Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT) nhận được kiến nghị của cử tri tỉnh Tây Ninh do Ban Dân nguyện chuyển đến theo công văn số 487/BDN ngày 14/6/2022, nội dung kiến nghị như sau:
Sau khi nghiên cứu, Bộ TT&TT có ý kiến trả lời như sau:
1. Quy định của pháp luật về trách nhiệm kiểm duyệt nội dung quảng cáo trước khi đăng phát trên báo chí, phát thanh truyền hình:
- Điều 13, Luật báo chí quy định: Báo chí không bị kiểm duyệt trước khi in, truyền dẫn, phát sóng.
- Điều 14, Luật Quảng cáo quy định về Quyền và nghĩa vụ của người phát hành quảng cáo (tức bao gồm cơ quan báo chí, Đài phát thanh truyền hình): Kiểm tra các tài liệu liên quan đến điều kiện quảng cáo của tổ chức, cá nhân, sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ cần quảng cáo; chịu trách nhiệm trực tiếp về sản phẩm quảng cáo thực hiện trên phương tiện quảng cáo thuộc trách nhiệm quản lý của mình; yêu cầu thẩm định sản phẩm quảng cáo và thực hiện quyền và nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật.
Nội dung quảng cáo một số sản phẩm hàng hóa do các cơ quan quản lý chuyên ngành chịu trách nhiệm. Ví dụ, các sản phẩm thuộc lĩnh vực y tế như thuốc, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm… do Bộ Y tế quản lý, cấp phép. Đối với việc quảng cáo thực phẩm chức năng, phải có giấy xác nhận nội dung quảng cáo do Cục An toàn thực phẩm - Bộ Y tế cấp…
Như vậy, nội dung quảng cáo trên sản phẩm báo chí (kênh phát thanh truyền hình) được quản lý như các nội dung khác, do Tổng Giám đốc/Giám đốc các Đài phát thanh truyền hình chịu trách nhiệm nội dung quảng cáo trước khi đăng phát trên kênh chương trình của mình. Trước khi đăng phát quảng cáo, phải kiểm tra các tài liệu liên quan đến điều kiện quảng cáo của tổ chức, cá nhân, sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ cần quảng cáo; nội dung quảng cáo; hồ sơ, giấy phép của sản phẩm quảng cáo (nếu sản phẩm quảng cáo thuộc nhóm hàng hóa, dịch vụ phải được cấp phép quảng cáo theo pháp luật chuyên ngành).
- Bộ TT&TT theo chức năng nhiệm vụ được quy định trong Luật Quảng cáo, là cơ quan quản lý nhà nước về quảng cáo trên báo chí, phát thanh truyền hình.
Các Bộ, ngành liên quan phối hợp quản lý quảng cáo các hàng hoá, sản phẩm, dịch vụ cần đáp ứng điều kiện chuyên ngành như Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn…
2. Những giải pháp Bộ TT&TT đã làm trong thời gian qua:
2.1. Thực hiện việc cấp Giấy phép sản xuất kênh truyền hình, kênh phát thanh, trong đó có quy định chặt về tỷ lệ thời lượng quảng cáo theo Luật Quảng cáo.
Theo quy định tại Điều 22, Luật Quảng cáo thời lượng quảng cáo trên báo nói, báo hình không vượt quá 10% trên tổng thời lượng chương trình phát sóng trong một ngày của một tổ chức phát sóng, thời lượng quảng cáo trên kênh truyền hình trả tiền không vượt quá 5% trên tổng thời lượng chương trình phát sóng trong một ngày của một tổ chức phát sóng.
Qua công tác đo kiểm chưa phát hiện Đài phát thanh truyền hình nào vi phạm về thời lượng quảng cáo. Thời lượng quảng cáo của các Đài PTTH địa phương trung bình khoảng từ 1% đến 4 %, Đài THVN khoảng 8% đối với một số kênh có nhiều người xem như VTV1, VTV3. Tuy nhiên, do quảng cáo thường được phát vào những khung giờ vàng, có đông người xem (nhất là trước, trong sau các chương trình phim, chương trình giải trí) nên có cảm giác các Đài phát thanh truyền hình phát quá nhiều quảng cáo. Đồng thời, trên hệ thống dịch vụ phát thanh truyền hình trả tiền, có một số kênh truyền hình trả tiền chuyên biệt về quảng cáo, bán hàng qua truyền hình (TV shopping), không bị giới hạn về thời lượng theo quy định của Luật Quảng cáo.
