Vai trò, ý nghĩa của công tác bảo vệ chính trị nội bộ trong bối cảnh tăng cường hội nhập quốc tế
Hội nhập quốc tế là quá trình liên kết, gắn kết giữa các quốc gia, vùng lãnh thổ với nhau thông qua việc tham gia các tổ chức, thiết chế, cơ chế, hoạt động hợp tác quốc tế vì mục tiêu phát triển của mỗi quốc gia, vùng lãnh thổ đó và nhằm tạo thành sức mạnh tổng hợp để giải quyết những vấn đề chung mà các bên cùng quan tâm. Về bản chất, hội nhập quốc tế chính là một hình thức phát triển cao của hợp tác quốc tế nhằm đạt được một mục tiêu hoặc lợi ích chung nào đó(1). Sau khi thống nhất đất nước, qua các kỳ đại hội Đảng, vấn đề hội nhập quốc tế ngày càng được chú trọng, giúp đất nước tranh thủ các nguồn lực bên ngoài để phát triển kinh tế, xã hội; đồng thời, thể hiện trách nhiệm quốc tế, nâng cao vị thế và tiềm lực của đất nước, dân tộc ta trên thế giới. Hiện nay, quá trình hội nhập quốc tế sâu rộng, đa phương hóa, đa dạng hóa diễn ra trên nhiều lĩnh vực cùng với sự bùng nổ của khoa học - công nghệ, sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế số, kinh tế tri thức, điển hình là cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã và đang là cơ hội, là thời cơ để nước ta đón bắt, tranh thủ tận dụng để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.
Bên cạnh đó, hội nhập quốc tế là một quá trình gắn kết chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội đầy phức tạp giữa các quốc gia, giữa các khu vực; vì vậy, những thuận lợi, thời cơ và những khó khăn, thách thức luôn đan xen nhau trong từng bối cảnh lịch sử của thế giới, trong đó có cả những tác động bất lợi đến công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, đến đội ngũ cán bộ, đảng viên. Những năm gần đây, đại dịch COVID-19 diễn biến rất phức tạp trên phạm vi toàn cầu, chưa từng có tiền lệ; kinh tế thế giới suy thoái cùng với xu hướng tập hợp, liên kết giữa một số quốc gia để gia tăng cạnh tranh địa chính trị, bảo vệ lợi ích quốc gia cùng với các thách thức an ninh phi truyền thống khác nổi lên gay gắt, trong đó có vấn đề an ninh nguồn nước, thiên tai, lũ lụt đã và đang ảnh hưởng đến tình hình kinh tế, chính trị, xã hội ở mỗi quốc gia, khu vực và toàn cầu, Việt Nam cũng không là ngoại lệ.
Trong bối cảnh đó, các thế lực thù địch, các phần tử cơ hội chính trị không ngừng lợi dụng điều kiện, bối cảnh hội nhập quốc tế để ráo riết thực hiện chiến lược “diễn biến hòa bình” chống phá cách mạng Việt Nam, lợi dụng tối đa các phương tiện truyền thông hiện đại để truyền bá các luận điệu xuyên tạc, thù địch, đòi phủ nhận chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, những thành tựu cách mạng, thành quả phát triển đất nước và các chủ trương, đường lối lãnh đạo, quản lý đúng đắn của Đảng và Nhà nước ta. Chúng lan truyền các thông tin sai sự thật, gieo rắc hoài nghi, mưu toan kích động chính trị, chia rẽ làm mất đoàn kết nội bộ; truyền bá, thúc đẩy các hình thức “xã hội dân chủ” kiểu phương Tây, đồng thời xoáy sâu hơn vào những mặt trái của nền kinh tế thị trường; đẩy mạnh móc nối, mua chuộc, lôi kéo những cán bộ, đảng viên không vững vàng về tư tưởng, lập trường, bản lĩnh chính trị, thoái hóa, biến chất, bất mãn, cơ hội chính trị. Bối cảnh tình hình thế giới và khu vực như vậy đã và đang tác động đến tình hình chính trị nội bộ trong nước, nhất là về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ đội ngũ cán bộ, đảng viên.
