Thuốc lá truyền thống hay thuốc lá điện tử đều có hại cho sức khỏe
Không có bằng chứng khoa học chứng minh thuốc lá điện tử có thể giúp cai nghiện thuốc lá
Theo các nghiên cứu của Tổ chức Y tế Thế giới, các thành phần chính có trong dung dịch thuốc lá điện tử, gồm: Nicotine, propylene glycol, glycerin và chất tạo hương vị. Theo thống kê, có hơn 15.500 loại hương vị khác nhau, trong đó, nhiều loại có chứa chất độc.
Khói của thuốc lá điện tử có chứa: Nicotine, acetaldehyde, aceton, acrolein, formaldehyde, các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOC), hydrocacbon thơm đa vòng (PAHs), nitrosamine đặc trưng của thuốc lá (TSNA) và kim loại. Nồng độ chì, crom, niken và formaldehyde được tìm thấy trong khói của một số sản phẩm thuốc lá điện tử ở mức bằng và cao hơn thuốc lá điếu truyền thống.
Ngoài thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng cũng được nhà sản xuất quảng cáo là dùng để cai thuốc lá. Tuy nhiên, theo các nhà khoa học, thuốc lá nung nóng là sự kết hợp thiết bị điện tử và sản phẩm thuốc lá chuyên dùng làm sản sinh ra khói chứa nicotine và các hóa chất khác cho người sử dụng hít vào.
Thành phần chính của thuốc lá nung nóng là sử dụng nguyên liệu từ thuốc lá như sợi, lá thuốc lá cùng các chất phụ gia không phải thuốc lá và được tẩm hương liệu. Thuốc lá có thể ở dạng điếu hoặc các dạng khác như thanh, viên, ngăn chứa thuốc lá.
Khói của thuốc lá nung nóng chứa nicotine và các hóa chất độc hại khác giống như trong khói thuốc lá điếu truyền thống. Nồng độ một số hóa chất trong thuốc lá nung nóng thấp hơn thuốc lá điếu truyền thống nhưng nồng độ một số hóa chất khác lại cao hơn và tạo ra những chất mới không có trong khói thuốc lá thông thường, có khả năng gây hại cho sức khỏe.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, không có bằng chứng cho thấy thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng ít gây hại hơn các sản phẩm thuốc lá thông thường. Tất cả thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đều chứa nicotine - chất gây nghiện cao, gây hại đến sức khỏe, đặc biệt là sự phát triển não bộ ở trẻ em và thanh, thiếu niên.
Việc phơi nhiễm chất độc hại như nitrosamine, aldehyde, carbon monoxide,... có trong khói của thuốc lá nung nóng liên quan tới các loại ung thư phổi, mũi, thực quản, gan, tụy, cổ tử cung, tăng nguy cơ tim mạch, đột quỵ; nguy cơ ung thư cao do kim loại nặng và các hợp chất carbonyl độc hại có trong khói
Cho đến nay, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng chưa được xác nhận là biện pháp hỗ trợ cai nghiện thuốc lá. Tổ chức Y tế Thế giới khẳng định, hiện không có bằng chứng khoa học chứng minh thuốc lá điện tử có thể giúp cai nghiện thuốc lá truyền thống.
Thuốc lá nung nóng có thành phần là thuốc lá, vì vậy, khi người hút chuyển từ thuốc lá điếu truyền thống sang thuốc lá nung nóng không đồng nghĩa với việc cai thuốc lá.
Nguy hiểm hơn là thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng làm tăng nguy cơ sử dụng kép các loại thuốc lá. Theo nghiên cứu của CDC Hoa Kỳ, hầu hết người sử dụng thuốc lá điện tử để cai thuốc lá đều không bỏ được thuốc lá mà tiếp tục sử dụng đồng thời cả thuốc lá điện tử và thuốc lá điếu truyền thống.
Ngoài ảnh hưởng xấu đến sức khỏe thì thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng còn gây ra nhiều tác hại với người sử dụng. Nguy cơ gần nhất là người sử dụng có thể bị chấn thương nghiêm trọng do nổ pin. Theo CDC Hoa Kỳ, từ năm 2009 - 2015, xảy ra 92 vụ cháy, nổ do thuốc lá điện tử, gây chấn thương ở 47 người và thiệt hại tài sản. Còn ở Anh thì ghi nhận hơn 100 vụ cháy, nổ; 4 trường hợp tử vong do cháy, nổ từ thuốc lá điện tử.
Việc sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng còn gia tăng gánh nặng kinh tế cho hộ gia đình và quốc gia do chi phí để điều trị bệnh vì sử dụng các sản phẩm này. Nó làm giảm năng suất lao động do bị bệnh, tử vong sớm và tổn thương tâm lý; nguy cơ phát sinh tệ nạn xã hội do sử dụng ma túy và các chất gây nghiện đồng thời với thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.
Tại Việt Nam, một số trường hợp cấp cứu do ngộ độc cần sa, ma túy phối trộn trong thuốc lá điện tử đã được ghi nhận tại Bệnh viện Bạch Mai và Trung tâm Giám định ma túy Viện Khoa học hình sự, Bộ Công an.
Bên cạnh đó, thiết bị thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng bao gồm nhiều thành phần như nhựa, pin, bảng mạch điện, lọ dung dịch điện tử,... bị vứt bỏ dưới dạng vỡ, nát có thể phát tán ra môi trường các chất độc hại như kim loại, axit, nicotine,...
Đề xuất cấm thuốc lá điện tử
Từ những phân tích trên cho thấy, mọi sản phẩm thuốc lá đều có hại cho sức khỏe. Các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng gây bệnh tật, tử vong, ảnh hưởng xấu tới con người và môi trường, kinh tế - xã hội. Do vậy, Bộ Y tế Việt Nam đề xuất không cho phép thí điểm nhập khẩu, kinh doanh các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Và thực tế cho thấy, việc sớm quản lý thuốc lá thế hệ mới đóng vai trò rất lớn trong giảm thiểu thanh, thiếu niên dưới 18 tuổi tiếp cận, sử dụng sản phẩm.
Từ góc độ gia đình, chính hành vi hút thuốc lá hoặc sử dụng các sản phẩm nicotine thay thế của cha mẹ trước mặt trẻ cũng cần được loại trừ. Tuyệt đối ngăn ngừa trẻ em và người dưới 18 tuổi tiếp cận các sản phẩm thuốc lá, bao gồm thuốc lá điếu, thuốc lào, mới nhất là thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các sản phẩm nicotine thay thế khác.
Với những người đã sử dụng thuốc lá, việc cai thuốc lá là một thách thức. Tuy nhiên, khói thuốc lá với hơn 7.000 chất hóa học làm phá hủy cấu trúc và chức năng của đường hô hấp, phế quản, nhu mô phổi. Trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, những người hút thuốc lá dễ bị virút SARS-CoV-2 xâm nhập hơn, nhất là đối với những người có bệnh mạch vành, tim mạch, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, bệnh lý của mạch máu não thì khi nhiễm SARS-CoV-2, bệnh sẽ nặng hơn, dễ bị suy hô hấp. Bên cạnh đó, việc dùng tay hút thuốc hoặc dùng chung dụng cụ hút thuốc lá như thuốc lào, shisha cũng làm người hút thuốc lá dễ nhiễm bệnh hơn./.
