Ảnh minh họa
Xây dựng mô hình chợ thực phẩm sạch
Trên thực tế, dịch vụ ăn uống ở các lễ hội, chợ vùng cao, cửa hàng ăn uống... mang tính chất tạm thời; hàng quán dựng tạm bợ, đơn giản, thiếu nước sạch, thiếu phương tiện thu gom chất thải, thiếu điều kiện bảo quản và chế biến thực phẩm an toàn; nhiều nơi bố trí ngay ở đường đi... làm cho thức ăn dễ ô nhiễm, thực khách dễ bị ngộ độc thực phẩm. Một trong những giải pháp hiệu quả mà nhiều địa phương vùng đồng bào dân tộc thiểu số lựa chọn hiện nay để đảm bảo vệ sinh ATTP cho người dân chính là mô hình chợ ATTP, với nhiều lợi ích thiết thực, thực phẩm tươi sống, có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng; quầy sạp, trang thiết bị sạch sẽ, người tiêu dùng cũng yên tâm hơn khi mua thực phẩm tại chợ này.
Điển hình như, tại Cà Mau, đã có 5 chợ được hỗ trợ xây dựng mô hình chợ ATTP, trong đó, thành phố Cà Mau có các chợ: Phường 5, Tắc Vân khu B, Tắc Vân khu A, Ðịnh Bình; chợ Nông sản thực phẩm thị trấn Năm Căn, huyện Năm Căn; chợ thị trấn Ðầm Dơi, huyện Ðầm Dơi.
Ông Dương Vũ Nam, Phó Giám đốc Sở Công thương tỉnh Cà Mau cho biết: “Mô hình chợ ATTP được xây dựng cơ bản đáp ứng các tiêu chí của Tiêu chuẩn Việt Nam về chợ kinh doanh thực phẩm theo TCVN 11856:2017. Trước hết, các quầy/sạp được xây dựng bê tông, ốp gạch đảm bảo vệ sinh; việc bố trí, sắp xếp các quầy/sạp kinh doanh các ngành hàng thực phẩm riêng biệt, tránh nhiễm chéo, khoa học; thường xuyên vệ sinh, thu gom rác đảm bảo vệ sinh môi trường, một số thực phẩm có truy xuất nguồn gốc xuất xứ, đảm bảo chất lượng, ATTP và an toàn phòng chống cháy nổ...”.
Bắc Kạn cũng là một trong những địa phương miền núi có đông đồng bào dân tộc, ở phân tán với địa hình đi lại khó khăn dẫn tới việc sinh hoạt chợ ở trên miền núi khác so với các tỉnh khác ở vùng trung du. Thời gian qua, Bắc Kạn đã xây dựng được một số mô hình chợ ATTP như chợ Bắc Kạn (thành phố Bắc Kạn), chợ Bằng Lũng (thị trấn Bằng Lũng, huyện Chợ Đồn)...; đồng thời nỗ lực nhân rộng ra một số khu chợ khác trên địa bàn tỉnh.
Chợ ATTP đã góp phần bố trí, sắp xếp được các ngành hàng kinh doanh thực phẩm theo đúng quy định ATTP; huy động được các nguồn lực của xã hội để đầu tư, cải tạo nâng cấp, trang thiết bị, dụng cụ phục vụ kinh doanh thực phẩm trong các chợ đảm bảo thống nhất, khoa học, vệ sinh, bảo đảm ATTP, bảo vệ môi trường và tạo điều kiện thuận lợi để phát triển chợ theo xu hướng văn minh, hiện đại.
Qua đây đã kịp thời phát hiện, xử lý các vụ việc buôn bán thực phẩm kém chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ; khuyến cáo người dân tuyệt đối không sử dụng các loại sản phẩm thực phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ, đã hết hạn sử dụng để tránh xảy ra các trường hợp ngộ độc thực phẩm. Tại các chợ này, hộ kinh doanh cũng đã được trang bị các kiến thức về vệ sinh ATTP thông qua các lớp tập huấn, đào tạo cũng như nâng cao kiến thức bảo quản thực phẩm, đặc biệt là đảm bảo dư lượng thuốc bảo vệ thực vật trong các mặt hàng tươi sống theo quy định của Bộ Y tế.
