Ảnh minh họa

Chúng ta đã biết hút thuốc lá gây ra rất nhiều tác hại tiêu cực tới cơ thể, đặc biệt là trên phổi và não bộ. Không dừng lại ở đó, hút thuốc lá còn gây hại cho gan theo nhiều cách khác nhau, dẫn tới nhiều bệnh lý nguy hiểm. Mỗi năm, có khoảng 480.000 ca tử vong tại Hoa Kỳ do thuốc lá gây ra. Ngoài gây hại cho tim, phổi, hút thuốc lá còn gây nhiều tác hại cho gan theo 3 cơ chế chính: gây độc, miễn dịch và gây ung thư. Đến nay, nhiều nghiên cứu khoa học cũng đã khẳng định về mối quan hệ giữa hút thuốc lá với các bệnh lý ở gan. Cụ thể:

- Hút thuốc lá làm tăng tốc độ xơ hóa tại gan ở người bị gan nhiễm mỡ không do rượu và viêm đường mật nguyên phát.

- Kích thích sự phát triển của ung thư biểu mô tế bào gan trên đối tượng bị viêm gan B, C mãn tính.

- Cản trở việc ghép gan, làm tăng biến chứng mạch máu và các bệnh nguy hiểm khác sau ghép gan.

Đem lại hàng loạt tác hại tiêu cực cho gan như vậy, nhưng vẫn nhiều người thắc mắc không hiểu rõ cơ chế gây hại của thuốc lá lên gan như thế nào.

Thuốc lá tác động gây hại tới gan như thế nào?

Trong khói thuốc lá có khoảng 4000 hóa chất độc hại. Vì vậy, cơ chế gây hại của thuốc lá lên gan cũng rất đa dạng:

Tác động trực tiếp

Những hóa chất tạo ra khi hút thuốc lá gây ra có tính oxy hóa mạnh dẫn tới hiện tượng peroxy hóa lipid. Theo đó, các tế bào hình sao tại gan được kích hoạt, gây xơ hóa gan phát triển. Mặt khác, hút thuốc lá còn tăng sản xuất các cytokine tiền viêm gây tổn thương tế bào gan, khiến xơ gan tiến triển mạnh hơn.

Gây độc gián tiếp

Khí CO có trong khói thuốc lá khi đi vào máu sẽ gắn chặt với hemoglobin, do vậy, hồng cầu giảm khả năng vận chuyển oxy. Kết quả là các mô tế bào bị thiếu oxy, kích thích tủy xương sản sinh hồng cầu và tăng cường hấp thu sắt từ ruột. Cuối cùng, tại gan, lượng sắt thừa dị hóa và sắt mới hấp thu tích tụ lại, gây ứ sắt thứ phát và thúc đẩy quá trình oxy hóa phá hủy các tế bào gan. Ngoài gây độc, hút thuốc lá còn giảm sức đề kháng, giảm đáp ứng miễn dịch, khiến cho gan càng dễ bị tấn công bởi các yếu tố gây bệnh. Bên cạnh đó, các hoạt chất trong khói thuốc như: hydrocacbon, nitrosamine, hắc ín và vinyl clorua, 4-aminobiphenyl,... đều là những chất có khả năng gây ung thư, đặc biệt là ung thư gan. Nói một cách đơn giản thì việc hút thuốc lá làm tăng nguy cơ ung thư gan, đặc biệt trên những đối tượng bị viêm gan virus. 

Vấn đề hút thuốc lá và những tác hại gây ra đã và đang được tuyên truyền rộng rãi trên toàn cầu trong nhiều thập kỷ qua, thế nhưng kết quả vẫn còn nhiều hạn chế. Theo báo cáo gần nhất từ WHO năm 2020, lần đầu tiên sau hơn hai thập kỷ số lượng hút thuốc ở nam giới dự kiến đang giảm. Tuy nhiên WHO cũng nhấn mạnh, nếu các quốc gia không tăng cường hành động, tình trạng hút thuốc lá giảm theo dự báo sẽ không đạt được mục tiêu toàn cầu.