Cùng với đó, tình hình chính trị nội bộ trong những năm qua, nhất là đối với đội ngũ cán bộ, đảng viên cũng có những diễn biến phức tạp, khó lường. Mặt trái của toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế đã góp phần làm gia tăng lối sống thực dụng, lệch chuẩn, trái với thuần phong mỹ tục, bản sắc văn hóa tốt đẹp của dân tộc. Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa XII đã nhấn mạnh: “Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên chưa bị đẩy lùi, có mặt, có bộ phận còn diễn biến tinh vi, phức tạp hơn; tham nhũng, lãng phí, tiêu cực vẫn còn nghiêm trọng, tập trung vào số đảng viên có chức vụ trong bộ máy nhà nước..., sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống dẫn tới “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” chỉ là một bước ngắn, thậm chí rất ngắn, nguy hiểm khôn lường, có thể dẫn tới tiếp tay hoặc cấu kết với các thế lực xấu, thù địch, phản bội lại lý tưởng và sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc”(2). Hệ lụy là “làm giảm sút vai trò lãnh đạo của Đảng; làm tổn thương tình cảm và suy giảm niềm tin của nhân dân đối với Đảng, là một nguy cơ trực tiếp đe dọa sự tồn vong của Đảng và chế độ”(3).
Vì vậy, với sứ mệnh bảo vệ sự tồn vong của Đảng, của chế độ, trong đó có bảo vệ đội ngũ cán bộ, đảng viên, bảo đảm thực hiện thắng lợi sự nghiệp cách mạng của Đảng, đáp ứng những đòi hỏi, yêu cầu của thực tiễn, các cấp ủy, tổ chức đảng cần nhận thức sâu sắc hơn nữa về vị trí, ý nghĩa của công tác bảo vệ chính trị nội bộ, nhất là trách nhiệm chăm lo, xây dựng phải đi cùng với việc bảo vệ đội ngũ cán bộ, đảng viên trong tình hình hiện nay.
Một số kết quả của công tác bảo vệ chính trị nội bộ trong bối cảnh hội nhập quốc tế thời gian qua
Trên cơ sở Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa XII và Nghị quyết Hội nghị Trung ương 7 khóa XII, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã lãnh đạo, chỉ đạo cấp ủy, tổ chức đảng, các địa phương, cơ quan, đơn vị các cấp đẩy mạnh, nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ chính trị nội bộ trong tình hình mới bằng các chỉ thị, nghị quyết, quy định, kết luận; điển hình là Quy định số 126-QĐ/TW, ngày 28-2-2018, của Bộ Chính trị, về “Một số vấn đề về bảo vệ chính trị nội bộ Đảng”. Đây là cơ sở quan trọng để mỗi cán bộ, đảng viên nâng cao nhận thức, tự soi, thúc đẩy tự tu dưỡng, rèn luyện bản lĩnh chính trị, phẩm chất, đạo đức cách mạng, đặc biệt là ý thức cảnh giác trước những tác động tiêu cực của kinh tế thị trường và quá trình toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế sâu rộng, những cám dỗ, âm mưu, thủ đoạn tinh vi, thâm độc, hết sức nguy hiểm của các thế lực thù địch; đồng thời, giúp các cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan, địa phương tăng cường giáo dục, quán triệt và ngăn ngừa, giám sát cán bộ, đảng viên để họ không vi phạm, nhất là những vấn đề chính trị hiện nay. Kết luận số 72-KL/TW, ngày 19-5-2020, của Bộ Chính trị, “Về tiếp tục tăng cường công tác bảo vệ chính trị nội bộ trong tình hình hiện nay” được ban hành đồng bộ cùng các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo khác về công tác cán bộ và quản lý cán bộ đã góp phần nâng cao một bước trách nhiệm bảo vệ chính trị nội bộ của cả hệ thống chính trị và của mỗi cán bộ, đảng viên trước các tác động tiêu cực của hội nhập quốc tế và âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch.
