Ngành công nghiệp phần mềm được Đảng, Nhà nước xác định là ngành kinh tế tri thức, công nghệ cao, có vai trò quan trọng trong công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước, được định hướng phát triển thành ngành kinh tế trọng điểm trong nền kinh tế quốc dân. Theo số liệu của Bộ Thông tin và Truyền thông, năm 2007 ngành phần mềm coi như cán đích 500 triệu USD doanh thu (số chính thức là 498 triệu USD). Doanh thu năm 2008 ước tính có thể đạt 600 triệu USD và mục tiêu năm 2010 theo quyết định 51/2007/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ là 800 triệu USD.
Nhà nước cũng đã ban hành nhiều chính sách, đề ra các chương trình, các mục tiêu phát triển của ngành, nhưng cho đến nay chưa có đợt khảo sát tổng thể nào về ngành được thực hiện. Các số liệu về ngành, về năng lực của các doanh nghiệp trong ngành đến nay hầu như chỉ dựa vào suy luận hoặc một số báo cáo không được kiểm chứng. Xuất phát từ nhu cầu cần nắm được bức tranh toàn cảnh về thực trạng năng lực của ngành, VINASA đã tiến hành đợt khảo sát, đánh giá qui mô toàn quốc các doanh nghiệp phần mềm Việt Nam. Hoạt động này được tài trợ bởi Đại sứ quán Đan Mạch, có sự hợp tác của tổ chức Liên đoàn công nghiệp Đan Mạch (DI) và Hiệp hội CNTT Đan Mạch (ITEK), phần phân tích, đánh giá kết quả khảo sát được thực hiện bởi các chuyên gia Việt Nam và chuyên gia quốc tế của Công ty dữ liệu quốc tế IDC (thuộc tập đoàn IDG – Mỹ).
Có 145 doanh nghiệp phần mềm trong cả nước, bao gồm cả 19 doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đã tham gia đợt khảo sát của VINASA được tiến hành trong tháng 5 và 6/2009. Kết quả khảo sát cho thấy:
- Đa số các công ty phần mềm có qui mô vốn nhỏ và là công ty mới thành lập chiếm trong 10 năm gần đây. Ccó tới 82% công ty được khảo sát có vốn điều lệ dưới 25 tỷ đồng, trong đó có 65% công ty có vốn dưới 8 tỷ đồng chỉ, chỉ có 24 công ty (trên tổng số 145 công ty tham gia khảo sát) được thành lập trước năm 2000, tức chỉ chiếm 17%.
- Trình độ công nghệ và năng lực của các doanh nghiệp đang hội nhập rất nhanh với thế giới, có tới 57 công ty (chiếm 39%) đã có các chứng chỉ quốc tế về chất lượng, trong đó có 5 công ty đạt mức cao nhất là CMMi bậc 5. Có 5 loại chứng chỉ chuyên môn quốc tế phổ biến nhất trong các doanh nghiệp phần mềm hiện nay là:
1. Java SE
2. Microsoft Certified Application Developer (MCAD)
3. Java EE
4. Oracle Database: SQL Certified Expert
5. Microsoft Certified Professional Developer (MCPD)
- Ba loại dịch vụ có nhiều công ty phần mềm tham gia cung cấp nhất hiện nay là: Phát triển các ứng dụng trên web; Phát triển các giải pháp riêng cho khách hàng; Tư vấn CNTT. Có khoảng 60% doanh nghiệp phần mềm triển khai các dịch vụ này. Dịch vụ gia công phần mềm cũng có tới 50% số doanh nghiệp phần mềm hiện nay tham gia. Riêng dịch vụ gia công tác vụ (BPO) tuy mới xuất hiện nhưng cũng có tới 30% số doanh nghiệp được khảo sát có kế hoạch triển khai trong 1 năm tới.
- Năm 2009 sẽ là năm vô cùng khó khăn của các doanh nghiệp phần mềm, chỉ có 36% số doanh nghiệp nhận định sẽ đạt tăng trưởng ổn định bằng hoặc cao hơn năm 2008, có tới 64% cho biết tăng trưởng sẽ thấp hơn, trong đó có 12% bị suy giảm nghiêm trọng và gặp khó khăn về tài chính.
- Thiếu hụt nhân lực vẫn là khó khăn hàng đầu hạn chế sự phát triển của các doanh nghiệp phần mềm, 9 khó khăn tiếp theo được các doanh nghiệp xếp lần lượt là: Suy thoái kinh tế toàn cầu; Cơ sở hạ tầng CNTT; Ngoại ngữ; Bảo vệ bản quyền; Vốn; Thương hiệu; Chính sách hỗ trợ của Nhà nước; Thiếu lộ trình tổng thể quốc gia về phát triển ngành; Ngân sách chi cho nghiên cứu và phát triển.
- Nhận thức về chính sách của các doanh nghiệp phần mềm nước ta rất hạn chế, nhiều chính sách quan trọng của ngành không được phổ biến tới các doanh nghiệp. Có tới 40% số doanh nghiệp không biết đến 2 chương trình quan trọng của ngành là Chương trình phát triển công nghiệp phần mềm VN đến năm 2010 và Chương trình phát triển công nghiệp nội dung số VN đến năm 2010 đã được Bộ Thông tin và Truyền thông đề xuất và Thủ tướng Chính phủ thông qua đầu năm 2007.
Căn cứ trên kết quả khảo sát, trong tháng 9 tới VINASA sẽ tiến hành thảo luận trong hiệp hội và phối hợp cùng các chuyên gia quốc tế đưa ra các đề xuất, khuyến nghị cụ thể với Bộ Thông tin và Truyền thông cũng như với Chính phủ để đưa ra các giải pháp thúc đẩy sự phát triển của ngành, đồng thời giúp các doanh nghiệp phần mềm vượt qua các khó khăn, thách thức do hệ quả của suy thoái kinh tế toàn cầu. Cũng từ kinh nghiệm của chương trình khảo sát ngành năm nay, VINASA sẽ tiếp tục tiến hành khảo sát, đánh giá ngành định kỳ hàng năm để làm nền tảng cho công tác đối thoại chính sách, góp phần tạo dựng môi trường ngày càng thuận lợi cho sự phát triển của các doanh nghiệp và ngành công nghiệp phần mềm Việt Nam.
