Hơn 2 năm đối phó với đại dịch COVID-19 đã làm thay đổi cách chúng ta làm việc, thay đổi cách các tổ chức, doanh nghiệp (DN) hoạt động, đặc biệt là sự ra đời của mô hình làm việc kết hợp (hybrid work - hình thức làm việc linh hoạt, cho phép nhân viên có thể lựa chọn một cách hợp lý giữa làm việc tại văn phòng công ty và làm việc từ xa (thường là làm việc tại nhà)).
Với hình thức làm việc này nhân viên không còn bị ràng buộc vào hoàn toàn vào môi trường làm việc tại văn phòng, môi trường làm việc trở nên linh hoạt hơn, có thể là ở một quán cà phê, ở một nhà hàng hay bất cứ một địa điểm nào thích hợp. Và trong bối cảnh đó, kết nối WiFi trở thành công cụ đắc lực hỗ trợ cho hình thức làm việc từ xa này.
Bên cạnh đó, khi Internet ngày càng được phổ cập rộng rãi, nhu cầu truy cập các ứng dụng trực tuyến cũng ngày càng tăng cao và khi đó Wifi đóng một vai trò quan trọng trong đời sống, nhu cầu sinh hoạt hằng ngày.
Nhưng mặc dù hữu ích, bản chất của mạng Wifi công cộng là mở cho tất cả mọi người sử dụng - và dữ liệu người dùng sẽ không được đảm bảo an toàn như mạng gia đình hoặc mạng DN.
Tên đăng nhập, mật khẩu, thông tin tài khoản ngân hàng và thông tin cá nhân khác đều có thể gặp rủi ro nếu người dùng không cẩn thận khi sử dụng các kết nối Wifi công cộng. Điều này có thể là do bản thân mạng không an toàn hoặc cũng có thể do tin tặc đã tự thiết lập một điểm truy cập giả mạo để dụ người dùng kết nối và đánh cắp thông tin.
Với nhiều nguy cơ và rủi ro tiềm ẩn đó, dưới đây là một số khuyến nghị người dùng có thể thực hiện để bảo mật dữ liệu của mình khỏi tin tặc và các mối đe dọa khác đối với quyền riêng tư khi sử dụng mạng WiFi công cộng.
Xác minh mạng đăng nhập một cách cẩn thận
Hiện nay, những địa điểm phủ sóng WiFi miễn phí đều rất đa dạng, từ các văn phòng công ty, quán cafe, nhà hàng cho đến sân bay hay khách sạn. Hầu hết những địa điểm này thường có lượng người truy cập lớn, do đó đây cũng là những nơi thường được tin tặc nhắm mục tiêu tấn công.
Thông thường, khi đến một địa điểm công cộng nào đó, theo thói quen người dùng sẽ kết nối đăng nhập vào các địa chỉ mạng Wifi có tên thể hiện rõ địa điểm đó, hay thậm chí mọi người xu hướng chọn bừa một mạng có tín hiệu mạnh để kết nối.
Chẳng hạn như ở sân bay, chắc mọi người sẽ không nghi ngờ nhiều khi bắt gặp kết nối Wifi có tên kiểu như "WiFi sân bay miễn phí", và dễ dàng đăng nhập kết nối vì nghe tên có vẻ hợp lý.
Nhưng làm thế nào để bạn biết đó thực sự là mạng WiFi an toàn do sân bay cung cấp? Vì trên thực tế không phải kết nối nào với địa chỉ nghe có vẻ uy tín sẽ là kết nối an toàn. Đó hoàn toàn có thể là một kết nối mạng do tin tặc hoặc kẻ xấu thiết lập, với ý đồ thu thập thông tin cá nhân của những người sử dụng mạng đó. Và trên thực tế, tin tặc cũng thường lợi dụng điểm yếu này để tạo ra các kết nối Wifi giả mạo có tên giống y hệt với kết nối do địa điểm đó cung cấp.
Chỉ cần một phần nhỏ trong số hàng nghìn người ở sân bay mỗi ngày đăng nhập vào mạng WiFi giả là tin tặc cũng đã có thể đánh cắp được rất nhiều dữ liệu.
Bằng cách sử dụng các thiết bị tương đối đơn giản, thiết lập mạng và cho phép mọi người kết nối miễn phí, cùng với các công cụ phù hợp, bất kỳ ai đang kiểm soát những kết nối giả mạo đó cũng có thể xem được thông tin nào đang nhập vào, điều này có thể dẫn đến việc dữ liệu người dùng bị đánh cắp.
Đó là lý do tại sao một trong những điều quan trọng để đảm bảo kết nối Wifi một cách an toàn là phải xác minh cẩn thận mạng mình đăng nhập đúng và an toàn.
Trong trường hợp, tại một địa điểm mà bạn thấy có hai hoặc nhiều hơn hai kết nối Wifi có tên giống nhau mà không xác định được đâu là kết nối thật và giả thì tốt nhất là không truy cập kết nối để đảm bảo an toàn.
Hãy lưu ý đến các trang web truy cập và dữ liệu bạn nhập vào
Nhiều mạng WiFi công cộng sẽ yêu cầu bạn nhập thông tin để đăng ký sử dụng, dữ liệu này có thể là địa chỉ email hoặc số điện thoại. Nếu bạn không muốn gặp rủi ro rằng đơn vị cung cấp WiFi sẽ lưu trữ dữ liệu của bạn hoặc sử dụng dữ liệu đó cho mục đích tiếp thị, hãy cân nhắc đến việc sử dụng một địa chỉ email phụ.
Hay một số kết nối mạng cũng sẽ yêu cầu bạn thiết lập mật khẩu để sử dụng Wifi. Trong trường hợp như vậy, bạn cần đặc biệt lưu ý không sử dụng mật khẩu trùng với bất kỳ một mật khẩu nào mà bạn đang sử dụng cho các tài khoản khác - đặc biệt nếu mật khẩu đó được gắn với địa chỉ email của bạn.
