GS. Vũ Dương Ninh - Chủ biên giới thiệu quá trình xây dựng cuốn sách
Cuốn sách được Cục Thông tin đối ngoại thuộc Bộ TT&TT phối hợp với Ủy ban biên giới quốc gia, Bộ Ngoại giao, Hội Khoa học lịch sử Việt Nam xuất bản. Đây là lần đầu tiên Việt Nam xuất bản một cuốn sách đề cập một cách tương đối đầy đủ, toàn diện, chính xác về đường biên giới trên đất liền giữa Việt Nam và Trung Quốc, cả trong các giai đoạn của lịch sử cũng như đường biên giới hiện nay mới được hai nước chính thức xác lập một cách rõ ràng, cụ thể, bằng văn bản, trên bản đồ và trên thực địa, phù hợp với luật pháp quốc tế.
Cuốn sách giới thiệu quá trình đàm phán, hoạch định và phân giới cắm mốc biên giới trên đất liền Việt Nam – Trung Quốc, phân tích kết quả và ý nghĩa lịch sử của công việc này.
Để hoàn thành cuốn sách này, hơn một năm qua, Ban biên soạn và tập thể tác giả đã dành nhiều công sức sưu tầm tài liệu, khảo sát thực địa, lấy ý kiến đóng góp của các nhà khoa học đầu ngành nghiên cứu về vấn đề biên giới.
Với mục đích phổ cập rộng rãi trong nhân dân, cuốn sách chưa phải là công trình chuyên khảo đi sâu vào mọi vấn đề biên giới mà với cách viết dễ hiểu, các tác giả cố gắng đáp ứng nhu cầu thông tin và nhận thức của đông đảo người đọc trong và ngoài nước.
Cuốn sách gồm 5 chương. Chương 1 giới thiệu những nét khái quát về địa lý tự nhiên và địa lý nhân văn của các tỉnh vùng biên giới Việt Nam – Trung Quốc. Chương 2 đề cập đến cương vực và cương giới nước ta qua các thời kỳ lịch sử cho đến trước khi thực dân Pháp hoàn thành việc thôn tính Việt Nam cuối thế kỷ XIX. Chương 3 phân tích bối cảnh lịch sử và nội dung của hai văn bản Công ước Pháp – Thanh năm 1887 và 1895. Chương 4 nêu rõ những cơ sở pháp lý quốc tế và quá trình đàm phán dẫn đến việc ký kết Hiệp ước hoạch định biên giới trên đất liền Việt Nam – Trung Quốc năm 1999. Chương 5 phản ánh quá trình tiến hành công tác phân giới cắm mốc biên giới trên đất liền Việt Nam – Trung Quốc và những công việc tiếp tục triển khai. Việc chuyển từ các thỏa thuận trên văn bản ra thực địa là một quá trình hết sức gian khổ vì rừng sâu, núi cao, nhiều nơi không hoàn toàn giống như văn bản, nhiều khi phải tính toán từng thước đất trên cơ sở sử dụng các phương tiện đo đạc hiện đại qua vệ tinh. Sau phần nội dung, cuốn sách có phần phụ lục gồm một số văn bản quan trọng liên quan.
Tại buổi họp báo, GS. Vũ Dương Ninh, chủ biên cuốn sách đã giới thiệu khái quát tiến trình đàm phán hoạch định biên giới và phân giới cắm mốc trên đất liền Việt Nam – Trung Quốc, ý nghĩa của Hiệp ước biên giới trên đất liền giữa Việt Nam và Trung Quốc và quá trình thực hiện cuốn sách. Thứ trưởng Đỗ Quý Doãn cũng phát biểu ghi nhận những khó khăn, cực nhọc của tập thể tác giả và ban biên soạn và ghi nhận tầm quan trọng của cuốn sách.
