Hàng ngày, hàng giờ rất nhiều người Việt Nam vẫn phải hít khói thuốc thụ động ở khắp mọi nơi, nguy hiểm hơn đa số họ là phụ nữ và trẻ em – những đối tượng bị ảnh hưởng nhiều nhất từ khói thuốc.
Việt Nam thuộc vào hàng các nước có tỷ lệ người hút thuốc lá cao nhất trên thế giới với tỷ lệ trên 50% nam giới từ tuổi trưởng thành trở lên hút thuốc lá và tỉ lệ hút thuốc thụ động là rất cao với 67,6% người bị phơi nhiễm khói thuốc tại nhà, 49% tại nơi làm việc, 85% tại nhà hàng và ở quán bar, cà phê là 90%. Điều đáng nói, ở nước ta tình trạng hút thuốc lá nơi công cộng diễn ra rất phổ biến.
Ngày 1/5/2013 Chính phủ đã ban hành Luật phòng chống tác hại của thuốc lá với lệnh cấm tuyệt đối hút thuốc ở nơi công cộng, nơi tập trung đông người. Hơn 1 năm qua, Luật đã dần đi vào cuộc sống, tuy chưa đạt được những kết quả khả quan, nhưng ý thức của người hút thuốc cũng phần nào được nâng lên. Tại các địa điểm công cộng như Bệnh viện Sản Nhi tỉnh, các biển hiệu cấm hút thuốc được treo tại những nơi dễ quan sát từ, hình ảnh người nhà bệnh nhân hút thuốc cũng giảm dần, chỉ còn lác đác một số người hút thuốc.
Tại các bến xe, quán café, nhà hàng… là những nơi tập trung đông người không khó để bắt gặp hình ảnh những người hút thuốc. Nhiều người vô tư hút thuốc mà không để ý đến sự khó chịu của những người ngồi gần đó.
Theo Tổ chức Y tế thế giới, thuốc lá được xem là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong trên thế giới, và phải chịu trách nhiệm cho gần 6 triệu người chết hàng năm do hút thuốc trong đó có hơn 600.000 người hút thuốc thụ động. Tại Việt Nam, số người chết vì liên quan đến thuốc lá là 40.000. Điều đáng nói ở đây là không có ngưỡng an toàn cho việc phơi nhiễm với khói thuốc thụ động. Đây là mối nguy hại sức khoẻ cho tất cả những người tiếp xúc, dù chỉ trong một thời gian ngắn. Khói thuốc có thể tồn tại trong không khí hơn 2 giờ, ngay cả khi không còn nhìn hoặc ngửi thấy nữa. Do đó, những người thường xuyên sống hoặc làm việc cạnh người dùng thuốc lá có thể tiếp nhận lượng khói thuốc tương đương việc hút 5 điếu mỗi ngày.
Theo bác sỹ Phạm Thị Kim Thu, Bệnh viện lao và bệnh phổi Ninh Bình: “Thuốc lá có tác động rất nguy hiểm lên sức khỏe của con người, kể cả với người trực tiếp hút thuốc và những người hít khói thuốc, hút 1 điếu thuốc sẽ làm giảm tuổi thọ đi 5,5 phút, và tuổi thọ sẽ ngắn hơn 5- 8 năm so với những người không hút thuốc. Có từ 30- 80% các những người hút thuốc ở Việt Nam mắc các loại bệnh nguy hiểm như lao phổi, phổi tắc nghẽn mãn tính, tim mạch, bệnh tim mạch, bệnh hô hấp… Đặc biệt đối với phụ nữ, khói thuốc gây nên những bệnh nguy hiểm liên quan đến chức năng sinh sản: như sảy thai, đẻ sớm, thai dị dạng, ung thư vú, bệnh động mạch vành, xơ vữa động mạch.
Ở trẻ em, hút thuốc thụ động có thể gây viêm đường hô hấp, hen, viêm tai giữa, đột tử ở trẻ sơ sinh (SID), kém phát triển chức năng phổi và làm tăng nguy cơ mắc nhiều loại bệnh khác”.
Điều đáng nói, dường như người dân vẫn tỏ ra khá bình thản và dễ dàng chấp nhận người bên cạnh mình hút thuốc tại nơi công cộng, một số người thay vì lên tiếng yêu cầu người khác không hút thuốc thì nay lại đứng lên, bỏ ra chỗ khác. Theo điều 7, Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá quy định, công dân có quyền yêu cầu người hút thuốc lá không hút thuốc tại địa điểm có quy định cấm hút thuốc. Có thể nói chính thái độ thờ ơ của chúng ta góp phần làm cho nỗ lực giảm số người hút thuốc càng trở nên khó khăn hơn.
Chị Phạm Thị Hồng Nhung, nhân viên kinh doanh Tập đoàn Xuân Thành cho biết: “Nếu đến những quán café hay nhà hàng, tôi thường chọn chỗ ngồi tránh xa luồng khói thuốc, tôi tự bảo vệ mình bằng cách đó, tôi nghĩ quan trọng là ý thức của người hút thuốc, nếu họ ý thức được sự nguy hiểm của khói thuốc cho người khác thì sẽ ra ngoài hút, mình nhắc nhở vừa làm người ta ngại, có khi lại còn gây ra cãi cọ nữa”.
Các quy định về phòng, chống tác hại của thuốc lá đã có, việc áp dụng vào thực tế đời sống, đặc biệt là việc thay đổi thói quen hút thuốc nơi công cộng vẫn chưa được người dân hiểu và chấp hành đúng. Do vậy, để làm thay đổi thói quen hút thuốc thì không chỉ là việc của cơ quan có thẩm quyền mà cần sự vào cuộc của cả cộng đồng xã hội trong công tác tuyên truyền tác hại của việc hút thuốc lá, nâng cao ý thức người dân chấp hành các quy định của pháp luật. Để từ đó họ tự điều chỉnh hành vi của mình, góp phần xây dựng môi trường trong sạch, không khói thuốc lá.
