Những năm vừa qua, các hoạt động phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng đã được thực hiện liên tục tại nhiều tỉnh, thành phố. Lợi ích của việc đọc sách được đề cập trên các phương tiện thông tin đại chúng, kéo theo sự quan tâm ngày càng nhiều của người dân. Là người gắn bó nhiều năm với ngành thư viện và việc phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng, bà Vũ Dương Thúy Ngà, nguyên Vụ trưởng Vụ Thư viện (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) cho rằng: “Con người có ba khát vọng là thoát khỏi nghèo đói, thoát khỏi ngu dốt và thoát khỏi sự tầm thường. Theo tôi, sách có thể giúp chúng ta thực hiện cả ba điều này”.
Tuy nhiên, khi đứng trước cả một “rừng sách” nở rộ trên thị trường xuất bản, độc giả không dễ tìm được một cuốn sách hợp ý và thực sự có giá trị. Những tác phẩm kinh điển đã được nhắc đến nhiều, nhưng lại không dễ đọc với độc giả phổ thông, không ít gia đình mang sách về chỉ để... trưng bày. Ngược lại, có nhiều cuốn sách đương đại được đính mác “bán chạy”, hoặc được review (đánh giá, nhận xét) theo hướng quảng cáo để nâng giá trị. Rất nhiều sách khi xuất bản chưa được phân loại theo lứa tuổi, đặc biệt là với dòng sách thiếu nhi. Đọc sách không phù hợp với tâm sinh lý lứa tuổi sẽ khiến độc giả giảm hứng thú, nảy sinh cảm giác ngại đọc, lười đọc. Theo ông Nguyễn Xuân Dũng, Phó Giám đốc Thư viện Quốc gia, kho tàng tri thức của nhân loại là vô tận, và ngay cả khi thực sự quan tâm đến việc đọc thì đôi lúc chúng ta vẫn không khỏi băn khoăn rằng ở độ tuổi này nên đọc sách gì, đọc như thế nào?
Thực tế, không khó để tìm danh mục sách nên đọc được giới thiệu trên mạng internet như: "Top 10 tiểu thuyết hay nhất mọi thời đại", "Top 7 cuốn tự truyện nên đọc một lần trong đời", "15 cuốn sách du ký không thể bỏ qua", "Những cuốn sách hay nhất dành cho trẻ em"... Nhưng những danh mục này thường được “gom” theo thể loại hoặc chủ đề nhất định, do đó thường phù hợp với những độc giả đã có “gu đọc”. Theo bà Trần Hoài Phương, Giám đốc sản xuất Công ty cổ phần sách Omega Việt Nam (Omega Plus), “nếu từ cái nhìn nương theo suốt cuộc đời một con người, hẳn danh mục những cuốn sách cần thiết sẽ phong phú và đa dạng hơn rất nhiều”.
Cùng tuyển chọn "Tủ sách Đời người"
Với mục tiêu tìm kiếm danh mục sách cần đọc trong đời, Omega Plus đã phát động dự án "Tủ sách Đời người". Điểm đặc biệt của dự án là bên cạnh sự tư vấn, phản biện và đóng góp từ ban cố vấn chuyên môn là các học giả, nhà nghiên cứu, nhà văn hóa, nhà hoạt động xã hội thì chính các độc giả cũng có thể gửi “lá phiếu” để bình chọn “100 cuốn sách nên đọc trong đời” trên trang https://tusachdoinguoi.vn.
Không giới hạn ngôn ngữ gốc, quốc gia hay thời điểm ra đời, dự án đặt mục tiêu tinh tuyển tối thiểu 100 cuốn sách có giá trị trường tồn với các tiêu chí quen thuộc, phổ biến, dễ tiếp cận đối với đại chúng, được hệ thống hóa theo nhu cầu của các thế hệ độc giả Việt. Ông Nguyễn Cảnh Bình, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần sách Alpha (Alpha Books) cho biết: "Tôi tin rằng, việc lựa chọn các đầu sách rồi sẽ có sự tranh cãi. Tuy nhiên, hy vọng tủ sách sẽ góp phần định hướng tốt nhất cho những người yêu sách". "Tủ sách Đời người" hướng tới mục tiêu trở thành tủ sách cơ bản trong mọi gia đình, bao gồm các sáng tác dân gian, tác phẩm văn học kinh điển, sách phát triển bản thân, sách về văn hóa - giáo dục, lịch sử - tư tưởng, sách về lối sống, phong tục - tập quán, nghi lễ truyền thống của người Việt...
Sau chưa đầy một tháng kể từ khi chính thức phát động, cuộc bình chọn “100 cuốn sách nên đọc trong đời” đã nhận được sự hưởng ứng cao từ cộng đồng độc giả với hơn 1.500 người quan tâm và tham gia bình chọn, độ tuổi từ 13 tới gần 70, nhưng tập trung trong khoảng 20 - 35 tuổi. Điều đó cho thấy độc giả trẻ rất quan tâm đến sách. Với hơn 30 nghìn phiếu bình chọn, khoảng 2.000 đầu sách đã được độc giả đề cử, nhiều nhất là các dòng sách phát triển bản thân, lịch sử - tư tưởng, sách thiếu nhi và sách văn học.
Mới đây, dự án "Tủ sách Đời người" chính thức cho ra mắt loạt sách đầu tiên, gồm “Truyện cổ nước Nam”, “Truyện ngụ ngôn Aesop”, “Thơ ngụ ngôn La Fontaine”, “Truyện cổ dân gian Nga”, “Truyện Kiều” và “Gia lễ chỉ nam”. Những cuốn sách được lựa chọn in theo các bản dịch quen thuộc lần đầu tiên được công bố hoặc theo bản chú giải và khảo dị phù hợp với độc giả phổ thông. Mỗi cuốn sách được đánh số theo trình tự xuất bản để giúp độc giả dễ theo dõi và sưu tầm đầy đủ cho thư viện gia đình, dòng họ, khu dân cư hay trường học... Dựa trên danh mục bình chọn của độc giả và các gợi ý, đề xuất thêm từ ban cố vấn chuyên môn, lượt sách xuất bản tiếp theo dự kiến được công bố vào tháng 5-2022.
