Nền tảng Cửa khẩu số - bước đột phá trong chuyển đổi số ở Lạng Sơn

Cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị, tỉnh Lạng Sơn. (Ảnh: Phương Liên)

Với khoảng 700.000 lượt xe ra, vào các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn mỗi năm, trung bình mỗi doanh nghiệp phải khai báo 5 loại giấy tờ cho mỗi xe, có thể thấy khối lượng giấy tờ, thời gian mà doanh nghiệp và các lực lượng chức năng phải bỏ ra để làm thủ tục xuất nhập khẩu (XNK) hàng hóa lớn thế nào.

Sau thời gian thử nghiệm, từ ngày 14/01/2022, nền tảng Cửa khẩu số đã chính thức được vận hành tại Cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị, tỉnh Lạng Sơn. Đó là một giải pháp công nghệ “nhất cử - đa tiện”, mang tính đột phá trong chuyển đổi số ở Lạng Sơn. Đây cũng là sáng kiến, mô hình đầu tiên được áp dụng trong cả nước.

Hiện nay, có 4 camera sử dụng trí tuệ thông minh nhân tạo (AI) được lắp đặt tại Cửa khẩu quốc tế Hữu nghị và 4 camera giao thông dọc tuyến Quốc lộ 1A từ địa bàn huyện Hữu Lũng đến khu vực Cửa khẩu quốc tế Hữu nghị đã kết nối với nền tảng Cửa khẩu số. Đồng thời, Cửa khẩu số cũng đã có các phần mềm ứng dụng (app) được vận hành trên các thiết bị đa nền tảng gồm app mobile trên giao diện hệ thống thiết bị thông minh di động và trên giao diện website, kết nối với hệ thống định vị toàn cầu GPS, bản đồ số, liên kết với lưu trữ điện đám mây...

Khi tham gia vào nền tảng Cửa khẩu số (được cài đặt trên điện thoại thông minh), lái xe vận chuyển hàng hóa XNK qua cửa khẩu bắt buộc phải mở định vị GPS trong suốt quá trình vận chuyển. Điều này giúp lực lượng Cảnh sát giao thông thực hiện điều tiết, phân luồng phương tiện trực tiếp tại hiện trường hoặc gián tiếp thông qua nền tảng Cửa khẩu số khi có nguy cơ xảy ra ùn tắc giao thông. Đồng thời cũng giúp tổ chức, cá nhân XNK hàng hoá và lái xe có thể tra cứu tình hình bến bãi, lưu lượng phương tiện vận chuyển hàng hóa XNK qua hai cửa khẩu nêu trên.

Bên cạnh đó, khi lái xe điều khiển phương tiện chở hàng hóa XNK vào, ra khu vực cửa khẩu, bộ phận kiểm tra y tế sử dụng nền tảng Cửa khẩu số quét biển số xe để truy vấn tờ khai y tế, từ đó chủ động thực hiện thủ tục khai báo, kiểm tra y tế đối với người, hàng hóa và động vật theo quy định. 

Đặc biệt, thông qua nền tảng Cửa khẩu số, lực lượng Hải quan và Biên phòng sẽ dễ dàng, chủ động, linh hoạt kiểm tra, đối chiếu, truy vấn, hồi đáp đối với các thủ tục mà tổ chức và cá nhân đã khai báo từ xa, từ sớm, để từ đó kịp thời hướng dẫn, hỗ trợ việc thông quan được nhanh chóng, thuận lợi, bảo đảm công khai, minh bạch, đúng quy định của pháp luật.

Sau một thời gian vận hành thử nghiệm, ông Vy Công Tường, Phó Cục trưởng Cục Hải quan tỉnh Lạng Sơn nhận xét: Nền tảng Cửa khẩu số đã đáp ứng được nhu cầu phục vụ công tác quản lý của cơ quan Hải quan, Biên phòng và các lực lượng chức năng, doanh nghiệp xuất nhập khẩu, doanh nghiệp bến bãi, đại lý Hải quan. Thông qua việc số hóa hoàn toàn các thông tin khai báo của doanh nghiệp trước khi hàng hóa đến cửa khẩu, công chức Hải quan cũng như công chức, viên chức của các cơ quan, đơn vị tại cửa khẩu chỉ phải thực hiện kiểm tra, xác nhận đăng ký, xác nhận phương tiện thực tế vào cửa khẩu và phương tiện vào địa điểm tập kết hàng hóa. Các thông tin khai báo tờ khai điện tử sẽ thay thế tờ khai bằng giấy như trước đây.

Theo ông Hoàng Khánh Duy, Phó Trưởng ban Quản lý khu kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng - Lạng Sơn, sau khi được tập huấn, hướng dẫn sử dụng, các doanh nghiệp xuất nhập khẩu, các đại lý Hải quan trên địa bàn rất ủng hộ việc đưa nền tảng Cửa khẩu số vào hoạt động, giúp cho hoạt động xuất nhập khẩu được công khai, minh bạch, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Lạng Sơn.

Ông Nguyễn Tiến Bộ, Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị nhận xét: Nền tảng Cửa khẩu số được kết nối liên thông, chia sẻ dữ liệu với ngành Hải quan, cơ sở dữ liệu đăng kiểm của Bộ Giao thông - Vận tải và các ngành chức năng khác... thể hiện độ tin tưởng cao cũng như tính chính xác của các dữ liệu trong hệ thống. Với việc số hóa hoàn toàn các quy trình, lãnh đạo các ngành sẽ được cung cấp dữ liệu thời gian thực một cách chính xác, độ tin cậy cao, phục vụ đắc lực cho công tác hoạch định, chỉ đạo, điều hành toàn bộ hoạt động xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh tại các cửa khẩu, bước đầu đã làm giảm khoảng 5 - 7% thời gian thông quan.

Là chủ hộ kinh doanh cá thể có thâm niên 12 năm làm thủ tục xuất hàng hóa qua cửa khẩu Hữu Nghị, bà Nguyễn Thị Hương phấn khởi nhận xét, khi ứng dụng nền tảng Cửa khẩu số, doanh nghiệp chỉ phải kê khai thông tin một lần và kê khai được từ bất kỳ chỗ nào, bất kỳ thời gian nào nên rất thuận lợi. Quan trọng là toàn bộ hoạt động của cửa khẩu được công khai, minh bạch. Doanh nghiệp sẽ biết hàng hóa, phương tiện của mình đang ở đâu, đã được xử lý ra sao. Doanh nghiệp cũng tránh phải tụ tập đông người khi đợi nhập dữ liệu, giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm dịch bệnh cho cả doanh nghiệp và cán bộ chức năng trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp./.