Trên cơ sở đó, cấp ủy, tổ chức đảng các cấp đã quán triệt nghiêm túc, triển khai đồng bộ nhiều chủ trương, giải pháp để cụ thể hóa chỉ đạo của Trung ương; tăng cường công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, đẩy mạnh giáo dục tư tưởng chính trị gắn với việc thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW, ngày 15-5-2016, của Bộ Chính trị, “Về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” và Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 (khóa XI, XII). Việc quán triệt và thực hiện nghiêm túc Quy định số 126-QĐ/TW của Bộ Chính trị, Quy định số 228-QĐ/TW của Ban Bí thư(4), quy định về bảo vệ bí mật nhà nước và các quy định liên quan khác đã nâng cao hiệu quả công tác quản lý việc cán bộ, đảng viên ra nước ngoài hoặc khi có quan hệ công tác với các cá nhân, tổ chức nước ngoài; phòng ngừa từ sớm, từ xa các dấu hiệu vi phạm tiêu chuẩn chính trị, kịp thời nhắc nhở, giáo dục các trường hợp có biểu hiện suy thoái, tiêu cực. Thời gian qua, cán bộ, đảng viên làm việc ở các vị trí, bộ phận có quan hệ công tác với các tổ chức, cá nhân nước ngoài được tuyển chọn kỹ lưỡng về tiêu chuẩn chính trị, tư tưởng, đạo đức, trình độ chuyên môn, được thẩm định hồ sơ lý lịch trước khi tuyển dụng, cử đi công tác nước ngoài đột xuất hoặc theo nhiệm kỳ. Những cán bộ công tác ngoại giao lâu năm đã được rèn luyện, thử thách trong các môi trường đấu tranh ngoại giao song phương và đa phương, ở trong nước và nước ngoài, luôn tuyệt đối trung thành với lý tưởng của Đảng, với Tổ quốc và với nhân dân.
Công tác thẩm định, thẩm tra, xác minh, kết luận tiêu chuẩn chính trị đã được cấp ủy các cấp thực hiện nghiêm túc, kỹ lưỡng, bài bản, đúng quy định đối với hàng nghìn cán bộ, đảng viên, phục vụ công tác cán bộ thường xuyên, nhất là đối với công tác nhân sự đại hội đảng bộ các cấp, Đại hội XIII của Đảng, bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026. Tính từ đầu nhiệm kỳ khóa XII đến nay, riêng ở Trung ương đã rà soát, thẩm định, kết luận về tiêu chuẩn chính trị cho gần 10.000 lượt hồ sơ cán bộ; đối với các địa phương, đã tiến hành thẩm định tiêu chuẩn chính trị đối với gần 4.000 trường hợp giới thiệu tham gia cấp ủy, bố trí các chức danh lãnh đạo chủ chốt nhiệm kỳ 2020 - 2025, phát hiện nhiều nhân sự có vấn đề về tiêu chuẩn chính trị cần được xem xét kỹ, cân nhắc khi bố trí, sử dụng..., có nhiều trường hợp đã không được phê duyệt quy hoạch, bổ nhiệm do không bảo đảm tiêu chuẩn chính trị. Những kết quả đó đã góp phần làm trong sạch nội bộ, nâng cao sức chiến đấu, bản lĩnh cách mạng của đội ngũ cán bộ, đảng viên.
Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng đã đấu tranh, ngăn chặn hàng trăm đối tượng có hoạt động tuyên truyền xuyên tạc, chống phá Đảng và Nhà nước, hàng nghìn trang mạng có nội dung xấu, độc; vô hiệu hóa, gỡ bỏ hàng trăm vi-đê-ô, bài viết, tin bài có nội dung xấu; cảnh báo vi phạm đối với nhiều trang mạng xã hội...; qua đó, đã góp phần chặn đứng, đẩy lùi các hoạt động phá hoại chính trị của các thế lực thù địch, những phần tử chống phá Đảng, Nhà nước, xây dựng môi trường thông tin lành mạnh, chính thống; bồi dưỡng, nâng cao nhận thức, tư tưởng, bản lĩnh chính trị cũng như góp phần ngăn chặn hiệu quả những biểu hiện, tư tưởng lệch lạc, thoái hóa, biến chất tiềm tàng, manh nha trong đội ngũ cán bộ, đảng viên.
