ảnh minh họa
Trung tâm Chống độc BV Bạch Mai cho biết 3 tháng gần đây đã tiếp nhận nhiều trường hợp sử dụng thuốc lá, thuốc lá điện tử có chứa ma túy. Mới đây nhất, Trung tâm điều trị cho một số bệnh nhân đang là học sinh đến từ tỉnh Yên Bái. G Theo khảo sát từ gia đình học sinh, ban đầu các học sinh này đã được cho và sau thì phải mua một loại "thuốc lá" rất mới, được khuyên là có thể dùng. Các em học sinh đã dùng và sau đó xuất hiện biểu hiện "phê" như sau dùng ma túy, tinh thần bất thường, tay liên tục "múa" đến mệt lả rồi ngủ thiếp đi. Qua kiểm tra cho thấy loại thuốc lá lạ này chứa ma túy. Điều đáng chú ý đây là loại ma túy rất mới, khó nhận biết và phải qua nhiều xét nghiệm, kiểm tra mới phát hiện được.
Một ca bệnh khác cũng vừa được cấp cứu tại BV Bạch Mai: bệnh nhân là một nam thanh niên 23 tuổi có biểu hiện hoang tưởng, kích động dữ dội sau khi dùng thuốc lá điện tử. Xét nghiệm tinh chất có trong loại thuốc lá điện tử mà thanh niên này sử dụng cho thấy có chứa chất ma túy mới.
Được biết, con số cập nhật mới nhất của Bộ Y tế cho biết có khoảng 2,6% thanh thiếu niên 13-17 tuổi đã sử dụng thuốc lá điện tử, nguy cơ gặp ma túy "ngụy trang" trong thuốc lá điện tử, thuốc lá kiểu mới do đó cũng lớn hơn.
Nguy cơ từ thuốc lá điện tử
Theo quan sát của phóng viên, không khó để bắt gặp hình ảnh các em học sinh mặc áo đồng phục uống nước và hút thuốc lá điện tử tại quán café, giải khát gần trường sau giờ học. Với lý do thuốc lá điện tử "không ảnh hưởng đến người xung quanh", "tạo mùi thơm miệng", "ít gây bệnh và đặc biệt giúp cai thuốc lá truyền thống hiệu quả"... các em học sinh vẫn truyền tay nhau sử dụng mà phụ huynh không hay biết.
Đối với nhiều học sinh, thuốc lá điện tử còn thể hiện sự sành điệu, theo kịp xu hướng. Với kiểu dáng thiết kế bắt mắt, không ít học sinh mê mẩn trước tính năng sử dụng tiện lợi, hương vị mới lạ của thuốc lá điện tử. Nhiều học sinh cấp 2, cấp 3 sử dụng thuốc lá điện tử theo dạng vape, pod…
Con số học sinh sử dụng thuốc lá điện tử ngày càng gia tăng. Theo nghiên cứu của Viện Chiến lược và Chính sách y tế, Bộ Y tế, năm 2020 có 8,35% học sinh lớp 8 - 12 hút thuốc lá điện tử, tăng 40 lần so với năm 2005. Còn theo số liệu điều tra quốc gia sức khỏe học đường do Bộ Y tế thực hiện năm 2019 ghi nhận 2,6% học sinh trong lứa tuổi 13 - 17 đang sử dụng thuốc lá điện tử. Trong cuộc điều tra tương tự năm 2005, tỷ lệ này là 0,2%.
Bà Đoàn Thu Huyền, Giám đốc quốc gia Tổ chức Chiến dịch vì trẻ em không thuốc lá, cho biết, thời gian qua đã có nhiều thông tin sai lệch về các sản phẩm thuốc lá mới. Thuốc lá điện tử nhắm đến giới trẻ bằng thiết kế bắt mắt, nhỏ gọn, đóng gói như kẹo, nhiều hương vị, giá rẻ, quảng cáo thu hút. Thậm chí, tại Trung Quốc còn lan truyền thông tin sử dụng nicotine giúp chống lại COVID-19, quảng cáo hút thuốc lá điện tử giúp phòng chống một số bệnh hô hấp.
Ths. Nguyễn Hạnh Nguyên thuộc Tổ chức HealthBridge Canada tại Việt Nam cho biết, thuốc lá điện tử chứa rất nhiều độc chất: nicotine rất có hại cho sự phát triển não bộ của người vị thành niên, focmandehit hay axetandehit được xác định là gây ung thư. Ngoài ra thuốc lá điện tử cũng đã được chứng minh gây ra hàng loạt bệnh lý nghiêm trọng về tim mạch, hô hấp. Bệnh điển hình do thuốc lá điện tử phải kể đến là tổn thương phổi cấp tính.
Theo PGS.TS. Nguyễn Xuân Trường - Giám đốc Trung tâm Giám định Ma túy Viện Khoa học Hình sự Bộ Công an - cho biết, thời gian gần đây, nhiều loại ma túy tổng hợp mới xuất hiện với công thức phức tạp, chưa có trong danh danh mục chất gây nghiện được tìm thấy trong thuốc lá điện tử hay thuốc lào. Các loại ma túy thế hệ mới không chỉ gây loạn thần, ảo giác cho người sử dụng mà còn có thể dẫn tới ngộ độc và tử vong nhanh chóng.
Theo PGS.TS. Nguyễn Xuân Trường, lực lượng chức năng các địa phương không thể xét nghiệm được nên gửi mẫu về viện khoa học hình sự. Đối tượng nhắm tới của các con buôn ma túy là những người trẻ tuổi, học sinh, sinh viên. Khi sử dụng các mẫu vật, nhiều em có biểu hiện hoa mắt, chóng mặt nhức đầu thậm chí bị ngất.
PGS.TS. Nguyễn Xuân Trường cũng kể câu chuyện của một người đàn ông - người cha mang mẫu thuốc lào đến Viện Giám định Ma túy. Người cha nhận thấy sự thay đổi trong hành vi, tâm lý của con trai mình sau mỗi lần hút thuốc. Ông thử hút một lượng thuốc lào nhỏ như hạt đỗ. Sau khi hút, đầu óc tối sầm quay cuồng. Khi đó ông có thể nhận thức được xung quanh, nghe được từng lời nói của mọi người xung quanh nhưng không thể ngồi dậy. Tuy nhiên, ngày hôm sau, khi mọi người hỏi những gì đã diễn ra hôm trước thì ông không hề nhớ. Khi xét nghiệm, trong thuốc lá điện tử của cậu con trai có chất hướng thần 5F-MDMB-PICA.
Theo TS. Trường, chất hướng thần 5F-MDMB-PICA trước đây chỉ có trong cỏ Mỹ, tuy nhiên đến nay, đã xuất hiện trong tinh dầu thuốc lá điện tử, thuốc lào. 5F-MDMB-PICA là một trong những loại ma túy tổng hợp kích thích thần kinh trung ương gây ảo giác mạnh. Chất ma túy này tác động vào hệ thần kinh trung ương gây cho con người ảo giác về không gian và thời gian. Khi sử dụng lâu dài, 5F-MDMB-PICA khiến cho cấu trúc của thần kinh bị tổn thương và dẫn đến bị tâm thần phân liệt.
Chuyên gia Bộ Công an cảnh báo nhiều thủ đoạn trộn ma túy tổng hợp vào thuốc lào, thuốc lá điện tử để lôi kéo học sinh, sinh viên.
