Phụ nữ nói không với thuốc lá để bảo vệ sức khoẻ sinh sản

ảnh minh họa

Hút thuốc gây tổn thương trực tiếp thậm chí phá hủy noãn bào, do vậy gây vô sinh. Nicotine có tác dụng ngăn cản hình thành lớp bảo vệ được gọi là lớp vỏ. Lớp này có tác dụng ngăn không cho các tinh trùng khác xâm nhập vào trứng sau khi đã có một tinh trùng xâm nhập vào trong trứng, ngăn ngừa tình trạng đa tinh trùng. 

Những phôi có nhiều tinh trùng này dễ bị chết trong quá trình phát triển hoặc sảy thai tự phát. Ở phụ nữ hút thuốc, nồng độ một số hormone bao gồm hormone estrogen và hormone kích thích nang bị thay đổi và sự phóng noãn của buồng trứng xảy ra không được bình thường, đó là nguyên nhân chính gây vô sinh.

Hút thuốc làm tăng nồng độ của hormone epinephrine và vasopressine, hai hormone này làm tăng huyết áp và tăng nhịp tim. Đây là những chất bình thường trong cơ thể nhưng khi được bài tiết quá nhiều ở phụ nữ hút thuốc, chúng kích thích làm tăng sóng di động của vòi trứng làm cho phôi vào trong buồng tử cung sớm nên quá trình cấy phôi vào niêm mạc tử cung không xảy ra. 

Kết quả là phôi bị sảy tự phát. Ngược lại ở một số phụ nữ hút thuốc thì quá trình di chuyển ở ống dẫn trứng lại chậm dẫn đến thai phát triển lạc chỗ ở trong vòi trứng hay ở vị trí khác ngoài tử cung. Tần suất chửa ngoài tử cung ở những người hút thuốc cao gấp 2,2 đến 4 lần so với người không hút thuốc.

Ở những phụ nữ hút thuốc, ngoài tỷ lệ vô sinh nhiều hơn thì hiệu quả trong điều trị vô sinh cũng thấp hơn. Đặc biệt, ở những bệnh nhân hút thuốc ít thành công hơn khi thụ tinh trong ống nghiệm và quá trình giao tử vận chuyển trong vòi trứng. Với những phụ nữ có thai bằng thụ tinh trong ống nghiệm cũng hay bị sảy thai hơn. 

CO trong khói thuốc lá và nicotine là những chất chính gây ảnh hưởng xấu đến phôi thai. Hemoglobin ở người trưởng thành (thành phần chính chứa trong hồng cầu có tác dụng vận chuyển oxy đến các tổ chức) gắn với CO mạnh gấp 200 lần so với gắn O2, hemoglobin của phôi thai gắn với CO còn mạnh hơn. 

CO làm tổn thương khả năng vận chuyển O2 của phôi thai gây ra tình trạng thiếu oxy phôi thai ở người mẹ hút thuốc. Sự tăng nồng độ của epinephrine và các hoá chất khác của cơ thể do nicotine kích thích cũng có tác dụng làm giảm dòng máu đến phôi thai. 

Hút thuốc còn gây các tác hại cho thai nhi, nicotine có thể qua nhau thai làm tăng huyết áp và ảnh hưởng tới khả năng của thai nhi thực hiện các cử động thở (tần số cử động thở là một chỉ số đánh giá tình trạng sức khoẻ của thai nhi). Bản thân nhau thai cũng bị ảnh hưởng xấu bởi thuốc lá. Những phụ nữ hút thuốc hay bị bong nhau non và nhau tiền đạo gây chảy máu ở mẹ và chết lưu thai nhi.

Ở những người hút thuốc hay gặp tình trạng vỡ ối sớm hơn so với người không hút thuốc. Một phụ nữ bị vỡ ối sớm có thể gây chuyển dạ, điều này rất nguy hiểm nếu như tuổi thai chưa đủ. Vỡ ối sớm rất nguy hiểm còn vì nó “mở cửa” cho vi khuẩn xâm nhập vào môi trường vô khuẩn của thai nhi gây nên tình trạng nhiễm trùng có thể đe doạ tính mạng của thai nhi. 

Theo Hội Sản phụ khoa Mỹ thì ở những thai phụ hút 1 bao thuốc lá/ngày thì tỷ lệ đẻ non cao hơn 20% so với phụ nữ không hút thuốc. Những trẻ đẻ quá sớm (dưới 37 tuần) thường hay gặp những biến chứng nguy hiểm có thể gây tử vong.

