Sự thật ẩn sau các giao dịch tiền điện tử

McMahon bị toà án Australia kết án tháng 4/2021 với tội danh "cung cấp dịch vụ vượt tường lửa trái phép" và "sử dụng tiền có được từ hành vi phạm pháp" nhưng được hưởng án treo. Số tiền điện tử, hiện trị giá khoảng 1,2 triệu USD, đã bị tịch thu và trở thành khoản tiền số lớn nhất Australia nắm giữ đến nay.

Theo tài liệu toà án, McMahon sử dụng 175 tài khoản PayPal bằng tên giả, sau đó bán gói dịch vụ trực tuyến "lậu" như Netflix, Spotify trên các website tự lập, gồm HyperGen, WickedGen, Autoflix và AccountBot. Phần lớn số tiền thu về được người này dùng để mua tiền điện tử.

Austrac, cơ quan an ninh tài chính của Australia, cho biết tội phạm sử dụng tiền điện tử để giao dịch không còn chỉ giới hạn ở những kẻ lừa đảo trực tuyến như McMahon. Thay vào đó, lĩnh vực này ngày càng trở nên phức tạp.

"Khi tiền điện tử ngày càng phổ biến, mức độ lạm dụng cũng tăng lên", Michael Tink, Giám đốc quốc gia của Austrac, nói.

Công cụ đầu cơ

Tiền điện tử hiện được một số nơi chấp nhận. Tuy vậy, giới chuyên gia cho rằng sự cường điệu về loại tiền này có thể che giấu sự thật lớn hơn: chúng là công cụ tuyệt vời đối với kẻ đầu cơ và bị lợi dụng cho các mục đích phi pháp.

"Những người thích dùng tiền điện tử để thanh toán chỉ khi họ không thể dùng tiền pháp định vì lý do nào đó", David Gerard, chuyên gia về phân tích tiền điện tử tại Australia, nói. "Chúng có thể trở thành ransomware (mã độc tống tiền) trong lĩnh vực tiền tệ".

Cũng theo Gerard, tiền "bẩn" đang trôi nổi vào hệ sinh thái tiền điện tử và được những kẻ đầu cơ bơm thổi. Đây là một trong những lý do khiến giá Bitcoin tăng từ vài trăm USD năm 2015 lên gần 60.000 USD những tháng gần đây.

"Về mặt kỹ thuật, các hệ thống tiền điện tử không hoạt động như mô hình ponzi, nhưng bản chất có thể tương tự", Gerard chia sẻ. "Mô hình chung là người mua trước sẽ bán cho người mua sau. Mục đích của người bán là sớm đổi ra tiền thật, đồng thời thuyết phục người mua tiền số của mình rằng chúng sẽ còn tăng giá trong tương lai".

Gerard cho rằng những ai có ý định đổ tiền vào tiền điện tử nên cân nhắc. "Câu trả lời chung là: Không có cái gọi là kế hoạch làm giàu nhanh chóng. Phép thuật sẽ không xảy ra. Đó là một trò chơi kỳ quặc, sinh ra để móc túi bạn", ông nhấn mạnh.

Trong khi đó, ông Tink thừa nhận Austrac chưa có cái nhìn toàn diện về thị trường tiền số, bởi các sàn giao dịch đăng ký với tổ chức này chỉ phải báo cáo hoạt động giao dịch đáng ngờ giữa nền tảng với ngân hàng, thay vì giao dịch giữa những người có tiền điện tử với nhau. Tuy vậy, ông cho rằng ý tưởng các giao dịch xảy ra trên blockchain hoàn toàn ẩn danh là sai.

Ông cho biết, chuyên gia của Austrac vẫn có khả năng truy cập vào các công cụ và bộ dữ liệu mã nguồn mở có sẵn trên thị trường, sau đó phân loại để theo dõi giao dịch khi chúng xảy ra thông qua blockchain. Những thông tin này liên kết với các giao dịch khác, từ đó có thể nắm giữ thông tin tình báo tội phạm.

Ngoài ra, theo ông, lợi thế của công nghệ blockchain áp dụng cho tiền điện tử là dữ liệu công khai: "Bạn có thể không phải lúc nào cũng biết ai đứng sau một địa chỉ coin cụ thể. Tuy nhiên, nó cho phép bạn theo dõi giao dịch thông qua các tập dữ liệu khác. Từ đây, nhà phân tích có thể xem xét các địa chỉ ví được phân bổ cho những người nào trong thế giới thực".

Vụ thu giữ ví của McMahon được xem là vụ án lớn nhất liên quan đến tiền điện tử đã được triệt phá ở Australia. Một số khác đang điều tra. Chẳng hạn, tháng 10 năm ngoái, Ủy ban Chứng khoán và Đầu tư Australia được lệnh đóng băng số Bitcoin ước tính 7-22 triệu USD.

Tại Mỹ, FBI cũng thu giữ 3.879 Bitcoin trị giá 155 triệu USD vào tháng trước. Số Bitcoin này do cựu nhân viên Rei Ishii đánh cắp tiền của công ty bảo hiểm Sony Life để mua.

Tại Việt Nam, các chuyên gia khuyến cáo tiền ảo, tiền điện tử đang trở thành công cụ đánh bạc, rửa tiền, phạm pháp, trong khi cơ quan chức năng khó phát hiện. Theo thống kê, các giao dịch đáng ngờ liên quan đến hoạt động cá độ, đánh bạc online, thanh toán tiền ảo, tiền số như Bitcoin gia tăng thời gian qua