Hình thành chuỗi sản xuất kinh doanh thực phẩm an toàn
Ngoài xây dựng mô hình chợ thực phẩm sạch, nhiều địa phương vùng cao cũng hình thành chuỗi sản xuất, kinh doanh thực phẩm sạch. Điển hình như, tại huyện Bá Thước, tỉnh Thanh Hóa, đã xây dựng chuỗi sản xuất, kinh doanh thực phẩm an toàn, bao gồm chuỗi rau quả đảm bảo vệ sinh ATTP. Tại xã Điền Lư đã liên kết với các cửa hàng ATTP, như Hợp tác xã rau an toàn Điền Lý.
Xã này cũng thực hiện nhiều mô hình như: Mô hình “Giết mổ ATTP” với công suất giết mổ 35 con gia súc/ngày đêm; mô hình “Chợ ATTP” gồm chợ Điền Lư và chợ thị trấn Cành Nàng; mô hình “Cửa hàng kinh doanh thực phẩm an toàn"; mô hình “Bếp ăn tập thể” Trường Mầm non Điền Lư. Hiện, cuộc sống và sức khỏe của người dân địa bàn ngày càng nâng cao nhờ được sử dụng thực phẩm sạch, đảm bảo an toàn.
Riêng tại xã Điền Lư, xã đã hướng dẫn bà con sản xuất thực phẩm an toàn để cung ứng cho các tiểu thương, nhà hàng quanh vùng. Nhờ đó, xã đã hoàn thành 16 tiêu chí ATTP và được công nhận xã đạt chuẩn ATTP vào năm 2018. Hiện nay, xã đã có 6 mô hình, chuỗi ATTP gồm chuỗi cung ứng rau quả an toàn, mô hình “Bếp ăn tập thể”, mô hình “Chợ ATTP” và mô hình “Giết mổ ATTP”, trong đó, điển hình là mô hình “Chuỗi cung ứng rau quả an toàn” đang cung cấp nguồn thực phẩm sạch cho người dân quanh vùng. Chuỗi cung ứng rau an toàn với 15 hộ dân tham gia đã được Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Thanh Hóa cấp Giấy chứng nhận sản xuất rau an toàn theo tiêu chuẩn VietGap và chứng nhận chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn.
Theo chia sẻ của Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Bá Thước, thời gian tới, địa phương tiếp tục nhân rộng các mô hình, các chuỗi sản xuất, kinh doanh sản phẩm an toàn, tập trung vào các sản phẩm chủ lực như gạo, thịt lợn, rau và ưu tiên xây dựng các chuỗi cung ứng thực phẩm áp dụng phương pháp canh tác hữu cơ, không sử dụng hóa chất độc hại. Đồng thời, huyện cũng hướng dẫn các xã, thị trấn chỉ đạo cơ sở sản xuất, kinh doanh ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, chế biến nông sản thực phẩm, ứng dụng quy trình thực hành nông nghiệp VietGAP, GlobalGAP.
Ngoài ra, tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động kết nối cung cầu nông sản, thực phẩm an toàn và tăng cường quảng bá, mở rộng thị trường tiêu thụ các sản phẩm nông sản của huyện đến các nhà phân phối, cửa hàng, siêu thị kinh doanh thực phẩm an toàn và đẩy mạnh phát triển thị trường tiêu thụ nông sản, thực phẩm thông qua các chương trình, hội nghị, hội chợ giao thương, kết nối cung cầu. Qua các hoạt động thiết thực được triển khai đồng bộ sẽ giúp bà con có nguồn thực phẩm sạch sử dụng, ổn định sức khỏe, hạn chế nhiều vụ ngộ độc thực phẩm xảy ra trên địa bàn.
