Nhiều năm nay, trước “cơn lốc” phát triển nước mắm công nghiệp, mặc dù có bị ảnh hưởng, nhưng nước mắm truyền thống ở làng nghề làm nước mắm cổ truyền Sa Châu vẫn đứng vững trên thị trường, giá bán ổn định.
Gia đình anh Mai Văn Năng (xóm Lạc Thuần, thôn Sa Châu, xã Giao Châu, huyện Giao Thủy, tỉnh Nam Định) là 1 trong những hộ gia đình nằm trong số những gia đình còn duy trì nghề làm nước mắm truyền thống của cha ông để lại.
Anh Năng là đời thứ 4 trong gia đình nối nghiệp nghề làm nước mắm truyền thống của ông cha để lại.
Anh Mai Văn Năng cho biết, nguyên liệu chính để sản xuất nước mắm truyền thống ở làng nghề Sa Châu gồm có cá cơm, muối trắng.
Đây là 2 nguyên liệu chính được gia đình anh thu mua ở các địa phương ven biển trong tỉnh Nam Định.
Hiện ở làng nghề sản xuất nước mắm truyền thống Sa Châu có hàng chục hộ gia đình tham gia sản xuất nước mắm với quy mô lớn. Ảnh: Mai Chiến.
Anh Mai Văn Năng (xóm Lạc Thuần, thôn Sa Châu, xã Giao Châu, huyện Giao Thủy, tỉnh Nam Định) duy trì nghề làm nước mắm truyền thống do cha ông để lại.
Sau khi có đầy đủ nguyên liệu, anh Năng kết hợp ủ cá cơm với muối trắng theo tỉ lệ 1:5 (20kg muối + 100kg cá). Thời gian ủ trên dưới 1 năm, tùy theo thời tiết. Trong quá trình ủ, thường xuyên đánh đảo cho ngấu.
Khi đạt thời gian ủ, người sản xuất nước mắm truyền thống ở làng nghề Sa Châu (xã Giao Châu, huyện Giao Thủy, tỉnh Nam Định) sẽ rút nước mắm cốt và lọc thủ công theo phương pháp ông cha để lại.
Tiếp đến đưa nước mắm đã lọc đổ vào các ang nhỏ (hay còn gọi là vại, tùy theo cách gọi của mỗi địa phương - PV) để phơi dưới ánh nắng mặt trời. Nếu được nắng (nắng to) thì phơi khoảng 3 - 4 ngày.
Kết thúc thời gian 3 - 4 ngày phơi nắng thì người Sa Châu tiếp tục đổ nước mắm vào các chum sành để âm; âm càng lâu nước mắm càng ngon (âm ít nhất là 3 tháng -PV) và rót vào chai để bán ra thị trường.
Như vậy, người dân làng Sa Châu phải mất khoảng 1,5 năm, tính từ lúc ngâm ủ nguyên liệu cho đến phơi âm thì mới ra được những giọt nước mắm truyền thống ngon nhất.
Anh Mai Văn Năng tâm sự, trung gia đình mỗi năm, gia đình anh xuất bán ra thị trường khoảng 25.000 - 30.000 lít nước mắm.
Thị trường nước mắm truyền thống Sa Châu là ở trong và ngoài tỉnh. Giá bán dao động từ 80.000 - 120.000 đồng/lít, tùy theo từng loại, từng thời điểm.
