Trong thời đại công nghệ phát triển nhanh chóng với lượng dữ liệu và thông tin khổng lồ, ngân hàng là một trong những ngành tiên phong chuyển đổi số để chủ động thích ứng với bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, tạo lợi thế cạnh tranh và phát triển bền vững.
Theo thống kê sơ bộ của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN), có đến 95% ngân hàng đã và đang xây dựng chiến lược chuyển đổi số, trong đó 39% ngân hàng đã phê duyệt chiến lược hoặc tích hợp trong định hướng phát triển kinh doanh và công nghệ thông tin. Mới đây, “Kế hoạch chuyển đổi số ngành ngân hàng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” của NHNN xác định mục tiêu hướng đến vào năm 2025 đảm bảo 60% tổ chức tín dụng có tỉ trọng doanh thu từ kênh số đạt trên 30%.
Thực chất, chuyển đổi số trong ngành ngân hàng không chỉ đơn giản là ứng dụng các công nghệ mới như AI, Blockchains và tự động hóa trong quy trình ở cấp độ vi mô; thay vào đó là chuyển đổi toàn bộ mô hình, chiến lược và văn hóa kinh doanh của ngân hàng - trên nền tảng sự đổi mới công nghệ.
Theo Báo cáo ứng dụng ngân hàng số tại Việt Nam, chuyển đổi số của các ngân hàng thường chia theo 3 giai đoạn chính:
- Giai đoạn Số hóa (Digitization): các ngân hàng cải thiện hiệu quả hoặc tối ưu hoạt động bằng cách áp dụng công nghệ vào các dữ liệu, tài nguyên hoặc quy trình riêng lẻ trong hoạt động;
- Giai đoạn Chuyển đổi kỹ thuật số (Digital transformation): các ngân hàng bắt đầu thực hiện số hóa toàn bộ hoạt động ngân hàng, tích hợp và kết nối các quy trình số để tạo nên hành trình trải nghiệm khách hàng mang tính cá nhân;
- Giai đoạn Tái tạo số (Digital reinvention): các ngân hàng kết hợp công nghệ và nền tảng kỹ thuật số chưa từng có trước đây để tạo ra doanh thu, kết quả thông qua các chiến lược sản phẩm cùng trải nghiệm sáng tạo
Hiện tại, phần lớn các ngân hàng tại Việt Nam mới triển khai ở giai đoạn 1 và giai đoạn 2 thông qua chủ động lựa chọn hợp tác với các tổ chức công nghệ tài chính (Bigtech, Fintech…) để thực hiện số hóa sản phẩm, dịch vụ và xây dựng các kênh phân phối hiện đại cho khách hàng.
Có thể coi chuyển đổi số trong ngành ngân hàng như một cuộc chạy đua marathon, việc lựa chọn “cự ly” và “tốc độ” tùy thuộc vào “sức bền” và chiến lược của mỗi ngân hàng. Trong cuộc chạy đua này, các ngân hàng phải đối mặt với không ít thách thức ngay từ khi bắt đầu, đòi hỏi cần phải nhanh chóng thay đổi thể chế, vốn đầu tư lớn, nâng cao năng lực số trong quản lý - vận hành - xử lý rủi ro một cách hiệu quả để bảo vệ lợi ích người tiêu dùng, đặc biệt trong bối cảnh “bình thường mới” của đại dịch COVID-19.
Hàng loạt ngân hàng tập trung đẩy mạnh các tiện ích số nhằm “giữ chân” khách hàng và thu hút các khách hàng mới. TPBank triển khai mô hình ngân hàng LiveBank hoàn toàn tự động giúp khách hàng chỉ mất 3s để nhận diện và 30s để xử lý giao dịch. Techcombank chú trọng phát triển trải nghiệm khách hàng trên ngân hàng trực tuyến (e-banking), giảm thiểu thời gian và chi phí giao dịch cho khách hàng. MBBank triển khai tích hợp tất cả các giao dịch ngân hàng và quản lý tài chính hoàn toàn miễn phí trên app MBBank và Biz MBBank. MBBank cũng là ngân hàng đầu tiên cho phép khách hàng sở hữu nhiều số tài khoản tương tự như “một chiếc ví nhiều ngăn” hay miễn phí tài khoản tứ quý, tài khoản trùng số điện thoại, tài khoản trùng ngày sinh… trên app MBBank, thu hút hàng triệu lượt mở mới.
Song song với đầu tư cho hạ tầng công nghệ, một thách thức không nhỏ trong chuyển đổi số ngân hàng là con người làm công nghệ. Con người trở thành yếu tố cốt lõi để các ngân hàng chuyển mình thành công từ mô hình ngân hàng truyền thống sang ngân hàng số, giúp tăng tốc số hóa một cách bền vững và hướng tới mô hình hoạt động của một công ty công nghệ.
Chuyển đổi số ngân hàng đang diễn ra ngày càng mạnh mẽ và trở thành xu thế tất yếu. Tuy nhiên, Báo cáo ứng dụng ngân hàng số tại Việt Nam chỉ ra rằng: Khi lấy khách hàng làm cốt lõi, các ngân hàng cần phải đánh giá lại mức độ số hóa để tìm ra hướng đi phù hợp, hoạch định một con đường rõ ràng trong dài hạn và áp dụng chiến thuật phù hợp trong từng giai đoạn.
Điều này sẽ giúp các ngân hàng tránh khỏi việc “kiệt sức” trước khi về đích trong “cuộc chạy đua marathon” và đạt được mục tiêu chuyển đổi số đề ra.
