ảnh minh họa

 

Nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về tác hại của thuốc lá tới sức khỏe, kinh tế, môi trường, an ninh lương thực và dinh dưỡng, đồng thời kêu gọi bỏ thuốc lá để tăng chi cho thực phẩm. 

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), trong khói thuốc lá có khoảng 7.000 chất hóa học, và là nguyên nhân gây ra 25 nhóm bệnh khác nhau, trong đó có ung thư. Thuốc lá là nguyên nhân gây ra hơn 8 triệu ca tử vong trên toàn cầu mỗi năm. Nhiều năm qua, truyền thông và chính sách trên phạm vi toàn cầu đã có tác dụng tốt,  giúp số lượng người hút thuốc giảm đi. Tuy nhiên, thực tế vẫn đáng báo động khi tình trạng người nghiện thuốc lá ngày càng trẻ hoá, và chuyển sang các loại thuốc lá thế hệ mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

Tại Mỹ, ước tính 2,55 triệu học sinh độ tuổi trung học nước này sử dụng thuốc lá điện tử trong nửa đầu năm 2022, 1/4 trong số này sử dụng hàng ngày.  

Đây không phải là một trường hợp cá biệt, qua đó cho thấy hàm lượng nicotine đáng báo động  của thuốc lá điện tử, cùng tình trạng quản lí lỏng lẻo về thuốc lá điện tử tại Mỹ.

Tại Anh, theo ước tính, trung bình cứ 10 em học sinh trung học cơ sở tại Anh, thì có 1 em hút thuốc lá điện tử.

Bất chấp nhiều học sinh bị loạn thần, ảo giác hoặc suy hô hấp, thậm chí suýt tử vong sau khi hút thuốc lá điện tử, nhưng  thực trạng học sinh hút thuốc lá điện tử vẫn đang gia tăng ở nhiều nước. Lý do là vì đâu?

- Trước nhất, là do quan niệm thuốc lá điện tử là vô hại. Chúng không có nicotine, không gây hại, thậm chí có thể giúp cai nghiện hút thuốc lá  truyền thống. Nhiều năm qua, truyền thông và chính sách các nước tập trung ngăn cản hút thuốc lá tryền thống, nhưng đã không theo kịp sự bùng nổ của thuốc lá điện tử, nên tạo ra lỗ hổng truyền thông.

- Thuốc lá điện tử có mẫu mã bắt mắt, hương vị hấp dẫn, khiến người ta muốn thử.

- Sử dụng mạng xã hội để quảng cáo thuốc lá điện tử, tạo trào lưu, khiến giới trẻ đây là phong cách thời thượng .

- Việc quảng cáo và mua bán thuốc lá điện tử chưa được kiểm soát và quản lý chặt chẽ, khiến chúng có giá rẻ và dễ dàng mua bán. 

Nhiều năm qua, truyền thông và chính sách các nước tập trung hạn chế hút thuốc lá , nhưng đã không theo kịp sự bùng nổ của thuốc lá thế hệ mới, nên tạo ra lỗ hổng về nhận thức. Có thể thấy, thuốc lá điện tử đang làm hủy hoại nỗ lực phòng tránh thuốc lá trên toàn cầu. 

Thuốc lá thế hệ mới thường hoạt động bằng thiết bị điện tử, nên cả thuốc lá làm nóng và thuốc lá điện tử thường bị gom chung và gọi nhầm là “thuốc lá điện tử.” Trên thực tế, hai dòng sản phẩm này có những khác biệt đáng kể.

Việc tuyên truyền thuốc lá nung nóng ít hóa chất độc hại hơn so với thuốc lá truyền thống sẽ gây hiểu nhầm cho người sử dụng về tác hại của chúng".

Theo Liên minh Kiểm soát thuốc lá Đông Nam Á, đa phần thuốc lá điện tử có chứa Nicotine - chất gây nghiện cao, là nguyên nhân gia tăng bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, gây các bệnh tim mạch, hô hấp, tiêu hóa và ung thư. Nicotine đặc biệt gây hại cho sự phát triển não bộ ở trẻ em, vì não bộ đang trong giai đoạn phát triển.

Thuốc lá điện tử, ngay cả loại được quảng cáo là không chứa nicotine, vẫn gây nguy hại. Nguyên liệu phối trộn nhiều loại thành phần khác nhau. Hiện có khoảng 20.000 loại hương liệu, chất phụ gia được sử dụng trong các sản phẩm thuốc lá điện tử để tạo màu, tạo mùi. Trong đó, rất nhiều loại chưa được đánh giá toàn diện về mức độ gây hại đối với sức khỏe.

Và nguy hại hơn cả, thuốc lá điện tử có thể bị lợi dụng để sử dụng ma túy thông qua việc phối trộn,  hướng đến giới trẻ, gây tổn thương trầm trọng.

WHO kêu gọi các quốc gia cần ngăn ngừa việc đưa ra kết luận thiếu căn cứ về tính an toàn của các sản phẩm thuốc lá điện tử, đồng thời thực hiện đầy đủ biện pháp phòng chống tác hại thuốc lá hiệu quả. Nhiều quốc gia hiện đang trong cuộc chiến quyết liệt chống lại các sản phẩm thuốc lá điện tử.

Australia đầu tháng 5-2023 đã siết chặt các quy định nhằm hạn chế thuốc lá điện tử. Theo đó, cấm bán thuốc lá điện tử trong các cửa hàng bán lẻ, kiểm soát chặt chẽ thành phần của thuốc lá điện tử. Ngoài ra, chính phủ sẽ tài trợ 155 triệu USD cho các chiến dịch tuyên truyền để nâng cao nhận thức về thuốc lá điện tử. Nhiều bang ở Mỹ, Canada đã ban hành lệnh cấm sử dụng thuốc lá điện tử trong khuôn viên trường học. Liên minh Châu Âu từ 5/2014 đã ban hàng Chỉ thị về sản phẩm thuốc lá, đưa ra các biện pháp kiểm soát với thuốc lá điện tử. Hiện Anh và nhiều nước EU khác đang triển khai chỉ thị này, cấm sử dụng thuốc lá điện tử trong khuôn viên trường học Trung quốc là nhà sản xuất và tiêu thụ thuốc lá điện tử lớn nhất thế giới, tuy nhiên, chính phủ nước này đã thực hiện các bước để ngăn cấm việc sử dụng thuốc lá ở tuổi vị thành niên. Trong khu vực ASEAN, phần lớn các quốc gia đều ban hành quy định cấm các sản phẩm thuốc lá mới gồm Brunei, Lào, Singapore, Campuchia và Thái Lan. Malaysia quản lý thuốc lá điện tử theo quy định như dược phẩm/ thuốc điều trị.

Đầu tháng 5 qua, Bộ Y tế nước ta cũng đề nghị các đơn vị phối hợp tăng cường truyền thông, kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp mua bán thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trên toàn quốc.

WHO cảnh báo, ở lứa tuổi học sinh, do thể chất đang phát triển nên khả năng gây ra tác hại đối với sức khỏe khi hút thuốc lá điện tử sẽ nhiều hơn so với người trưởng thành. Chính phủ các nước cần quan tâm đầy đủ và kịp thời, về vấn đề thuốc lá thế hệ mới. Không chỉ là chính sách, mà còn cần tăng cường truyền thông, nâng cao hiểu biết về tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, với mục tiêu là bảo vệ trẻ em khỏi tác hại của thuốc lá.