Chuyển đổi số
Tháng 11-2020, TS. Nguyễn Thanh Mỹ, Ryan Technologies - sáng lập Công ty Salicornia Ngón Biển. Ðứng trên vùng nuôi tôm 7,5ha Công ty đang đầu tư hệ thống ao nuôi ứng dụng công nghệ mới ở huyện Duyên Hải, tỉnh Trà Vinh, TS. Nguyễn Thanh Mỹ tự tin việc sáng chế ra những thiết bị mới - số hóa trong lĩnh vực nuôi tôm.
TS. Nguyễn Thanh Mỹ đạt nhiều thành tựu trong nghiên cứu khoa học và có nhiều bằng phát minh. Ông cũng là nhà đầu tư kinh tế thành công tại quê hương Trà Vinh của ông. Trong nông nghiệp, ông Mỹ từng đưa ra các thiết bị công nghệ cảm ứng đo độ mặn trên sông, công cụ đo mực nước trên ruộng lúa thông qua điện thoại thông minh, giải pháp ứng dụng phân bón thông minh… Tuy nhiên, bước vào lĩnh vực thủy sản, ông khiêm nhường tự nhận: "Câu chuyện nuôi tôm, tôi là người ngoại đạo. Tôi tìm tòi học hỏi, nghiên cứu chỉ nhằm muốn đóng góp chút sáng kiến công nghệ mới giúp người nuôi tôm". Ông tỏ rõ ý muốn đóng góp, cùng hướng vào hành trình chuẩn mực "tôm đạo đức từ ao nuôi tới bàn ăn".
Theo ông, cơ hội cho tôm Việt Nam còn rất lớn. Ông Mỹ nói: "Từ đầu năm 2020, khi tìm hiểu về ngành tôm Việt Nam, tôi thấy có các vấn đề lớn. Thứ nhất, là năng suất thấp, mỗi héc-ta chỉ cho ra 1-2 tấn tôm/năm, trong khi so với Ấn Ðộ là 6-7 tấn/ha. Thứ hai, là do vi khuẩn, ký sinh trùng, hộ nông dân nuôi tôm sử dụng nhiều thuốc kháng sinh, dẫn tới chuyện siêu vi khuẩn kháng kháng sinh. Cái khó nữa là hơn 75% chuỗi giá trị ngành tôm Việt Nam phụ thuộc vào thương lái. Cuối cùng là chi phí sản xuất cao. Vì hầu hết những công ty sản xuất thức ăn cho tôm là của nước ngoài và phải nhập khẩu gần như 100% nguyên liệu đầu vào. Trong khi đó, thức ăn cho tôm chiếm 55-60% chi phí sản xuất".
Nghĩ mới, cách làm mới, ông Mỹ dẫn giải: Trong chuyển đổi số có 3 bước: số hóa dữ liệu, số hóa quy trình (tự động hóa quy trình), chuyển đổi số. Mục đích để thu thập được dữ liệu lớn, thông minh giúp tạo giá trị mới.
Khó nhất trong nuôi tôm là cách nào để tự động thu thập dữ liệu. Tự động dựa trên trí tuệ nhân tạo thì chi phí quá cao đối với nông dân. Vì vậy, giải pháp của TS. Mỹ đưa ra với 3 cấp độ - thủ công, bán tự động và tự động. Một ví dụ tại vùng nuôi của công ty ông, chỉ cần dùng điện thoại thông minh chụp qua con tôm thì hệ thống có thể phân tích được hôm nay tôm có trọng lượng bao nhiêu, có phát triển đúng không, nhiệt độ, tôm có bệnh không...
Hiện nay, tại vùng nuôi tôm của Công ty Salicornia Ngón Biển đang trải nghiệm quy trình nuôi tôm theo hệ thống ao nổi phủ bạt đáy lắp đặt xi-phong đáy ao và được nối kết liên hoàn cùng hệ thống ao lắng, lọc, kênh nhân tạo cấp nước vào các ao nuôi. Sau cùng là kênh thải nước từ ao nuôi tôm ra khu vực xử lý trước khi đưa qua khu vực trồng cây rừng (đước, mắm) thuộc vùng ngập mặn để tiếp tục xử lý môi trường. Bên cạnh đó, công nghệ mới được ứng dụng như dùng thiết bị công nghệ giàu oxy, máy tự động cho tôm ăn, thiết bị chống đóng rong, tảo trong ao, máy xua đuổi chim, cò quần tụ quanh ao tôm.
