Thời gian qua, Đoàn kiểm tra của Ban Chỉ đạo Phòng chống tác hại thuốc lá Sở Y tế thành phố Hồ Chí Minh bước đầu đã lập biên bản xử phạt 6 trường hợp vi phạm vào năm 2016 và 3 trường hợp vi phạm vào năm 2017 tại các cơ sở y tế. Các vi phạm chính gồm: nhân viên y tế hút thuốc lá tại nơi làm việc và hành vi bán thuốc lá trong cơ sở y tế.
Theo BS. Trịnh Văn Hiệp, Ban Chỉ đạo Phòng chống tác hại thuốc lá Sở Y tế, để xử phạt vi phạm hành chính về phòng chống tác hại thuốc lá thành công cần có một quá trình chuẩn bị gồm 5 bước. Bước đầu tiên là quán triệt và triển khai các văn bản quy phạm pháp luật về phòng chống tác hại thuốc lá, tác hại của thuốc lá cho tất cả các đơn vị. Bước thứ hai là tổ chức tập huấn có bài bản các mô hình không thuốc lá như cơ sở y tế không thuốc lá, nhà hàng khách sạn không thuốc lá và các kiến thức về phòng chống tác hại thuốc lá có liên quan.
3 bước còn lại liên quan đến kiểm tra. Bước kiểm tra đầu tiên là để hướng dẫn ngay tại cơ sở trong quá trình triền khai mô hình không thuốc lá, giúp đỡ các đơn vị cải thiện các thiếu sót còn tồn tại. Bước kiểm tra kế tiếp là để nhắc nhở các vi phạm nhưng chưa xử phạt. Sau khi nhắc nhở sẽ tiến hành kiểm tra phạt bằng hình thức kiểm tra định kỳ, kiểm tra có báo trước và kiểm tra đột xuất, có thể kiểm tra trong giờ hoặc ngoài giờ hành chánh. Các hình thức kiểm tra như trên nhằm xử lý thực chất tình hình tuân thủ các quy định về phòng chống tác hại thuốc lá tại đơn vị, tránh tình trạng đối phó, che giấu sai phạm.
Ban chỉ đạo Phòng chống tác hại Thuốc lá Sở Y tế trước khi lập biên bản phạt đã chụp hình, quay phim các chứng cứ, sau đó gặp đối tượng vi phạm, khuyến khích đối tượng nhận lỗi và lập biên bản xử phạt với sự chứng kiến của người phụ trách công tác Phòng chống Tác hại thuốc lá của đơn vị hoặc đại diện lãnh đạo trực ngoài giờ. Biên bản được chuyển về cho Ban Thanh tra Sở Y tế và hồ sơ xử phạt chỉ hoàn tất khi đơn vị gửi lại cho Ban chỉ đạo Phòng chống tác hại Thuốc lá Sở Y tế bản sao của biên lai nộp phạt. Trong số người bị xử phạt có điều dưỡng, bảo vệ, tài xế, nhân viên tin học, đặc biệt có Trưởng khoa vì không nhắc nhở nhân viên đang hút thuốc trước mặt mình!
Với lộ trình trên đây, các đơn vị, cá nhân vi phạm đều “tâm phục khẩu phục” và nhận ra sai sót của mình, trong đó có nhiều đơn vị vốn có thành tích về phòng chống tác hại thuốc lá. Điều này nhắc nhở các đơn vị cần giám sát chặt chẽ các vấn đề liên quan đến xử phạt như nhân viên y tế không được hút thuốc tại cơ sở làm việc, không quảng cáo, buôn bán thuốc lá ở căn tin. Riêng đối với đối tượng khách đến cơ sở y tế như bệnh nhân, người thân, công nhân xây dựng thì chỉ nhắc nhở, chưa xử phạt.
Đây có thể coi là một “nghệ thuật xử phạt” vừa nghiêm minh, vừa thuyết phục, đảm bảo việc thực thi pháp luật về phòng chống tác hại thuốc lá hiệu quả.