Công tác phối hợp giữa các cơ quan liên quan trong nắm vững tình hình và giải quyết các vấn đề chính trị nội bộ thời gian qua được tăng cường, chú trọng. Ngày 8-8-2018, Ban Bí thư đã ban hành Quyết định số 140-QĐ/TW, về “Quy chế phối hợp thực hiện nhiệm vụ bảo vệ chính trị nội bộ giữa Ban Tổ chức Trung ương với Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Ban Tuyên giáo Trung ương, Ban Nội chính Trung ương, Quân ủy Trung ương, Đảng ủy Công an Trung ương, Ban cán sự đảng Bộ Ngoại giao, Ban cán sự đảng Thanh tra Chính phủ”, góp phần nâng cao chất lượng công tác nắm tình hình, phục vụ hiệu quả công tác quản lý cán bộ, đảng viên, nhất là những trường hợp được cử đi dịch thuật, đi học tập, công tác nước ngoài đột xuất hoặc thường xuyên, theo nhiệm kỳ hoặc có mối quan hệ tiếp xúc, làm việc lâu dài với các tổ chức, cá nhân nước ngoài; kịp thời nắm bắt tư tưởng, tâm tư, nguyện vọng của cán bộ, đảng viên để kịp thời giải quyết, ngăn chặn, xử lý hiệu quả những cán bộ, đảng viên có quan điểm, hành động, phát ngôn đi ngược lại chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Một số giải pháp để nâng cao hiệu quả công tác quản lý, bảo vệ đội ngũ cán bộ, đảng viên trong bối cảnh hội nhập quốc tế
Bước sang thập niên thứ ba của thế kỷ XXI, hợp tác và hội nhập quốc tế vẫn luôn là xu thế lớn, lâu dài của các quốc gia, khu vực trên thế giới. Bên cạnh những mặt tích cực, tình hình thế giới tiếp tục có những biến động phức tạp và đa chiều, tác động sâu sắc đến môi trường hòa bình, an ninh và phát triển của đất nước ta. Một mặt, các thế lực thù địch vẫn tiếp tục gia tăng các hoạt động chống phá cách mạng với mức độ ngày càng tinh vi hơn, nguy hiểm hơn; trong đó, đội ngũ cán bộ, đảng viên là mục tiêu quan trọng đầu tiên mà chúng nhắm tới; mặt khác, hiện nay vẫn còn tồn tại những vấn đề trực tiếp hoặc gián tiếp tạo ra nguy cơ đe dọa vai trò lãnh đạo của Đảng, sự tồn vong của chế độ. Để nâng cao hiệu quả công tác quản lý, bảo vệ cán bộ, đảng viên trong bối cảnh tăng cường hội nhập quốc tế, công tác bảo vệ chính trị nội bộ cần tập trung thực hiện một số nội dung trọng tâm sau đây:
Thứ nhất, cấp ủy, chính quyền, đoàn thể các cấp, nhất là người đứng đầu cần nhận thức sâu sắc về ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác bảo vệ chính trị nội bộ gắn với công tác quản lý cán bộ trong tình hình mới. Xác định rõ trách nhiệm, nâng cao ý thức cảnh giác, đấu tranh làm thất bại những âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch, phản động và nguy cơ “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.
Thứ hai, tiếp tục nghiên cứu, rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các cơ chế, quy định về công tác bảo vệ chính trị nội bộ, quản lý cán bộ để kịp thời phát hiện, khắc phục những vướng mắc, hạn chế nảy sinh trong thực tiễn; trong đó, cần tập trung vào việc nắm vững và giải quyết những vấn đề chính trị hiện nay của cán bộ, đảng viên, nhất là đối với những trường hợp làm nhiệm vụ dịch thuật, cử đi học ở nước ngoài, đi công tác nước ngoài đột xuất hoặc thường xuyên, theo nhiệm kỳ hoặc có mối quan hệ tiếp xúc, làm việc lâu dài với các tổ chức, cá nhân nước ngoài, cho phù hợp với những yêu cầu, diễn biến của tình hình mới.
