Tuy nhiên, hiện nay Bình Dương đang đứng trước những thách thức lớn là sức ép về hạ tầng đô thị giao thông, bẫy thu nhập trung bình, phát triển kinh tế cân bằng và phát triển nguồn nhân lực.
Trung tâm hành chính tỉnh Bình Dương hiện hữu.
Ông Nguyễn Văn Hùng - Chủ tịch HĐQT Tổng Công ty Becamex IDC phân tích những khó khăn mà Bình Dương đang gặp phải như: Hạ tầng giao thông đường bộ của Bình Dương đang có dấu hiệu quá tải, ảnh hưởng lớn đến chi phí hậu cần của các nhà đầu tư và thu hút đầu tư; nguy cơ gặp bẫy thu nhập trung bình của Bình Dương sẽ sớm đến nếu không có giải pháp giúp nhà đầu tư tăng năng suất lao động, giảm chi phí vận hành, hậu cần, bởi thu nhập bình quân đầu người của Bình Dương hiện nay hơn 7000 USD/người/năm.
Cơ cấu kinh tế đang mất cân bằng giữa thương mại dịch vụ chiếm tỷ lệ 22,4% và công nghiệp là 66,8% nên cần được ưu tiên thu hẹp khoảng cách. Bên cạnh đó, Bình Dương cần nâng cao nguồn nhân lực chất lượng cao để đáp ứng yêu cầu của thời đại kinh tế số, công nghiệp 4.0, cũng như nhu cầu của nhà đầu tư.
Mặc dù có nhiều thách thức, nhưng nền tảng tích lũy của Bình Dương qua gần 30 năm là rất lớn. Bởi trong quá trình phát triển, Bình Dương đã mở rộng quan hệ ngoại giao, kết nghĩa với nhiều thành phố trên thế giới như: Deajon Hàn Quốc, Yamaguchi Nhật Bản, Einhovend Hà Lan và các thành phố khác.
Hàng ngàn thương hiệu lớn trên thế giới đã đặt nhà máy tại Bình Dương như Panasonic, Pepsi, Kumho, Vinamilk,… Các hãng công nghệ lớn như Bosch, Philips,… đã đến tìm hiểu và mong muốn mở rộng hợp tác. Hệ thống giáo dục đào tạo của Bình Dương phát triển với nhiều trường đại học có mối quan hệ với các đại học lớn trên thế giới như Đại học Quốc tế Miền Đông, Đại học Việt Đức….
Đây là nền tảng rất lớn giúp Bình Dương tự tin có thể vượt qua được những thách thức và cũng chính là cơ hội để tạo đà phát triển trong thời gian tới.
5 lớp phát triển để xây dựng Thành phố thông minh
Xác định và hiểu rõ những thách thức, cùng với nền tảng đã tích lũy, đề án Thành phố thông minh ra đời mà trọng tâm là đề án Vùng đổi mới sáng tạo Bình Dương. Vùng đổi mới sáng tạo này đã cô đọng chiến lược phát triển của Bình Dương trong mô hình 5 lớp là: Quy hoạch đô thị và giao thông; xây dựng văn hóa đổi mới sáng tạo; phát triển kinh tế cân bằng; chuyển đổi số và công nghệ 4.0; phát triển và thu hút nguồn nhân lực.
Mới đây, trong phát biểu tại hội nghị trực tuyến với Thành phố Eindhoven (Hà Lan), ông Nguyễn Văn Hùng cho biết: đối với quy hoạch đô thị và giao thông thì Bình Dương đang áp dụng mô hình BRT - TOD - Quy hoạch đô thị gắn liền với giao thông công cộng. Đây là mô hình nhiều nước tiên tiến trên thế giới đang áp dụng để phát triển chuỗi đô thị dọc theo các tuyến giao thông công cộng.
Mỗi một điểm đô thị đó sẽ phát triển với mật độ cao hướng tâm đảm bảo đầy đủ các tiện ích nhà ở thương mại, văn phòng để người dân có thể tìm thấy mọi tiện ích trên các điểm đô thị này. Từ đó giúp phân bổ dân cư đồng đều, thúc đẩy thương mại địa phương, văn hóa, giao thông công cộng, văn hóa đường phố.
Tiên phong trong việc này là việc Becamex IDC chuẩn bị khởi công điểm TOD đầu tiên A1. Tiếp đó là nhiều điểm đô thị TOD nữa sẽ được phát triển dọc theo tuyến giao thông công cộng kết nối vào với hệ thống Metro Bến Thành Suối Tiên, trước mắt là hệ thống bus BRT.
Bên cạnh đó, Bình Dương cũng giải quyết ùn tắt giao thông Quốc Lộ 13 bằng cách cải tạo nâng cấp tại những điểm nghẽn như xây dựng các cầu vượt, hầm chui, đường gom, đường song hành dọc theo tuyến. Đồng thời thông tuyến đường Mỹ Phước – Tân Vạn – Bàu Bàng, kết hợp với việc đầu tư xây dựng các tuyến đường tạo lực nhằm kết nối các vùng với nhau.
Lớp thứ hai được Bình Dương xác định là xây dựng văn hóa đổi mới sáng tạo. Tại Đại học Quốc tế Miền Đông hiện đang có hơn 20 doanh nghiệp khởi nghiệp hoạt động. Đây là đại học có hệ sinh thái đổi mới sáng tạo với hệ thống phòng Techlab, Fablad, vườn ươm doanh nghiệp phục vụ khởi nghiệp, thu hút các nhà khởi nghiệp về sáng tạo ra các ý tưởng mới, ứng dụng vào thực tế cuộc sống. Từ đó, xây dựng hợp tác công - tư, tập trung thu hút và phát triển các công ty mỏ neo, xây dựng văn hóa đổi mới sáng tạo, xây dựng con người năng động.