Áp dụng cách tiếp cận này, bạn sẽ tránh được rủi ro trong những trường hợp mật khẩu bị rò rỉ bằng cách nào đó.
Ngoài ra, bạn cũng nên lưu ý đến những dữ liệu được chia sẻ trên mạng WiFi công cộng. Không nên thực hiện các giao dịch ngân hàng hoặc mua sắm trực tuyến khi sử dụng Wifi công cộng.
Bản chất của WiFi công cộng có nghĩa là người khác có thể nhìn thấy hoạt động, điều này đặc biệt có thể xảy ra nếu trang web không được bảo mật bằng https. Do đó, bạn cần chú ý kỹ phần đầu của dòng địa chỉ xem có xuất hiện ổ khóa màu xanh (https) hay chưa, bởi điều này sẽ giúp bạn hạn chế tối đa việc bị đánh cắp dữ liệu. Tuy nhiên, điều đó cũng không có nghĩa là tất cả các trang web có https sẽ là an toàn - nên cần đặc biệt lưu ý đến việc nhập các thông tin cá nhân trên trang.
Quên mạng khi ngừng sử dụng
Đây là thói quen mà người dùng cần lưu ý. Nếu bạn đến nhiều nơi và thường xuyên sử dụng kết nối Wifi, có thể thiết bị của bạn sẽ lưu lại các kết nối và tự động kết nối lại vào các mạng bạn đã từng sử dụng trước đó.
Ngoài ra, nhiều chuỗi nhà hàng, cafe thường sử dụng một hệ thống mạng cho cả chuỗi nhà hàng của họ, do đó bạn chỉ cần kết nối mạng tại một cửa hàng thì sau này đến bất kỳ cửa hàng nào trong chuỗi đó thiết bị của bạn cũng sẽ tự động kết nối lại với hệ thống Wifi đó.
Bạn có thể coi đó là điều hiển nhiên và tin tưởng rằng hệ thống mạng vẫn an toàn – nhưng bạn cũng không nên chủ quan vì không thể loại trừ khả năng có điều gì đó đã thay đổi giữa các lần truy cập đó.
Để đảm an toàn, bạn nên cài đặt thiết bị của mình "quên" các mạng đã sử dụng trước đó - hoặc ít nhất là để thiết bị không tự động kết nối lại với chúng.
Cân nhắc sử dụng VPN
Việc sử dụng WiFi công cộng rất phổ biến tại các nhà hàng, quán cafe, sân bay hay các địa điểm công cộng khác…, nhưng ngay cả khi bạn chắc chắn rằng các mạng đó là đúng và an toàn để sử dụng, vẫn có một bước bổ sung mà bạn có thể thực hiện để giúp bảo mật thông tin của mình tốt hơn, đó là sử dụng mạng riêng ảo (VPN).
VPN tạo ra kết nối mạng riêng tư giữa các thiết bị thông qua Internet, được sử dụng để truyền dữ liệu một cách an toàn và ẩn danh qua các mạng công cộng.
Thứ nhất, VPN mã hóa dữ liệu người dùng - điều này rất hữu ích trên các mạng Wifi công cộng. Bằng cách sử dụng VPN, nhà điều hành mạng - hoặc bất kỳ ai đang cố lợi dụng kết nối mạng để thực hiện ý đồ xấu sẽ khó biết được thông tin bạn gửi và nhận.
Thứ hai, VPN sẽ ẩn địa chỉ IP, che giấu vị trí địa lý của người dùng - một tính năng quan trọng đối với những người cần quyền riêng tư trực tuyến.
Đối với bất kỳ ai phải di chuyển nhiều hoặc cần kết nối WiFi ở những không gian công cộng với tần suất thường xuyên, VPN là một công cụ hữu ích để đảm bảo an toàn khi trực tuyến. Hiện nay, trên thị trường có nhiều nhà cung cấp khác nhau và VPN rất dễ cài đặt. Khi cần sử dụng VPN, bạn chỉ cần đăng nhập và chạy nó như bất kỳ ứng dụng khác.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp bạn có thể được mời để sử dụng dịch vụ VPN miễn phí, và một số nhà cung cấp VPN lớn, có uy tín nhất cũng có cung cấp các phiên bản miễn phí có giới hạn. Nhưng điều này cũng cần phải xem xét cẩn thận, trong khi VPN được cho là để bảo vệ quyền riêng tư của người dùng, một số dịch vụ miễn phí lại yêu cầu các quyền không cần thiết hoặc thậm chí không che giấu hoàn toàn dữ liệu của bạn.
Không kết nối và ngắt kết nối từ điện thoại thông minh của bạn
Ngay cả khi bạn thực hiện các biện pháp phòng ngừa, việc kết nối với mạng WiFi công cộng vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Theo đó, có một giải pháp thay thế cho việc kết nối với Wifi công cộng đó là sử dụng dữ liệu di động của điện thoại thông minh.
Nếu muốn kết nối máy tính xách tay với Internet, bạn cũng có thể biến điện thoại thông minh của mình thành điểm phát sóng Wifi và kết nối từ nó.
Xu hướng này đang ngày được sử dụng nhiều khi điện thoại thông minh 5G trở nên phổ biến hơn, cung cấp cho người dùng tốc độ nhanh hơn nhiều so với mạng WiFi công cộng.
Tuy nhiên, bạn cũng cần phải lưu ý nếu chọn kết nối bằng cách sử dụng chia sẻ kết nối, hãy đảm bảo rằng kết nối của bạn được bảo mật bằng mật khẩu phức tạp để không ai khác có thể truy cập vào nó./.
