Đoàn Thanh tra Sở TT& TT Vĩnh Phúc đang làm nhiệm vụ thanh tra thuê bao di động trả trước tại một chi nhánh viễn thông địa phương
Trước đó, ngày 01/06/2012, Sở Thông tin và Truyền thông Vĩnh Phúc đã ban hành văn bản số 171/STTTT-Ttra để chỉ đạo các doanh nghiệp viễn thông triển khai thực hiện Thông tư 04, đồng thời xây dựng phần mềm kiểm tra đối soát dữ liệu điện tử về thông tin khách hàng sử dụng dịch vụ thuê bao di động trả trước (gồm các trường thông tin liên hệ mật thiết với nhau như: số thuê bao, họ tên, ngày tháng năm sinh, số chứng minh nhân dân, ngày cấp, nơi cấp và ngày kích hoạt).
Thông qua kết quả lọc dữ liệu và kiểm tra thực tế cho thấy công tác quản lý thông tin thuê bao di động trả trước của các doanh nghiệp vẫn còn bị buông lỏng dẫn đến tình trạng lộn xộn trong hoạt động đăng ký thông tin thuê bao cũng như mua bán và sử dụng SIM thuê bao di động trả trước.
Điểm bán đăng ký thông tin thuê bao di động trả trước không thực hiện đúng quy trình
Tình trạng quản lý thông tin thuê bao di động trả trước tại các điểm bán của 3 mạng viễn thông đều rất lộn xộn. Nhiều điểm bán không lưu giữ đầy đủ hồ sơ gốc theo quy định của Thông tư 04 mà chủ yếu chỉ lưu trên file mềm hoặc chỉ lưu bản photo. Phần lớn các phiếu cung cấp dịch vụ đều do nhân viên giao dịch tự khai và ký để hoàn thiện hồ sơ. Nhiều phiếu yêu cầu cung cấp dịch vụ ghi thiếu các thông tin như: địa chỉ thuê bao, ngày cấp chứng minh nhân dân, chữ ký của nhân viên giao dịch.
Theo quy định của Thông tư 04, mỗi cá nhân chỉ được sử dụng chứng minh nhân dân của mình để đăng ký tối đa 03 thuê bao di động trả trước của mỗi mạng và phải khai chính xác thông tin khi đăng ký thuê bao. Tuy nhiên, qua kết quả kiểm tra hồ sơ lưu của các điểm bán, tình trạng vi phạm trong đăng ký và lưu giữ thông tin thuê bao di động trả trước liên quan đến chứng minh nhân dân là rất phổ biến. Nhiều trường hợp sử dụng một số chứng minh nhân dân để đăng ký cho 04 hoặc 05 số thuê bao trên cùng một mạng hay chứng minh nhân dân quá hạn nhưng vẫn được điểm bán chấp nhận dùng để đăng ký thông tin. Có những trường hợp tên trong chứng minh nhân dân và tên chủ thuê bao trong tờ khai lại không giống nhau.
Các thủ đoạn kích hoạt sim “rác”
Trong đợt kiểm tra này, đoàn kiểm tra đã phát hiện thấy có rất nhiều sự “trùng hợp” nhưng không hề ngẫu nhiên. Đó là hiện tượng nhiều thuê bao trùng lặp thông tin về họ tên, ngày sinh, ngày cấp chứng minh nhân dân, ngày kích hoạt, nhưng khác số chứng minh nhân dân. Điển hình, trên địa bàn Yên Lạc và Vĩnh Yên, phần lớn khách hàng của mạng Mobifone chỉ gồm những cá nhân sinh năm 1959, 1960 và 1961.
Bên cạnh đó có một số trường hợp cá biệt, đó là những chủ thuê bao (tính theo năm sinh trong hồ sơ) đã 80 hoặc thậm chí trên 90 tuổi nhưng vẫn đăng ký sử dụng tới 03 thuê bao trên cùng một mạng. Điều này hoàn toàn bất hợp lý vì nhu cầu trao đổi thông tin của các đối tượng này chưa đến mức phải dùng tới 03 số thuê bao của cùng một nhà mạng. Nhận thấy điều bất lý này, đoàn kiểm tra đã kiểm chứng tính xác thực bằng cách gọi điện đến các số thuê bao đó. Tuy nhiên, các thuê bao đó không liên lạc được, hoặc không đúng thông tin ghi trên phiếu đăng ký sử dụng dịch vụ.
Nguyên nhân của tình trạng trên là do có một số đối tượng kích hoạt sẵn SIM thuê bao di động trả trước nhằm mục đích trục lợi. Những SIM điện thoại này được gọi là SIM rác. Thủ đoạn của nhóm người này là sử dụng thông tin của khách hàng để kích hoạt thêm thuê bao (đối với những khách hàng chưa đăng ký hết 03 thuê bao với mỗi mạng di động). Do đó, mới có hiện tượng những khách hàng cao tuổi sử dụng 03 thuê bao di động của cùng một nhà mạng nêu trên.
Các đối tượng trục lợi này còn sử dụng thủ đoạn dùng chuỗi dãy số gồm 9 chữ số, được sắp sếp theo thứ tự tăng dần để đăng ký vào trường thông tin số chứng minh nhân dân. Chính vì vậy mới có hiện tượng rất nhiều thuê bao có thông tin giống nhau, chỉ khác nhau một hoặc hai số cuối của số chứng minh nhân dân.
Doanh nghiệp buông lỏng quản lý
Để xảy ra tình trạng lộn xộn trên, trước hết trách nhiệm thuộc về doanh nghiệp đã buông lỏng quản lý trong một thời gian dài dẫn đến mất kiểm soát trong hoạt động quản lý thông tin thuê bao di động trả trước. Điều này có thể nhận thấy rõ trong đợt kiểm tra vừa của Sở Thông tin và Truyền thông Vĩnh Phúc.
Theo yêu cầu tại văn bản số 171 của Sở Thông tin và Truyền thông Vĩnh Phúc, từ ngày 01/07/2012, doanh nghiệp phải cắt dịch vụ đối với các thuê bao đăng ký thông tin không chính xác mà doanh nghiệp tự phát hiện ra. Tuy nhiên, đến tận thời điểm kiểm tra, doanh nghiệp vẫn không thực hiện theo quy định này, mặc dù đã có kết quả rà soát bằng phần mềm kiểm tra đối soát dữ liệu điện tử về thông tin khách hàng sử dụng dịch vụ thuê bao di động trả tước do Sở Thông tin và Truyền thông cung cấp từ quý IV năm 2012.
Doanh nghiệp chưa thường xuyên kiểm tra, giám sát các đại lý và điểm bán nên không kiểm soát được hoạt động đăng ký thông tin và lưu trữ hồ sơ của các đơn vị này, từ đó tạo kẽ hở cho nhiều đối tượng kích hoạt sẵn thông tin thuê bao để trục lợi, gây lãng phí tài nguyên kho số và tăng áp lực cho công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực này.
Theo Thông tư 04 quy định với các cá nhân đến đăng ký lại thông tin thuê bao, doanh nghiệp cũng chưa cắt liên lạc và thu hồi số. Có thể nói để quản lý thuê bao di động trả trước được hiệu quả, đảm bảo an ninh thông tin và tiết kiệm kho số, đã đến lúc cần phải có những biện pháp xử lý mạnh tay hơn với các vi phạm của các doanh nghiệp viễn thông và chi nhánh của các doanh nghiệp này tại các địa phương.
