Bộ Thông tin và Truyền thông nhận được kiến nghị của cử tri tỉnh Hải Dương do Ban Dân nguyện chuyển đến theo công văn số 499/BDN ngày 14/6/2024, nội dung kiến nghị như sau:
Cử tri phản ánh về tình trạng tội phạm lừa đảo, chiếm đoạt tài sản xảy ra trên không gian mạng diễn ra phổ biến gây thiệt hại lớn về tài sản của người dân. Đặc biệt, có rất nhiều đối tượng lợi dụng mạng xã hội tuyên truyền nói xấu, bôi nhọ lãnh đạo Đảng, Nhà nước; truyền bá tư tưởng văn hoá không lành mạnh, tệ nạn xã hội… gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tư tưởng và hành động của nhân dân đặc biệt là thế hệ trẻ. Đề nghị Bộ Công an, Bộ Thông tin và Truyền thông tiếp tục phối hợp nghiên cứu sớm có giải pháp tăng cường quản lý và chế tài đủ mạnh để xử lý dứt điểm tình trạng trên.
Sau khi nghiên cứu, Bộ Thông tin và Truyền thông (TTTT) có ý kiến trả lời như sau:
I. Về tình trạng lừa đảo trên không gian mạng
Thời gian gần đây, vấn nạn lừa đảo trên không gian mạng đang trở nên phức tạp dưới nhiều hình thức và ngày càng tinh vi đã gây hậu quả, tác động tiêu cực lớn tới xã hội, trong đó mạng xã hội là một trong những phương thức được các đối tượng khai thác triệt để để thực hiện hành vi lừa đảo. Bộ TTTT đang phối hợp với các bộ, ngành có liên quan triển khai các biện pháp nhằm phòng, chống vấn nạn nêu trên, cụ thể như sau:
1. Hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật bảo đảm hiệu quả công tác quản lý không gian mạng, hạn chế tối đa các đối tượng lợi dụng không gian mạng để thực hiện các hành vi lừa đảo, quảng cáo hàng giả, hàng nhái…. Từ năm 2018 đến nay, Bộ đã xây dựng trình Chính phủ ban hành các văn bản quy phạm pháp luật sau: (1) Nghị định số 27/2018/NĐ-CP ngày 01/3/2018 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 72/2013/NĐ-CP ngày 15/7/2013 của Chính phủ về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng; (2) Nghị định số 15/2020/NĐ-CP ngày 03/02/2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử (thay thế Nghị định số 174/2013/NĐ-CP ngày 13/11/2013 của Chính phủ); (3) Nghị định số 119/2020/NĐ-CP ngày 7/10/2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động báo chí, hoạt động xuất bản (thay thế Nghị định 159/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 của Chính phủ); (4) Nghị định số 14/2022/NĐ-CP ngày 27/01/2022 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 15/2020/NĐ-CP ngày 03/02/2020 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử và Nghị định số 119/2020/NĐ-CP ngày 07/10/2020 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động báo chí, hoạt động xuất bản; (5) Nghị đinh số 70/2021/NĐ-CP ngày 20/7/2021 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 181/2013/NĐ-CP ngày 14/11/2013 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Quảng cáo; (6) Nghị định số 71/2022/NĐ-CP ngày 1/10/2022 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 06/2016/NĐ-CP ngày 18/01/2016 của Chính phủ về quản lý, cung cấp và sử dụng dịch vụ phát thanh, truyền hình; (6) Hiện nay, Bộ đã trình Chính phủ Nghị định thay thế Nghị định số 72/2013/NĐ-CP ngày 15/7/2013 và Nghị định số 27/2018/NĐ-CP ngày 01/3/2018 trong đó bổ sung nhiều quy định để bảo đảm hiệu quả công tác quản lý lĩnh vực này, đồng thời tăng cường công tác bảo vệ bí mật nhà nước trên môi trường mạng.
