Tổng điều tra kinh tế năm 2021 nói chung và Điều tra doanh nghiệp năm 2021 nói riêng là cuộc Tổng điều tra khó nhất của ngành Thống kê
Thu thập bằng hình thức trực tuyến
Tổng cục Thống kê cho biết: Điều tra doanh nghiệp năm 2021 được triển khai đến doanh nghiệp theo hình thức trực tuyến nên mặc dù tình hình dịch Covid-19 đang diễn biến phức tạp nhưng cuộc điều tra vẫn bảo đảm diễn ra đúng theo yêu cầu về nội dung, cách thức và tiến độ thực hiện Tổng điều tra. Đây năm thứ 2 ngành Thống kê tiến hành Điều tra doanh nghiệp trực tuyến nên đã có kinh nghiệm trong việc thiết kế, xử lý và thu thập bằng hình thức này.
Những năm trước đây, điều tra doanh nghiệp được thực hiện theo hình thức điều tra gián tiếp hoặc trực tiếp bằng phiếu giấy; điều tra viên liên hệ trực tiếp với doanh nghiệp để thu thập thông tin tại chỗ hoặc gửi phiếu giấy để doanh nghiệp trả lời.
Từ năm 2020, phương án điều tra doanh nghiệp đã có sự thay đổi để phù hợp với xu hướng và tình hình mới. Theo đó, khâu thu thập thông tin được thực hiện bằng phiếu điện tử, doanh nghiệp tiến hành cung cấp thông tin và trả lời trên website. Đây là bước cải tiến cơ bản, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp chủ động cung cấp thông tin thông qua ứng dụng công nghệ thông tin, tiết kiệm thời gian, nhân lực.
Theo Tổng cục Thống kê, để tiến hành thu thập thông tin theo hình thức trực tuyến, hệ thống hạ tầng công nghệ thông tin phải đáp ứng yêu cầu cao hơn nhiều so với hình thức thu thập truyền thống bằng phiếu giấy. Yêu cầu về tính bảo mật, an toàn của hệ thống đòi hỏi ở mức độ cao với dung lượng trong chuyển tải và lưu giữ; số lượng lớn các tài khoản truy cập đồng thời trên phạm vi rộng.
Tuy nhiên, hạ tầng công nghệ thông tin của ngành Thống kê còn nhiều hạn chế trong khi nhiều các doanh nghiệp Việt Nam là doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ nên sẽ có tồn tại và phát sịnh không thuận lợi.
Tổng cục Thống kê cho biết: Thông tin thu thập trong phiếu điện tử năm nay có thay đổi lớn so với Điều tra doanh nghiệp năm trước; đặc biệt trong việc xác định rõ cơ sở sản xuất với tên, số lượng sản phẩm chính và địa điểm để phản ánh hoạt động sản xuất, kinh doanh đến ngành cấp 3 trên địa bàn cấp xã. Tức là, Điều tra doanh nghiệp năm 2021 sẽ tiếp cận để cập nhật, khai thác thông tin của các đơn vị điều tra theo định nghĩa chuẩn của quốc tế. Doanh nghiệp cung cấp thông tin chi tiết của các chi nhánh, cơ sở sản xuất cùng với địa chỉ, doanh thu hoặc số lượng các sản phẩm chính, chi phí sản xuất và số lượng lao động.
Với hình thức thu thập thông tin bằng phiếu điện tử trên Webform, các doanh nghiệp sẽ tự kê khai thông tin trên bảng hỏi trực tuyến. Để thu thập đầy đủ về số lượng và chất lượng thông tin từ doanh nghiệp là thách thức không nhỏ đối với các điều tra viên của ngành Thống kê. Vì vậy đòi hỏi điều tra viên cần nắm rất rõ quy trình thu thập thông tin, luồng thông tin và các chỉ tiêu cần thu thập để hướng dẫn, hỗ trợ đảm bảo cho doanh nghiệp cung cấp thông tin tính đầy đủ, chính xác.
Ngoài ra, Phiếu Điều tra doanh nghiệp năm 2021 bao gồm nhiều nội dung chuyên ngành, chuyên sâu, yêu cầu điều tra viên phải có kiến thức am hiểu về kinh tế, thống kê, kế toán và sử dụng thành thạo máy tính. Vì vậy, để tuyển chọn được các điều tra viên đủ về số lượng, đáp ứng được yêu cầu về chất lượng cũng là một khó khăn lớn trong công tác chuẩn bị triển khai Điều tra doanh nghiệp năm 2021.
Giải pháp trong tổ chức thực hiện Điều tra doanh nghiệp
Để đạt được kết quả mục tiêu, Tổng cục Thống kê cho biết sẽ tăng cường mạnh mẽ việc tuyên truyền, phổ biến thông tin về Tổng điều tra kinh tế năm 2021 để nâng cao trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc thực hiện tự cung cấp thông tin
Công tác tập huấn nghiệp vụ cho điều tra viên các cấp được chuẩn bị kỹ lưỡng, nội dung tập huấn cần có trọng tâm, trọng điểm để giúp điều tra viên nắm bắt tốt nhất các nội dung của phiếu hỏi và quy trình thực hiện trên phần mềm thu thập thông tin. Việc tập huấn triển khai bằng nhiều hình thức đa dạng, linh hoạt như tập huấn trực tiếp, tập huấn trực tuyến, tập huấn thông qua các video clip hướng dẫn nghiệp vụ;
Điều tra viên thường xuyên liên hệ với doanh nghiệp để hướng dẫn, hỗ trợ về nghiệp vụ, giải đáp các thắc mắc của doanh nghiệp trong quá trình điền thông tin phiếu điều tra trực tuyến để tránh việc bỏ sót thông tin và nâng cao chất lượng số liệu. Trong trường hợp doanh nghiệp không có đủ điều kiện để điền thông tin trực tuyến, điều tra viên sẽ áp dụng biện pháp điều tra trực tiếp để thu thập thông tin đảm bảo nội dung, chất lượng và tiến độ của cuộc điều tra.
Với những doanh nghiệp không hợp tác để cung cấp thông tin, điều tra viên cần báo cáo ngay với tổ thường trực, Ban Chỉ đạo để có các phương án xử lý phù hợp. Cụ thể, phối hợp với Chi Cục Thuế hoặc Cục Thuế nhắc nhở, yêu cầu doanh nghiệp cung cấp thông tin; đề nghị Ủy ban nhân dân cấp huyện hoặc cấp tỉnh gửi công văn đôn đốc, yêu cầu doanh nghiệp thực hiện nghĩa vụ cung cấp thông tin; tổ chức đoàn thanh tra, kiểm tra việc chấp hành nghĩa vụ cung cấp thông tin của doanh nghiệp…;
Để công tác thu thập thông tin được bảo đảm hoạt động an toàn, bảo mật, ổn định và thông suốt trong thời gian điều tra, Tổng cục Thống kê tiến hành rà soát toàn bộ hệ thống hạ tầng công nghệ thông tin như: Hệ thống đường truyền mạng, máy chủ, dung lượng lưu trữ, thiết bị bảo mật…Tiến hành thử tải cho hệ thống để có đánh giá về mức độ đáp ứng của hệ thống trong thực tế triển khai thu thập thông tin;
