ảnh minh họa
Xuất hiện nhiều thuốc lá thế hệ mới
Theo WHO, hàng năm, trên thế giới có khoảng 8 triệu người chết do hút thuốc lá và 1 triệu người chết do phơi nhiễm với khói thuốc lá thụ động; 70% số trường hợp tử vong là ở các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam. Tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 40.000 người tử vong vì các bệnh có liên quan đến thuốc lá. Dự báo đến năm 2030, con số này có thể tăng lên 70.000 người/năm.
Hiện nay, trên thị trường xuất hiện các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, trong đó phổ biến nhất là thuốc lá điện tử (ENDs) và thuốc lá làm nóng/nung nóng (HTPs). Điều đáng quan ngại, đối tượng các nhà sản xuất loại thuốc lá mới này nhắm vào là thanh thiếu niên. Theo Liên minh Kiểm soát thuốc lá Đông Nam Á (SEATCA), đa phần thuốc lá điện tử có chứa nicotine - chất gây nghiện cao, là nguyên nhân gây các bệnh tim mạch, hô hấp, tiêu hóa và ung thư. Sử dụng nicotine quá liều gây ngộ độc. Nghiện nicotine là một trong những nguyên nhân gây các bệnh tim mạch, đột quỵ…, các chất độc hại trong thuốc lá điện tử còn gây tổn thương phổi cấp. WHO cũng khẳng định hiện nay không có bằng chứng quốc tế chứng minh thuốc lá điện tử giúp cai nghiện thuốc. Theo thông tin từ Quỹ phòng, chống tác hại của thuốc lá - Bộ Y tế, trên thế giới, tỷ lệ sử dụng thuốc lá thế hệ mới (thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha) đang gia tăng trong giới trẻ.
Nhiều tác hại
Theo kết quả “Điều tra sức khỏe học sinh Việt Nam năm 2019”, tỷ lệ hút thuốc lá điện tử ở học sinh 13-17 tuổi trên phạm vi cả nước là 2,6%, ở học sinh thành thị 3,4%. Theo nghiên cứu về các hành vi nguy cơ đối với sức khỏe học sinh THCS và THPT tại Hà Nội do Viện Chiến lược và Chính sách y tế (Bộ Y tế) tiến hành năm 2020, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở học sinh lớp 8-12 là 8,35%, ở học sinh lớp 10-12 là 12,6%. Tuy chưa được luật pháp cho phép sử dụng ở nước ta, nhưng các loại thuốc lá thế hệ mới vẫn xuất hiện trên thị trường. Loại thuốc lá này chứa nhiều độc tố ảnh hưởng đến sức khỏe nhưng lại được giới trẻ ưa thích sử dụng và đang có chiều hướng gia tăng.
Bác sĩ Tôn Thất Toàn - Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cho biết, thuốc lá thế hệ mới sử dụng nhiều hương liệu, hóa chất không phải từ nguyên liệu lá thuốc lá điếu thông thường. Do nguyên liệu phối trộn nhiều loại thành phần khác nhau nên có thể bị lợi dụng để sử dụng ma túy thông qua việc phối trộn. Người sử dụng có thể tự ý tăng tỷ lệ nicotine quá mức hoặc thêm ma túy và các chất gây nghiện khác vào để sử dụng mà khó bị phát hiện. Theo WHO, các sản phẩm thuốc lá truyền thống hay thế hệ mới đều độc hại đối với sức khỏe con người. Đặc biệt, thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng với hình thức bắt mắt, nhiều hương vị tạo sự hấp dẫn, thu hút giới trẻ tìm đến. Điều này đồng nghĩa với việc tiềm ẩn nhiều nguy cơ sử dụng các chất gây nghiện khác như: ma túy, rượu bia… gây những tác động nghiêm trọng hơn rất nhiều so với thuốc lá truyền thống. Vì vậy, cần phòng ngừa việc sử dụng thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng ở những người chưa hút, đặc biệt ở trẻ em và thanh thiếu niên. Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng còn gia tăng gánh nặng kinh tế cho hộ gia đình và quốc gia bởi chi phí để điều trị bệnh do sử dụng các sản phẩm này, giảm năng suất lao động do bị bệnh và tử vong sớm và tổn thương tâm lý.
Để bảo vệ thanh thiếu niên khỏi tác động của việc quảng cáo các sản phẩm thuốc lá và sử dụng thuốc lá, tất cả thanh thiếu niên hãy nói không với thuốc lá. Mọi sản phẩm thuốc lá đều có hại cho sức khỏe. Các sản phẩm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng gây bệnh tật, tử vong, ảnh hưởng xấu tới con người và môi trường, kinh tế, xã hội.