Thứ ba, tăng cường công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong sạch, vững mạnh trên cơ sở quán triệt sâu sắc, nghiêm túc thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 (khóa XI, XII), Kết luận số 21-KL/TW, ngày 25-10-2021 của Hội nghị Trung ương 4 (khóa XIII) Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị; tăng cường giáo dục tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống cho cán bộ, đảng viên, trong đó cần nâng cao nhận thức, trách nhiệm bảo vệ chính trị nội bộ và ý thức cảnh giác, tinh thần kiên quyết đấu tranh với các âm mưu, thủ đoạn phá hoại tinh vi của các thế lực thù địch. Tăng cường kiểm tra, giám sát, chấn chỉnh những cán bộ, đảng viên có biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống.
Thứ tư, chủ động ngăn chặn, đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch. Tăng cường đấu tranh, sớm phát hiện, đập tan các hoạt động phá hoại tư tưởng chính trị; phản bác, bóc gỡ, vạch trần các thông tin xấu, độc, luận điệu xuyên tạc, thù địch, kích động; đổi mới phương thức lãnh đạo, quản lý, khắc phục những hạn chế trong quản lý báo chí, mạng xã hội và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Tăng cường các thông tin chính thống chính xác, kịp thời, có trọng tâm, trọng điểm, coi trọng nắm bắt và định hướng dư luận trong thời gian diễn ra các sự kiện lớn, trọng đại của đất nước.
Thứ năm, rà soát, thẩm tra, thẩm định chặt chẽ, kỹ lưỡng và kết luận rõ tiêu chuẩn chính trị của cán bộ, đảng viên, không để lọt những người không đủ tiêu chuẩn chính trị vào cấp ủy các cấp. Chuyển trọng tâm từ nắm vững và giải quyết vấn đề lịch sử chính trị sang vấn đề chính trị hiện nay. Các mặt công tác quản lý cán bộ cần bám sát tình hình thực tế của đội ngũ cán bộ để có biện pháp phòng ngừa, răn đe kịp thời, hữu hiệu.
Thứ sáu, hoàn thiện cơ chế phối hợp và đẩy mạnh, nâng cao chất lượng công tác phối hợp giữa cơ quan bảo vệ chính trị nội bộ với các cơ quan chức năng liên quan trong việc nắm vững tình hình và giải quyết các vấn đề chính trị nội bộ. Tùy tình hình cụ thể, chủ động tham mưu, đề xuất các chủ trương, biện pháp hiệu quả trong công tác cán bộ và quản lý cán bộ. Phát huy vai trò, trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội trong việc tập hợp, vận động nhân dân tham gia xây dựng, bảo vệ Đảng, đặc biệt là trong giám sát đội ngũ cán bộ, đảng viên; cảnh giác và tham gia đấu tranh với các hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, tổ chức phản động.
Thứ bảy, đẩy mạnh, nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát của Đảng về công tác bảo vệ chính trị nội bộ tại các địa phương, cơ quan, đơn vị. Qua đó, nâng cao tinh thần trách nhiệm, chấn chỉnh những thiếu sót, hướng dẫn đồng bộ và nhất quán việc thực hiện các nhiệm vụ bảo vệ chính trị nội bộ cho các cơ quan, đơn vị, đội ngũ chuyên trách bảo vệ chính trị nội bộ đáp ứng các yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới./.
----------------
(1) Hướng dẫn số 42-HD/BTGTW, ngày 1-9-2017, của Ban Tuyên giáo Trung ương, “Về thực hiện chương trình bồi dưỡng chuyên đề “Hội nhập quốc tế” (dùng bồi dưỡng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân)”
(2), (3) Văn kiện Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương khóa XII, Văn phòng Trung ương Đảng, Hà Nội, 2016, tr. 22 - 23, 23
(4) Quy định số 228-QĐ/TW, ngày 7-2-2014, của Ban Bí thư, “Về nhiệm vụ của đảng viên và công tác quản lý đảng viên ở nước ngoài”
