin nhanh nhạy, đầy đủ, toàn diện về mọi diễn biến của đời sống xã hội, kinh tế, chính trị của địa phương. Song bên cạnh đó cũng không tránh khỏi những khó khăn mà người làm báo lẫn cơ quan quản lý báo chí, chính quyền chức năng phải chung sức, đó là việc quản lý các thông tin nhạy cảm, thông tin ảnh hưởng đến độ tin cậy và sự chín chắn của người làm báo.
Thông tin nhạy cảm được nói đến ở đây không chỉ đơn thuần là thông tin đụng chạm đến những vấn đề, sự việc trong xã hội mà chỉ động nhẹ là ngay lập tức gây xôn xao, phản ứng, chấn động đến đông người, dư luận xã hội như các vấn đề tôn giáo, niềm tin, dân tộc mà chính là thông tin có chính xác hay không, có phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh, phù hợp với thời điểm và phục vụ cho lợi ích chung hay không.
Quảng Bình là địa bàn hẹp nhưng có đặc thù riêng là địa phương có di sản thiên nhiên thế giới, có bề dày lịch sử với nhiều sự kiện, dấu tích cách mạng hào hùng và đang từng bước đổi mới, phát triển trên nhiều lĩnh vực. Hoạt động báo chí đóng vai trò quan trọng trong quảng bá và phản ánh mọi mặt đời sống xã hội, kinh tế, chính trị của tỉnh, là cầu nối của tỉnh với cả nước và thế giới. Không ai có thể phủ nhận những đóng góp to lớn của báo giới đối với sự phát triển của tỉnh nhà trong thời gian qua. Nhiều sự kiện báo chí diễn ra trên địa bàn tỉnh đã khẳng định sự thành công trong công tác lãnh đạo, điều hành của các cấp chính quyền cũng như khẳng định vai trò, vị trí của báo chí cách mạng trong tình hình mới. Song bên cạnh đó cũng có những sự kiện gây xôn xao dư luận, ảnh hưởng đời tư, tinh thần của nhân dân như thông tin về những vụ việc đang trong quá trình điều tra, chưa có kết luận chính xác của cơ quan chức năng; thông tin về những những vấn đề liên quan đến sức khoẻ, những vấn đề khoa học mới chưa được xác nhận hay thiếu thông tin chính thống từ người có trách nhiệm. Đơn cử như vừa qua một số thông tin về việc ăn cóc sống chữa bệnh ung thư, thông tin về vụ Hành quyết “Hậu duệ lão Tôn” giữa lòng di sản, hay thông tin về những vụ việc đang trong quá trình điều tra …đã gây nhiều luồng dư luận khác nhau, buộc các cơ quan chức năng phải vào cuộc. Những thông tin trên hoàn toàn là sự việc có thật, mà đã là sự thật thì sớm muộn gì cũng sẽ đưa ra, vấn đề là mức độ chính xác và ảnh hưởng thế nào lại phụ thuộc vào hiệu ứng của bài viết khi được khúc xạ trong độc giả.
Chúng ta đều biết báo chí có sức mạnh to lớn trong việc hình thành và định hướng dư luận xã hội. Chức năng của nhà báo là phản ánh sự thật và qua đó bày tỏ quan điểm của mình. Chân lý là điều quan trọng song đôi khi sự hướng tới chân lý còn cao hơn chân lý nhiều. Chính vì thế khi đứng trước hiệu ứng từ những bài viết gây chú ý trong bạn đọc như việc ăn cóc sống chữa bệnh ung thư, giết khỉ giữa lòng di sản… một vấn đề khác đặt ra ngoài sự thật và sự cảnh báo là vấn đề đạo đức và trách nhiệm của mỗi người. Minh chứng là trước nhiều bệnh nhân ung thư đang tìm đến gan, mật, da cóc như cứu cánh cho cuộc đời họ khi y học thế giới đang bó tay thì quan điểm chung của báo giới và công luận vẫn nhìn nhận sự đóng góp từ thông tin của các nhà báo, buộc Sở Y tế phải có giải trình ngay để có thông tin chính thức, hướng các cơ quan chức năng, nhà khoa học phải vào cuộc. Song đây là sự việc còn rất nhiều vấn đề mới, thậm chí hoàn toàn trái với khoa học đã từng công bố về sự nguy hiểm gây chết người hàng loạt khi ăn phải độc tố của cóc sống, nên ảnh hưởng của thông tin cũng không nhỏ trước một bộ phận nhân dân thiếu hiểu biết và mong muốn “thử nghiệm” để được cứu sống từ ăn cóc.
Từ thực tế đó để chúng ta thấy rằng, lĩnh vực hoạt động báo chí và quản lý báo chí có rất nhiều yếu tố phức tạp, nhạy cảm. Đây cũng là một lĩnh vực mang tính đặc thù, chuyên môn rất cao. Nên khi một vấn đề, sự kiện quan trọng nảy sinh, các cơ quan chức năng không kịp thời nhận thức được vai trò, trách nhiệm của mình để xác định, cung cấp thông tin chính thống cho báo chí tiếp tục “phận sự” của mình thì hậu quả sẽ khó lường. Cũng không thể nói đến việc chấp hành nghiêm túc hay không của các cơ quan báo chí đối với sự chỉ đạo và định hướng thông tin được phổ biến trong các cuộc giao ban, bởi đây thuộc vào vấn đề nhạy cảm trong hoạt động báo chí từ người làm báo đến ban biên tập, tổng biên tập đều phải ý thức được. Chủ tịch Hồ Chí Minh có một câu bất hủ là khi anh đặt bút viết, anh phải hỏi anh viết cái này cho ai, viết để làm gì, viết vì lợi ích gì? Chính vì vậy khi quyết định viết hay không viết, đăng hay không đăng chỉ cần sự định hướng, phát hiện ở cơ quan quản lý một ít, ở nhà báo một ít, ở tổng biên tập một ít thì chúng ta sẽ biết được cái gì chúng ta cần đăng hay không đăng.
Xét cho cùng, để thực hiện nhiệm vụ vinh quang nhưng cũng vô cùng khó khăn, phức tạp mà báo chí phải gánh vác, ngoài trọng trách lớn nhất mà mỗi phóng viên phải nỗ lực rèn luyện khả năng phát hiện của mình từ mọi phương diện thì vai trò định hướng và xử lý thông tin của các cơ quan báo chí, cơ quan chức năng và người trong cuộc là hết sức quan trọng. Bởi một khi thông tin đã đưa ra thì số phận của nó đã được quyết định, nếu ai cũng phát huy hết trách nhiệm để có một thông tin chính thức thì sẽ chẳng có chút rắc rối nào để gây xôn xao dư luận, tốn công sức cho các ngành liên quan.