2.2. Thường xuyên theo dõi, nhắc nhở, phối hợp Bộ, ngành, Sở TT&TT quản lý hoạt động của các Đài phát thanh truyền hình.
- Trong thời gian qua, một số sản phẩm quảng cáo có nội dung thiếu thẩm mỹ, chưa phù hợp thuần phong mỹ tục Việt Nam, gây phản ứng trong dư luận (như quảng cáo sản phẩm Cocacola- Mở lon Việt Nam; quảng cáo nước tăng lực Hổ Vằn). Bộ TT&TT đã kịp thời có chấn chỉnh, nhắc nhở Đài VTV trong giao ban báo chí hằng tuần, yêu cầu không phát sóng những sản phẩm quảng cáo đó; đồng thời có văn bản gửi Đài VTV và các Đài phát thanh truyền hình yêu cầu rà soát, chấn chỉnh hoạt động quảng cáo trên Đài phát thanh truyền hình (rà soát, kiểm tra công tác tiếp nhận hồ sơ quảng cáo; kiểm soát chặt chẽ nội dung quảng cáo trước khi phát sóng, loại bỏ những quảng cáo có thể gây hiểu nhầm, không đúng thực chất, thổi phồng chức năng của sản phẩm, gây ảnh hưởng đến người tiêu dùng; bảo đảm nội dung quảng cáo phù hợp văn hóa, thuần phong mỹ tục Việt Nam).
- Đối với những sản phẩm quảng cáo cần phải có giấy phép, giấy chứng nhận của Bộ chuyên ngành như Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để bảo đảm các sản phẩm, dịch, vụ, hàng hóa được quảng cáo đúng sự thật, đảm bảo chất lượng, bảo vệ sức khỏe người dân, Bộ TT&TT cũng đã có văn bản (văn bản số 1323/BTTTT-TTra ngày 15/4/2020) đề nghị Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn theo dõi, giám sát hoạt động quảng cáo trên truyền hình đối với các sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ do các đơn vị chức năng của 2 Bộ cấp phép; nếu phát hiện vi phạm thì cung cấp thông tin để Bộ TT&TT kịp thời nhắc nhở, xử lý theo quy định.
2.3. Thực hiện xử phạt vi phạm hành chính theo thẩm quyền với các hoạt động quảng cáo có sai phạm của các Đài Phát thanh, truyền hình.
3. Giải pháp trong thời gian tới
- Giải pháp tăng cường định hướng, chỉ đạo thông tin:
Bộ TT&TT tiếp tục tăng cường định hướng trong các cuộc giao ban báo chí định kỳ hàng tuần về vấn đề quảng cáo; kịp thời có các văn bản chỉ đạo các cơ quan báo chí, trong đó có VTV trong việc phát sóng các chương trình quảng cáo bảo đảm tuân thủ đúng quy định của pháp luật về quảng cáo, về báo chí.
- Giải pháp về tăng cường công tác theo dõi, thanh, kiểm tra, phối hợp xử lý vi phạm:
+ Thường xuyên tổ chức theo dõi chuyên đề đối với các kênh đã cấp phép có nội dung quảng cáo, trong đó có kênh VTV1, nhắc nhở chấn chỉnh, định hướng thường xuyên trong các giao ban tuần; nghiêm khắc xử phạt đối với hành vi vi phạm gây ảnh hưởng xấu đến xã hội.
+ Có kế hoạch trực tiếp kiểm tra hàng năm đối với các Đài Phát thanh, truyền hình có lượng khán giả lớn phủ sóng diện rộng cả nước và phối hợp chỉ đạo các Sở TTTT tham gia kiểm tra đối với các Đài Phát thanh, truyền hình có diện phủ sóng quy mô tỉnh, thành phố.
Để công tác quản lý nhà nước về quảng cáo trên Phát thanh, truyền hình của Bộ TT&TT được hiệu quả hơn nữa trong thời gian tới, đề nghị cử tri tiếp tục phối hợp, gửi ý kiến phản ánh, cung cấp thông tin về những sản phẩm quảng cáo cụ thể phát sóng trên Đài VTV nói riêng, các Đài Phát thanh, truyền hình nói chung mà cử tri thấy phản cảm, không trung thực... gửi về Bộ TT&TT để kịp thời có biện pháp chấn chỉnh, xử lý theo đúng quy định của pháp luật.
Trên đây là nội dung trả lời của Bộ TT&TT đối với kiến nghị của cử tri tỉnh Tây Ninh, trân trọng gửi tới Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Tây Ninh để trả lời cử tri./.
