Trong vụ đông xuân 2014 - 2015, huyện Chư Pưh (Gia Lai) đã triển khai thực hiện việc sản xuất lúa theo mô hình cánh đồng mẫu lớn ở thị trấn Nhơn Hòa, với tổng diện tích 50 ha do 73 hộ dân của thôn Djrêk và Ky Phun trồng. Mô hình này tập hợp những nông hộ sản xuất lúa riêng lẻ thành một cánh đồng lớn nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho công tác chuyển giao các tiến bộ kỹ thuật và cơ giới hóa hoạt động sản xuất lúa, từng bước tiến đến hình thành ngành sản xuất lúa hàng hóa quy mô lớn…
Khi tham gia mô hình, nông dân được hỗ trợ giống lúa OM4900 trên từng cánh đồng, áp dụng đồng loạt các biện pháp khoa học kỹ thuật, thay đổi cơ cấu giống lúa kém hiệu quả mà lâu nay nông dân vẫn sử dụng như tập quán canh tác sạ dày, tự để giống lại cho vụ sau để đưa giống lúa có năng suất và chất lượng cao, gieo sạ đồng loạt, cùng một giống, cùng cánh đồng. Đồng thời, chuyển giao chương trình quản lý dinh dưỡng ICM trên cây lúa nước giúp cho nông dân biết đầu tư một cách hợp lý. Hiệu quả rõ nhất là trong vụ lúa đông xuân nông dân thu hoạch với năng suất trung bình 6,5 tấn/ha, tăng 15% so với giống lúa cũ.
Vụ mùa năm nay, mô hình cánh đồng mẫu lớn hỗ trợ giống lúa ML48 và OM 4900 được triển khai tại 3 điểm là cánh đồng Ia Dreng - xã Ia Dreng, cánh đồng Ia Blang - xã Ia Ròng và cánh đồng Plei Thơ Ga - xã Chư Don với diện tích 150 ha (trong đó Nhà nước hỗ trợ 70% và dân đóng góp 30%). 289 hộ nông dân đã được cấp 22.500 kg lúa giống tham gia mô hình. Hiện tại, cây lúa đang sinh trưởng tốt, ít sâu bệnh. Hiện nay đã có 350 ha của nông dân toàn huyện tham gia mô hình cánh đồng mẫu lớn.
Sau 3 năm triển khai, huyện Chư Pưh đã xây dựng và nhân rộng mô hình thâm canh lúa áp dụng đồng loạt các biện pháp khoa học kỹ thuật, thay đổi cơ cấu giống lúa kém hiệu quả, giúp bà con nông dân đưa giống lúa mới có năng suất, chất lượng cao vào sản xuất, đưa năng suất lúa từ 4-4,5 tấn/ha lên 6-6,5 tấn/ha. Đồng thời, thay đổi tập quán gieo sạ của bà con từ 200 - 220 kg/ha xuống 150 kg/ha, giảm chi phí đầu tư giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật.
Theo báo cáo của UBND huyện Chư Pưh, trong 3 năm (từ năm 2013 đến 2015) UBND huyện đã xuất ngân sách huyện 675 triệu đồng để hỗ trợ nông dân thực hiện 350 ha cánh đồng mẫu lớn tại các xã: Ia Phang, Ia Rong, Ia Hrú, Chư Don và thị trấn Nhơn Hòa. Kết quả thực hiện mô hình cánh đồng mẫu lớn năng suất lúa tăng hơn so với diện tích nông dân sản xuất theo cách truyền thống là 30% (tương đương 1,3 tấn lúa/ha), nông dân lợi nhuận tăng thêm 8 triệu đồng/ha.
Tại Nhà máy Đường An Khê triển khai từ vụ mía 2011-2012, đến nay Nhà máy đã thực hiện được 50 điểm trồng mía cánh đồng mẫu lớn tại các huyện Kbang, Đak Pơ, Kông Chro và thị xã An Khê với tổng diện tích 1.000 ha. Trong quá trình thực hiện mô hình trồng mía cánh đồng mẫu lớn, Nhà máy hỗ trợ 50 tấn phân bã bùn/1 ha và sử dụng cơ giới thực hiện khâu cày, bừa đất, xới cỏ, bón phân… Năng suất mía thực thu qua các vụ bình quân của ruộng mía cánh đồng lớn đạt 116,33 tấn/ha, cao hơn những diện tích làm cơ giới hóa nhỏ lẻ và trồng truyền thống từ 10 tấn đến 40 tấn/ha… Kết quả mang lại là vụ thu hoạch mía tơ nông dân lãi 23 - 28 triệu đồng/ha…
Đây sẽ là điều kiện vô cùng thuận lợi để các doanh nghiệp nông nghiệp đầu tư thu lợi nhuận. Vì khi đó, họ có được nguồn cung nguyên liệu lớn, đảm bảo chất lượng và ổn định lâu dài. Doanh nghiệp sẽ giúp cung ứng vật tư đầu vào với giá gốc, hướng dẫn kỹ thuật canh tác cho nông dân đồng thời bao tiêu sản phẩm theo giá thỏa thuận.
Mô hình “Cánh đồng mẫu lớn” là hướng đi tất yếu trong sản xuất nông nghiệp bền vững. Tuy nhiên, để mô hình ngày càng được nhân rộng có hiệu quả như ý nghĩa của nó, có nhiều bài toán cần được giải quyết đó là: cần phải làm tốt công tác quy hoạch cải tạo đồng ruộng kết hợp dồn điền đổi thửa, nâng cấp hệ thống giao thông nội đồng; thu hút, liên kết với nhiều doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm, công tác thông tin tuyên truyền vận động nông dân tham gia...