Phát triển kinh tế cân bằng, việc thu hẹp khoảng cách giữa thương mại dịch vụ và công nghiệp là yêu cầu cấp bách của Bình Dương trong giai đoạn mới. Trước mắt Bình Dương sẽ xây dựng trung tâm thương mại thế giới để kết nối với 230 trung tâm thương mại toàn cầu. Đặc biệt là khu thử nghiệm thương mại điện tử xuyên biên giới, phục vụ các sàn thương mại điện tử trong khu vực Đông Nam Á sẽ đươc lưu trữ tại các kho ngoại quan và thông quan khi có đơn hàng.
Tiếp theo là phát triển công nghệ, xây dựng chiến lược chuyển đổi số cho cả khu vực công và khu vực tư. Mặt khác, Bình Dương có nền tảng công nghiệp lớn vì vậy rất phù hợp để phát triển công nghiệp 4.0. Giai đoạn 1 sẽ phát triển các khu công nghiệp thông minh, với việc ứng dụng công nghệ thông tin và các công nghệ tự động hóa trong việc quản lý và vận hành các khu công nghiệp như VSIP 3…
Hiện Becamex đang xây dựng trung tâm điều hành thông minh để quản lý các khu công nghiệp như: nhà máy xử lý nước thải thông minh, đèn đường thông minh tiết kiệm năng lượng, camera giao thông thông minh,…
Trong đề án xây dựng Thành phố thông minh yếu tố quan trọng nhất quyết định sự thành công của mọi chiến lược là nguồn nhân lực chất lượng cao. Do đó đòi hỏi Bình Dương phải có chương trình chính sách cụ thể, có định hướng chủ điểm để phát triển nguồn nhân lực.
Tăng tốc xây dựng Thành phố thông minh
Thành phố thông minh Bình Dương là đề án mong muốn xây dựng một hình ảnh Bình Dương mới với quy hoạch bài bản theo mô hình TOD, là thành phố của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, là điểm đến của giao thương quốc tế, là nơi đào tạo và thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao.
Muốn làm được như vậy, đô thị Bình Dương phải thỏa mãn 3 yếu tố kết nối về hạ tầng, kết nối xã hội và kết nối công nghệ. Bởi hạ tầng có kết nối tốt thì mới tạo điều kiện cho đô thị phát triển, mới lưu thông giao lưu giữa các đô thị tạo đà cho văn hóa xã hội phát triển. Và nền tảng công nghệ là chất xúc tác giúp các đô thị kết nối với nhau một cách nhanh chóng, hiệu quả dựa trên sự phát triển của khoa học và đổi mới sáng tạo. Việc kết nối có mối quan hệ mật thiết với kết nối hạ tầng và xã hội.
Ông Nguyễn Văn Lợi - Bí thư Tỉnh ủy Bình Dương cho biết, định hướng sắp tới của Bình Dương là bước vào thời kỳ bình thường mới với quyết tâm triển khai Đề án Thành phố thông minh như mục tiêu của Đại hội Đảng bộ tỉnh Bình Dương lần thứ XI, nhiệm kỳ 2020-2025 đã đề ra. Đây sẽ là động lực quan trọng để Bình Dương khôi phục sau làn sóng Covid-19, đột phá đón kỷ nguyên 4.0.
“Một trong những trọng tâm của Đề án Thành phố thông minh 2021-2026 là quy hoạch Vùng đổi mới sáng tạo, tập trung nguồn lực để đưa tỉnh vươn cao hơn nữa trên trường quốc tế, gia nhập các hiệp hội uy tín trên thế giới. Đề án Thành phố thông minh cũng như Vùng đổi mới sáng tạo sẽ phát triển dựa vào mô hình hợp tác chặt chẽ “3 nhà”: Nhà nước - Nhà doanh nghiệp - Nhà trường kết hợp triển khai 5 lớp phát triển.
Trước mắt sẽ kiện toàn Ban điều hành Thành phố thông minh Bình Dương với chức năng nhiệm vụ của bộ máy rõ ràng. Các bên liên quan cùng xây dựng chương trình Thành phố thông minh Bình Dương giai đoạn 2021-2026, trong đó Vùng đổi mới sáng tạo là trọng tâm.
Đồng thời, tập trung đẩy mạnh các dự án trong điểm như: Khu công nghiệp khoa học công nghệ, Trung tâm thương mại thế giới WTC, Mô hình phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD), phát triển Hệ sinh thái Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, đặc biệt trung tâm là Thành phố mới - Thành phố của đổi mới sáng tạo - Khoa học công nghệ. Quyết tâm hoàn thiện, đồng bộ hóa cơ sở dữ liệu của từng ngành, là nền tảng để xây dựng Trung tâm Điều hành Thành phố thông minh, hoàn thành trước 6/2022. Từng ngành, từng huyện thị phối hợp quyết liệt triển khai số hóa phấn đấu trước 01/01/2022 không còn thủ tục hành chính giấy.
Tiếp tục tổ chức các sự kiện tầm vóc thế giới, đẩy mạnh hợp tác quốc tế, đặc biệt với Eindhoven, Brainport Hà Lan, Daejeon Hàn Quốc, ICF, Horasis, Hiệp hội các Trung tâm thương mại thế giới… cũng như kết nối với các thành phố, tổ chức khác. Thông qua Vùng đổi mới sáng tạo, duy trì, giữ vững Top21, Top7 của ICF, vươn đến các danh hiệu quốc tế và gia nhập các hiệp hội toàn cầu khác”, ông Lợi chia sẻ.
