Bộ Khoa học và Công nghệ nhận được kiến nghị của cử tri tỉnh Tây Ninh do Ban Dân nguyện (nay là Ủy ban Dân nguyện và Giám sát) chuyển đến theo công văn số 18/BDN ngày 14/01/2025, nội dung kiến nghị như sau:
Thời gian để được cấp Bằng bảo hộ sáng chế độc quyền còn chậm (mất thời gian 31 tháng). Vì vậy đến khi được cấp bằng, sáng chế không đảm bảo được tính mới, sáng tạo. Kiến nghị Bộ Khoa học và Công nghệ rút ngắn thời gian thẩm định và cấp bằng bảo hộ sáng chế.
Sau khi nghiên cứu, Bộ Khoa học và Công nghệ có ý kiến trả lời như sau:
1. Về quy trình xem xét cấp Bằng độc quyền sáng chế
Hiệp định về các khía cạnh liên quan đến thương mại của quyền sở hữu trí tuệ của WTO (TRIPS) mà Việt Nam là thành viên yêu cầu các nước thành viên phải bảo hộ sáng chế nếu sáng chế đó đáp ứng các điều kiện về tính mới, trình độ sáng tạo và khả năng áp dụng công nghiệp. Hầu hết pháp luật các nước trên thế giới đều quy định việc thẩm định nội dung đơn đăng ký sáng chế để đánh giá các điều kiện bảo hộ này trước khi ra quyết định cấp/từ chối cấp Bằng độc quyền sáng chế.
Các hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam tham gia ký kết như Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương, Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực còn yêu cầu quá trình xem xét cấp Bằng độc quyền sáng chế phải bao gồm các bước như công bố đơn đăng ký sáng chế (sau tháng thứ 18 kể từ ngày nộp đơn nếu người nộp đơn không có yêu cầu công bố sớm); cho phép người nộp đơn thực hiện việc sửa đổi và nêu ý kiến đối với đơn đăng ký sáng chế; cho phép người thứ ba có cơ hội phản đối việc cấp Bằng độc quyền sáng chế hoặc cung cấp cho cơ quan có thẩm quyền các thông tin về tính mới hoặc trình độ sáng tạo của sáng chế được yêu cầu bảo hộ trong đơn đăng ký sáng chế có thể dẫn tới việc từ chối cấp Bằng độc quyền...
Luật Sở hữu trí tuệ và các văn bản hướng dẫn thi hành cũng đã quy định đầy đủ về quy trình, thủ tục đăng ký xác lập quyền đối với sáng chế, trong đó có thời hạn đối với từng giai đoạn xử lý đơn. Trong trường hợp đơn không có thiếu sót, người nộp đơn không yêu cầu công bố sớm và thống nhất với các ý kiến của cơ quan xác lập quyền (Cục Sở hữu trí tuệ trực thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ), tổng thời gian xử lý tối đa đối với đơn đăng ký sáng chế là 38,5 tháng[1]. Trường hợp người nộp đơn có yêu cầu công bố đơn sớm, nộp yêu cầu thẩm định nội dung sớm hoặc phản hồi sớm các thông báo liên quan đến đơn của Cục Sở hữu trí tuệ, thời hạn xử lý sẽ ngắn hơn (ví dụ, như đối với trường hợp nêu trong kiến nghị là 31 tháng). Về cơ bản, các thời hạn liên quan đến xử lý đơn đăng ký sáng chế được quy định trong các văn bản pháp luật về sở hữu trí tuệ đã được tính toán phù hợp với thực tiễn thời gian cần thiết để triển khai trình tự chặt chẽ về thẩm định đơn đăng ký sáng chế ở Việt Nam cũng như năng lực (về nhân lực, hệ thống thông tin...) của cơ quan xử lý đơn.
2. Về việc cấp bằng sáng chế chậm dẫn đến sáng chế không đảm bảo được tính mới, sáng tạo
Để bảo đảm quá trình xử lý đơn đăng ký sáng chế nêu trên không ảnh hưởng đến khả năng bảo hộ của sáng chế nêu trong đơn liên quan đến tính mới, trình độ sáng tạo, pháp luật quốc gia của các nước cũng như các điều ước quốc tế liên quan đều quy định tính mới, trình độ sáng tạo của sáng chế được xem xét, đánh giá dựa trên tình trạng kỹ thuật đã biết tính đến trước ngày nộp đơn hoặc ngày ưu tiên trong trường hợp đơn đăng ký sáng chế được hưởng quyền ưu tiên mà không phải là ngày cấp văn bằng bảo hộ. Điều 60 và 61 của Luật Sở hữu trí tuệ cũng quy định theo nguyên tắc đó, cụ thể:
- Sáng chế được coi là có tính mới nếu không thuộc trường hợp (i) bị bộc lộ công khai dưới hình thức sử dụng, mô tả bằng văn bản hoặc bất kỳ hình thức nào khác ở trong nước hoặc ở nước ngoài trước ngày nộp đơn đăng ký sáng chế hoặc trước ngày ưu tiên trong trường hợp đơn đăng ký sáng chế được hưởng quyền ưu tiên; (ii) bị bộc lộ trong đơn đăng ký sáng chế khác có ngày nộp đơn hoặc ngày ưu tiên sớm hơn được công bố vào hoặc sau ngày nộp đơn hoặc ngày ưu tiên của đơn đăng ký sáng chế đó.
- Sáng chế được coi là có trình độ sáng tạo nếu căn cứ vào các giải pháp kỹ thuật đã được bộc lộ công khai dưới hình thức sử dụng, mô tả bằng văn bản hoặc dưới bất kỳ hình thức nào khác ở trong nước hoặc ở nước ngoài trước ngày nộp đơn hoặc trước ngày ưu tiên của đơn đăng ký sáng chế trong trường hợp đơn đăng ký sáng chế được hưởng quyền ưu tiên, sáng chế đó là một bước tiến sáng tạo, không thể được tạo ra một cách dễ dàng đối với người có hiểu biết trung bình về lĩnh vực kỹ thuật tương ứng.
Do vậy, việc chậm cấp bằng độc quyền sáng chế sẽ không ảnh hưởng đến tính mới, trình độ sáng tạo của sáng chế được yêu cầu cấp bằng.
Trên đây là nội dung trả lời của Bộ Khoa học và Công nghệ đối với kiến nghị của cử tri tỉnh Tây Ninh, trân trọng gửi tới Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Tây Ninh để trả lời cử tri./.
[1] (01 tháng thẩm định hình thức; 19 tháng để công bố đơn; 18 tháng thẩm định nội dung và 15 ngày để ra quyết định cấp hoặc từ chối cấp văn bằng bảo hộ)
