Điểm nổi bật trong nghị định 13/2023 này là nghiêm cấm việc mua bán dữ liệu này dưới mọi hình thức. Chính phủ nghiêm cấm xử lý dữ liệu cá nhân tạo thông tin chống Nhà nước; gây ảnh hưởng tới an ninh quốc gia, trật tự xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân hoặc lợi dụng bảo vệ dữ liệu cá nhân để phạm pháp. Đây là vấn đề rất được nhiều người dân quan tâm trong bối cảnh hiện nay thông tin cá nhân bị bán dùng vào những mục đích kinh doanh vô tội vạ.
Sẽ có luật bảo vệ quyền dữ liệu cá nhân
Việc Chính phủ ban hành nghị định bảo vệ dữ liệu cá nhân hết sức cần thiết nhằm đáp ứng yêu cầu bảo vệ quyền dữ liệu cá nhân. Trước đây khi chưa có nghị định thì quyền, lợi ích về dữ liệu cá nhân của cá nhân, tổ chức bị xâm phạm, dữ liệu cá nhân bị mua bán tràn lan trên mạng, sử dụng bừa bãi, ảnh hưởng đến quyền tự do, quyền riêng tư.
Sắp tới đây sẽ có các hướng dẫn, chương trình thực hiện cụ thể sau khi nghị định có hiệu lực. Đồng thời đây sẽ là tiền đề để xây dựng Luật Bảo vệ quyền dữ liệu cá nhân sau này.
Nghị định này được xem như "khung ở trên" của Chính phủ, nên sau khi có hiệu lực thi hành, Bộ Công an sẽ có những hướng dẫn cụ thể bằng thông tư để thực thi đạt hiệu quả. Sắp tới cơ quan, tổ chức, cá nhân vi phạm quy định bảo vệ dữ liệu cá nhân tùy theo mức độ có thể bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính, xử lý hình sự theo quy định.
Đại tá Vũ Huy Khánh (ủy viên thường trực Ủy ban Quốc phòng - An ninh của Quốc hội, cơ quan thẩm tra nghị định):
Kỳ vọng giải quyết các vấn đề bức xúc về dữ liệu cá nhân
Chính phủ ban hành nghị định này cho thấy việc hiện thực hóa chủ trương rất kịp thời. Thực tế ở nước ta chưa từng có văn bản có giá trị pháp lý cao như thế này về vấn đề bảo vệ dữ liệu cá nhân, do đó đây là một bước phản ứng chính sách rất tốt. Để đánh giá hiệu quả của nghị định trong việc xử lý các vấn đề nổi cộm về dữ liệu cá nhân trong thời gian qua thì có hai vấn đề.
Thứ nhất, hiện nay nghị định chưa có hiệu lực thi hành. Thứ hai, khi nghị định có hiệu lực cũng cần phải có thời gian nhất định để kiểm nghiệm.
Song chúng ta có thể tin tưởng với những chính sách trong dự thảo nghị định Chính phủ xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội và tiếp thu, chỉnh lý, được ban hành sẽ tạo cơ sở pháp lý rất quan trọng để giải quyết, xử lý những diễn biến phức tạp, bức xúc trong lĩnh vực dữ liệu cá nhân trong thời gian qua.
Đối với vấn đề xử lý vi phạm, hiện nay theo Luật về xử lý vi phạm hành chính thì không chỉ xử lý với cá nhân mà còn với cả tổ chức. Trong đó, nếu cùng một hành vi mà tổ chức vi phạm thì mức phạt tiền còn gấp đôi đối với cá nhân. Riêng với nghị định bảo vệ dữ liệu cá nhân là một vấn đề mới nên có lẽ phải từng bước kiểm nghiệm từ thực tiễn để hoàn thiện các quy định xử lý.
Ông Vũ Ngọc Sơn (giám đốc công nghệ Công ty an ninh mạng NCS):
Các cơ quan liên quan cần làm gì?
Hiện nay rất nhiều dịch vụ mua bán online, booking vé máy bay, khách sạn... cho phép điền thông tin để mua bán, trong đó có những thông tin rất quan trọng như căn cước công dân, địa chỉ thường trú, số điện thoại, email, người liên lạc...
Theo như trong nghị định, "chủ thể dữ liệu được xóa hoặc yêu cầu xóa dữ liệu cá nhân của mình..." hoặc "yêu cầu hạn chế xử lý dữ liệu cá nhân của mình...", thậm chí "chủ thể dữ liệu được quyền rút lại sự đồng ý của mình...". Quy định này sẽ là thách thức cực kỳ lớn với các hệ thống xử lý thông tin của các dịch vụ, doanh nghiệp nêu trên vì hiện nay chưa thiết kế phần mềm để xử lý cơ chế như vậy.
Nghị định đặt ra thách thức với các bên kiểm soát dữ liệu, xử lý dữ liệu cần rà soát lại toàn bộ hệ thống, quy trình để đáp ứng yêu cầu, trong đó bao gồm cả phương án kỹ thuật để người dùng có thể truy cập, xem, sửa, xóa các dữ liệu của họ đang lưu trên hệ thống. Việc này hiện tại nhiều hệ thống chưa có phương án kỹ thuật, hoặc có nhưng chưa đủ, đòi hỏi cần đầu tư, nâng cấp thêm.
Các cơ quan quản lý nhà nước cũng sẽ cần phải đưa vào các ứng dụng công nghệ mới, các công cụ rà soát, kiểm tra, đánh giá, theo dõi tự động nhằm phát hiện sớm các vi phạm về bảo vệ dữ liệu cá nhân, nhất là khi hiện nay có rất nhiều hệ thống có thu thập và xử lý dữ liệu cá nhân...