Hút thuốc tác động lên cơ quan sinh sản của người phụ nữ cả khi mang thai và không mang thai; hậu quả nghiêm trọng của thuốc lá thường xuất hiện ở thời kỳ mãn kinh và gây mãn kinh sớm. Lý do chính dẫn đến mãn kinh sớm là do hút thuốc làm giảm nồng độ estrogen trong cơ thể người phụ nữ. 

Tất cả các phụ nữ từ sau 40 tuổi thì estrogen giảm dần từ từ, sau đó giảm nhanh chóng ở thời kỳ mãn kinh. Estrogen giảm là một phần đời sống bình thường của người phụ nữ, nó cũng gây ra một số tác dụng không tốt cho sức khỏe. Điều đáng lưu ý nhất là estrogen bảo vệ người phụ nữ khỏi các bệnh tim mạch. 

Điều này giải thích tại sao người phụ nữ trước khi mãn kinh thì nguy cơ bị bệnh tim thấp hơn so với nam giới và tại sao nguy cơ phụ nữ bị bệnh tim mạch cao như nam giới nhanh chóng sau vài năm mãn kinh. Estrogen còn có tác dụng bảo vệ cơ thể chống lại bệnh loãng xương, là tình trạng xương bị mỏng đi và rất dễ bị gãy. Ở những phụ nữ hút thuốc, nguy cơ bị gãy cột sống tăng gấp 3 lần và nguy cơ gãy xương háng tăng gấp 2 lần.

Theo một số nghiên cứu thì phụ nữ hút thuốc mãn kinh sớm hơn phụ nữ không hút thuốc trung bình là 1,74 năm. Các nhà nghiên cứu cho rằng có thể do một số lý do sau: thứ nhất là nicotine tác dụng vào hệ thống thần kinh trung ương theo một số con đường ảnh hưởng đến việc tiết các hormone có liên quan đến mãn kinh. Thứ hai là một số chất trong thuốc lá tác động đến gan làm giải phóng ra các hormone làm tăng phân huỷ estrogen. 

Cơ chế sau xảy ra ở cả những phụ nữ nghiện không nặng. Những phụ nữ điều trị bằng hormone estrogen thay thế thì hút thuốc làm tăng tỷ lệ thuốc bị phân huỷ. Tuy nhiên, các chuyên gia không khuyên rằng những người hút thuốc nên dùng liều cao hơn để bù lại. 

Các nghiên cứu khác lại thấy rằng hút thuốc làm tăng hoạt động của tuyến thượng thận. Sau đó tuyến này sản xuất ra hormone nam nhiều hơn làm cho mãn kinh đến sớm. Giả thiết khác về nguyên nhân gây mãn kinh sớm ở người hút thuốc là do các chất có trong thuốc lá gọi là hydrocarbon thơm đa vòng phá huỷ trứng (noãn) ở buồng trứng, do đó làm mãn kinh sớm. Hút thuốc có thể làm tăng tần suất của các cơn nóng bừng thường gặp ở phụ nữ tiền mãn kinh, điều này đặc biệt đúng ở phụ nữ gầy.

Theo các nghiên cứu, hút thuốc lá cũng làm tăng nguy cơ ung thư cổ tử cung. Các chuyên gia y tế cho rằng mặc dù nguyên nhân chủ yếu gây ung thư cổ tử cung là do virus HPV nhưng nhiều nghiên cứu cho thấy một số loại HPV có thể kết hợp với các chất độc hại gây ung thư trong thuốc lá tạo điều kiện cho sự phát triển của các tế bào ung thư. 

Không chỉ vậy, đối với những người hút thuốc lá thụ động (hít phải khói thuốc từ người khác) cũng có nguy cơ ung thư cổ tử cung cao hơn người khác. Một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí của Hiệp hội Y khoa Mỹ cho thấy hít phải khói thuốc hơn 3 giờ một ngày có thể tăng 3 lần nguy cơ ung thư cổ tử cung. Các nhà nghiên cứu khuyến cáo để ngăn ngừa ung thư cổ tử cung, phụ nữ nói chung, đặc biệt là những người bị nhiễm HPV không nên hút thuốc hoặc nên bỏ thuốc lá càng sớm càng tốt.