Công nghệ mới
TS. Mỹ đồng cảm, nông dân mình đã nghèo rồi nếu mình sáng chế mang đến những thiết bị mắc tiền nữa thì họ sẽ không làm. Mô hình Salicornia Ngón Biển đang làm được người nuôi đồng tình vì giảm được chi phí đầu vào, từ con giống, vật tư kỹ thuật, thức ăn, dẫn đến giảm giá thành sản phẩm. Quy trình đồng nhất, chất lượng sản phẩm đồng đều. Ðặc biệt, từ mô hình này, người nuôi đảm bảo về truy xuất nguồn gốc. Tôm nuôi theo quy trình an toàn, đạt tiêu chuẩn tôm sạch và có thể xuất khẩu vào các thị trường khó tính như Nhật Bản, châu Âu…
Ảnh minh hoạ
Ứng dụng Rynan Mekong trong App Store cài đặt trên điện thoại thông minh sẽ giúp người nuôi điều khiển từ xa, cập nhật tình hình con tôm, quan trắc nước qua màn hình điện thoại khiến việc nuôi tôm thuận lợi và kinh tế hơn trước nhiều. Máy cho tôm ăn thông minh (model AIF 100, giá 30 triệu đồng/máy) là loại máy có 3 chế độ hoạt động: chế độ thủ công, chế độ tự động và chế độ kết hợp thuật toán trí tuệ nhân tạo. Phần chế độ kết hợp thuật toán trí tuệ nhân tạo sẽ kết hợp với các trạm quan trắc, thiết bị đo chỉ tiêu môi trường, đo chỉ tiêu của tôm, cá để cho ra được lượng thức ăn trong ngày là bao nhiêu. Loại máy này giúp tiết kiệm thức ăn lên tới 20%.
Hiện nay mô hình của Salicornia Ngón Biển đang làm ở Trà Vinh, Bến Tre, Sóc Trăng, Bạc Liêu. Các hợp tác xã kết hợp lại để cùng làm. Công nghệ trong nước có sẵn ở Trà Vinh, do sản xuất trong nước nên rẻ tiền hơn. Một hợp tác xã nuôi tôm có thể làm được. Công ty có thể liên kết, bán đứt hoặc cho thuê, trả chậm và có ngân hàng đồng hành.
Cách làm mới
Khu nuôi tôm của Công ty Salicornia Ngón Biển hướng theo mô hình nuôi tôm khép kín trong nhà. Ở trên thì dùng mái năng lượng mặt trời có thể bán điện được, dưới thì nuôi tôm. Tôm có thể thu hoạch hằng ngày chứ không phải 100 ngày mới thu hoạch. Chuyện này giải quyết được về sức ép số lượng, bán thẳng cho người tiêu dùng.
TS. Mỹ nhận định: "Thị trường tiêu dùng trong nước của mình rất lớn, tới 1 tỉ USD/năm, còn bỏ ngỏ. Thực phẩm chế biến từ tôm là một cách để người nuôi tôm nâng cao giá trị. Từ tôm, mình có thể chế biến nhiều món như tôm kho tiêu, tôm cà ri, tôm xào đậu cô-ve, đậu rồng… thay vì bán tôm sống, ta chế biến tôm thành món ăn để bán".
Với máy đóng gói, máy bán tôm đạo đức (giá từ 200-500 triệu đồng/máy), có thể ứng dụng công nghệ đóng gói với khí cải tiến, bảo quản tới 3 tháng. Người tiêu dùng mua sản phẩm về chỉ cần bỏ vào lò vi sóng trong 3 phút. Thật sự rất tiện lợi, tăng được lợi nhuận.