2. Tăng cường vai trò, trách nhiệm của các tổ chức, doanh nghiệp đang kinh doanh, cung cấp dịch vụ trực tuyến trên không gian mạng và đặc biệt là của các doanh nghiệp thiết lập mạng xã hội.
Việc phòng chống lừa đảo trên không gian mạng không chỉ là trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước mà còn là trách nhiệm chung của toàn xã hội, của các tổ chức, doanh nghiệp đang kinh doanh, cung cấp dịch vụ trực tuyến trên không gian mạng và đặc biệt là của các doanh nghiệp thiết lập mạng xã hội. Do đó, để xây dựng không gian mạng lành mạnh, phòng chống hiệu quả vấn nạn lừa đảo trên không gian mạng, Bộ TTTT đã có văn bản đề nghị các doanh nghiệp thiết lập mạng xã hội: (i) Chủ động triển khai các giải pháp cần thiết để cảnh báo người sử dụng nhận biết các tình huống, dấu hiệu lừa đảo và cách xử trí khi gặp các tình huống này; tổ chức rà quét phát hiện các tổ chức, cá nhân, hành vi có dấu hiệu lừa đảo trên nền tảng mạng xã hội do mình cung cấp để kịp thời xử lý hoặc phối hợp với cơ quan có thẩm quyền để xử lý theo quy định của pháp luật; (ii) Tích cực tham gia các hoạt động, chiến dịch truyền thông của cơ quan quản lý nhà nước ở Trung ương và địa phương, các hiệp hội có liên quan để cảnh báo và nâng cao nhận thức của người sử dụng để phòng, tránh các tình huống lừa đảo trên không gian mạng. Đồng thời, đề nghị Sở TTTT các tỉnh, thành phố chủ động kiểm tra, giám sát các doanh nghiệp thiết lập mạng xã hội trên địa bàn trong việc triển khai các giải pháp bảo vệ người sử dụng và phòng chống lừa đảo trên không gian mạng thực hiện thông qua mạng xã hội; chỉ đạo các tổ chức, doanh nghiệp hoạt động mạng xã hội tuyên truyền, cảnh báo tới người dân trên địa bàn để nâng cao ý thức cảnh giác của người dân; xử lý nghiêm các đối tượng lợi dụng mạng xã hội để thực hiện các hành vi lừa đảo.
3. Quyết liệt đấu tranh với các nền tảng xuyên biên giới, điển hình là Facebook, Google, TikTok… buộc họ phải tuân thủ các quy định của pháp luật Việt Nam, phải ngăn chặn, gỡ bỏ thông tin liên quan đến hàng giả, hàng nhái, lừa đảo trên nền tảng của các đơn vị này.
4. Triển khai hệ thống kỹ thuật, chủ động rà soát không gian mạng: Vận hành Trung tâm Giám sát không gian mạng; Trung tâm xử lý tin giả, thông tin xấu độc nhằm phát hiện kịp thời dấu hiệu lừa đảo, các thông tin, dịch vụ vi phạm pháp luật trên không gian mạng để chủ động thực hiện các biện pháp ngăn chặn phù hợp, kịp thời.
5. Tăng cường phối hợp với các bộ, ngành, địa phương, đặc biệt là Bộ Công an, Bộ Công Thương trong việc quản lý không gian mạng nhằm phát hiện và xử lý kịp thời các dấu hiệu vi phạm, hành vi vi phạm.
