ảnh minh họa
Thuế là biện pháp hạn chế thuốc lá hiệu quả nhất
Tại hội thảo “Thực trạng, thách thức và giải pháp trong phòng chống tác hại thuốc lá tại Việt Nam”, do Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức ngày 23/11, ông Hồ Hồng Hải - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết, WHO đã thống kê tỷ lệ tử vong do hút thuốc lá là 8 triệu người/năm, có thêm 1 triệu người tử vong do thuốc lá thụ động. Ở Việt Nam, cứ 7 người thì có 1 người tử vong do thuốc lá gây ra.
“Chi phí cho thuốc lá ở Việt Nam chiếm 1% GDP, con số bỏ ra rất lớn. Việt Nam là một nước có người sử dụng thuốc lá đứng thứ 15 trên thế giới. Xu thế sử dụng thuốc lá ngày càng gia tăng, người sử dụng thuốc lá trong giới trẻ tăng rất nhanh, hình thức sử dụng thuốc lá mới như thuốc lá điện tử ngày càng phổ biến. Chính phủ đã có nhiều biện pháp, chính sách để hạn chế sử dụng thuốc lá, trong đó có chính sách về thuế. Thuế là biện pháp kiểm soát thuốc lá hiệu quả nhất” - ông Hồ Ngọc Hải nói thêm.
Đề cập đến chính sách thuế, Ths. Đào Thế Sơn - Trường Đại học Thương mại, cho rằng Việt Nam có lộ trình tăng thuế chậm, các mức tăng thuế cũng không đủ lớn. Cần bổ sung thuế tuyệt đối ở mức đủ lớn đối với thuốc lá.
Trên thực tế, hiện mức thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) thuốc lá ở Việt Nam thấp nhất thế giới, thấp hơn so với mặt bằng chung của các nước trong khu vực. Theo Luật Thuế TTĐB sửa đổi 2014 số 70/2014/QH13, hiện nay Việt Nam đang áp dụng tính thuế suất thuế TTĐB theo tỷ lệ là 75% và giá tính thuế là giá xuất xưởng. Tỷ lệ thuế thuốc lá tính theo giá bán lẻ (bao gồm TTĐB và giá trị gia tăng) chỉ chiếm 38,8% (2020), thấp hơn so với trung bình của các quốc gia có thu nhập trung bình (59%), bằng một nửa của hầu hết các nước ASEAN như Thái Lan 78,6%, Singapore 67,1%, Indonesia 62,3%.
WHO và Ngân hàng Thế giới (WB) đã khuyến cáo tỷ trọng thuế thuốc lá trên giá bán lẻ phải đạt từ 75% mới thực sự có tác động làm giảm tiêu dùng. Theo WB, trên phạm vi toàn cầu khi thuế tăng 10% sẽ giúp tăng thu thuế thuốc lá của Chính phủ thêm 7%. Bằng chứng thực tiễn tại nhiều quốc gia trong đó có Việt Nam cho thấy, tăng thuế thuốc lá làm tiêu dùng thuốc lá giảm đi nhưng doanh thu thuế vẫn tăng.
Chia sẻ khó khăn về thuế thuốc lá, Ths. Đào Thế Sơn cho rằng: “Thu nhập tăng nhanh hơn nhiều so với giá sản phẩm thuốc lá. Việt Nam có lộ trình tăng thuế chậm, các mức tăng thuế cũng không đủ lớn, ví dụ như tác động của mức tăng tỷ lệ thuế 70 - 75% lên một bao thuốc lá giá 10 nghìn đồng là 292 đồng, lên một bao thuốc giá 20 nghìn đồng là 583 đồng. Bên cạnh đó, số thu thuế từ thuốc lá tại Việt Nam không tăng đáng kể sau khi điều chỉnh lạm phát, tỷ lệ tổng thu thuế thuốc lá/GDP không thay đổi nhiều”.
Tại Việt Nam, tính theo tiêu chuẩn quốc tế, mức thuế trong giá bán lẻ, tỷ lệ thuế của Việt Nam bao gồm cả thuế giá trị gia tăng (GTGT) chỉ chiếm khoảng 35%. Đây là mức thấp nhất so với các nước trong khu vực.
Bộ Y tế đề xuất không thí điểm các sản phẩm có hại cho sức khỏe
Đồng thời với biện pháp thuế, giá để hạn chế tiêu dùng thuốc lá, Ths. Trần Thị Trang - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế Bộ Y tế, cũng cảnh báo sự xuất hiện của thuốc lá mới (thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng) được đưa vào Việt Nam chủ yếu qua đường nhập lậu, xách tay… Các sản phẩm đang được quảng cáo trên mạng xã hội được sử dụng phổ biến bởi giới trẻ như Facebook, Instagram, Tiktok.
Bác sỹ Nguyễn Tuấn Lâm - chuyên gia của WHO tại Việt Nam, bày tỏ mối lo ngại về thuốc lá thế hệ mới đang thu hút giới trẻ và có thể làm ảnh hưởng đến tương lai của cả một thế hệ, nếu không có những biện pháp ngăn chặn kịp thời, trong khi đó, thuốc lá thế hệ mới chứa nhiều chất độc giống như thuốc lá truyền thống.
|
Gia tăng số người tử vong do thuốc lá
Tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 40.000 người tử ong vì các bệnh có liên quan đến thuốc lá. WHO dự báo đến năm 2030, con số này sẽ lên tới 70.000 người tử vong/năm nếu các biện pháp phòng chống tác hại thuốc lá hiệu quả không được thực hiện. Hiện có 25 căn bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá như đột quỵ, mạch vành, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, ung thư phổi là những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở Việt Nam. Chi phí điều trị 5 nhóm bệnh trên tổng số 25 bệnh do thuốc lá gây ra trên thế giới khoảng 1 - 2% GDP, tại Việt Nam khoảng 1% GDP.
|
Bà Trần Thị Trang cũng thông tin, hiện Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá chưa có quy định điều chỉnh đối với thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng.
Trong khi đó, hiện Việt Nam mới có Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về thuốc lá điếu do Bộ Y tế ban hành. Các quy định về tiêu chuẩn, quy chuẩn của thuốc lá trong Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá chưa điều chỉnh đối với thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng. Đặc biệt, luật, Thông tư liên tịch số 05/2013/TTLT-BYT-BCT hướng dẫn in cảnh báo sức khỏe đối với bao thuốc lá điếu, không điều chỉnh đối với thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng.
Vì vậy, Bộ Y tế đề nghị cấm toàn bộ các sản phẩm thuốc lá mới do lo ngại ảnh hưởng sức khỏe và tăng tỷ lệ sử dụng thuốc lá, nhất là trẻ em, thanh thiếu niên, phụ nữ và trẻ em gái…
“Quan điểm, định hướng đề xuất chính sách của Bộ Y tế là nhất quán bảo vệ sức khỏe người dân trên các lợi ích kinh tế, dựa trên căn cứ khoa học, điều kiện thực tiễn của Việt Nam: không thí điểm các sản phẩm có hại cho sức khỏe” - bà Trần Thị Trang nhấn mạnh.uế thuốc lá tăng 400%, nhưng không gặp khó khăn gì với tình trạng buôn lậu thuốc lá.
|
|