6. Đẩy mạnh tin, bài tuyên truyền, nâng cao ý thức, trách nhiệm cho người sử dụng Internet, mạng xã hội, không còn lối suy nghĩ mạng xã hội là "vô danh nên vô trách nhiệm", không lợi dụng không gian mạng để thực hiện các hành vi lừa đảo, vi phạm pháp luật…
7. Đặc biệt, do gần đây, vấn nạn lừa đảo trên không gian mạng đang trở nên phức tạp dưới nhiều hình thức và ngày càng tinh vi đã gây hậu quả, tác động tiêu cực lớn tới xã hội và cần có các giải pháp để kịp thời phòng, chống vấn nạn này, tháng 4 vừa qua, Bộ trưởng Bộ TTTT đã chủ trì cuộc họp. Theo đó, đã giao nhiệm vụ cụ thể cho các đơn vị có liên quan đặc biệt là Cục An toàn thông tin, Cục Viễn thông, Cục Phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử tích cực triển khai ngay các giải pháp phòng chống lừa đảo trên mạng. Các giải pháp hiện đang và sẽ tiếp tục thực hiện, như: (i) Xử lý nghiêm SIM rác; Phối hợp với Bộ Công an hoàn thiện danh sách số điện thoại định danh của ngành Công An, cung cấp danh sách cho các doanh nghiệp viễn thông di động để hoàn thiện và chính thức triển khai tính năng định danh cuộc gọi từ tháng 04/2024; Xây dựng Blacklist các số điện thoại có dấu hiệu lừa đảo; Chỉ đạo các doanh nghiệp viễn thông di động phát triển, cung cấp dưới dạng dịch vụ hiển thị tên thuê bao gọi đến. (ii) Nghiên cứu, đề xuất hành lang pháp lý cho phòng chống lừa đảo trên không gian mạng; Xây dựng cơ sở dữ liệu người bị lừa đảo trên không gian mạng và có cơ chế cập nhật liên tục để đảm bảo dữ liệu đúng, đủ, sạch, sống, phân tích dữ liệu để xác định, phân loại đối tượng chịu ảnh hưởng, làm đầu vào cho việc đề xuất các chính sách tác động hiệu quả, kịp thời…..
II. Về các giải pháp ngăn chặn các đối tượng lợi dụng mạng xã hội tuyên truyền nói xấu, bôi nhọ lãnh đạo Đảng, Nhà nước; truyền bá tư tưởng văn hóa không lành mạnh, tệ nạn xã hội, Bộ TTTT đã và sẽ tiếp tục thực hiện các biện pháp sau:
1. Triển khai đồng bộ các giải pháp để đấu tranh, quản lý hiệu quả các nền tảng xuyên biên giới.
2. Thúc đẩy các mạng xã hội trong nước phát triển, xây dựng văn hóa mạng lành mạnh.
3. Tăng cường chủ động định hướng, cung cấp thông tin kịp thời để chi phối, làm chủ thông tin; lấy thông tin tích cực, chính thống lấn át, đấu tranh chống lại các thông tin sai trái, xấu độc, phản động trên Internet.
4. Đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục, vận động người sử dụng Internet tuân thủ pháp luật, chuẩn mực đạo đức xã hội, văn hóa, xây dựng văn hóa mạng lành mạnh.
5. Tăng cường rà soát, bổ sung những chế tài đủ mạnh đối với việc đưa tin sai sự thật, vi phạm pháp luật; bổ sung quy định để định danh người dùng.
6. Tiếp tục nắn chỉnh dòng tiền quảng cáo từ các nền tảng xuyên biên giới về các cơ quan báo chí, các trang thông tin điện tử, trang, kênh nội dung đã được xác thực.
7. Sử dụng hiệu quả đội ngũ các công ty truyền thông lớn, các KOLs đã tập hợp, kết nối được để triển khai các chiến dịch truyền thông chính sách.
8. Tăng cường phối hợp với cơ quan chủ quản, các bộ, ngành, địa phương để nâng cao hiệu quả quản lý thông tin trên mạng xã hội và thông tin, dịch vụ trên không gian mạng theo hướng ai quản lý lĩnh vực nào ở thế giới thực thì quản lý lĩnh vực đó trên không gian mạng.
Trên đây là nội dung trả lời của Bộ Thông tin và Truyền thông đối với kiến nghị của cử tri tỉnh Hải Dương, trân trọng gửi tới Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hải Dương để trả lời cử tri./.
Bộ Thông tin và Truyền thông
