Theo đại diện của Văn phòng Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam, một trong những nguyên nhân chính của tình trạng buôn lậu thuốc lá tại Việt Nam là do thói quen thích dùng một số nhãn hiệu thuốc lá lậu (hay còn gọi là “gu” hút thuốc). Kết quả điều tra tiêu dùng thuốc lá tại 12 tỉnh ở Việt Nam, do trường Đại học Thương mại thực hiện cho thấy trên 70% người sử dụng thuốc lá lậu là do hương vị, tò mò, bạn bè mời. Hiện nay 80-90% số lượng thuốc lá lậu là nhãn Jet và Hero. Hai nhãn thuốc này có hàm lượng tar và nicotine rất cao, phù hợp với những người nghiện nặng thuốc lá.
Số liệu điều tra hút thuốc ở người trưởng thành GATS 2015 cho thấy 91.8% các nhãn thuốc Jet và Hero được tiêu thụ tại 2 vùng là Đông Nam bộ và Tây Nam bộ. Đặc biệt là có tới 75% lượng tiêu thụ của 2 nhãn này là trong phạm vi 10 tỉnh gồm: Bình Thuận, Tây Ninh, TP Hồ Chí Minh, Long An, Vĩnh Long, Đồng Tháp, An Giang, Kiên Giang, và Cần Thơ. “gu” hút thuốc thể hiện qua việc người hút thuốc sẵn sang trả giá cao hơn cho sản phẩm thuốc lậu thay vì sử dụng thuốc là hợp pháp giá thấp hơn.
Cũng theo điều tra GATS, mức giá trung bình của Hero và JET cao hơn mức giá trung bình của các nhãn hiệu thuốc lá hợp pháp khoảng từ 30% đến 60%.
Ngoài ra, trình trạng buôn lậu thuốc lá lậu còn do thuế nhập khẩu hiện đang duy trì ở mức 135%. Thuế suất thuế nhập khẩu cao làm cho thuốc lá ngoại nhập khẩu hợp pháp khó tiêu thụ vì giá bán cao.
Hội thảo chia sẻ kinh nghiệm vân động tăng thuế thuốc lá do Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá – Bộ Y tế phối hợp với Liên minh Quốc tế phòng chống Lao và bệnh phổi (The UNION) tổ chức.
Tham dự và chủ trì Hội thảo có Ths. Bs Phan Thị Hải - Phó giám đốc Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá với sự tham dự của các đại biểu đến từ trường đại học Y Hà nội, Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh, Liên minh quốc tế phòng chống lao và bệnh phổi, Tổng Hội Y học Việt Nam, Hội Hô hấp Việt Nam, Hội tim mạch, Hội ung thư, Hội Y học dự phòng, Hội hen, dị ứng Thành phố Hồ Chí Minh, Trung tâm kinh tế và phát triển cộng đồng, Trung tâm Nghiên cứu và đào tạo phát triển cộng đồng, Trung tâm nghiên cứu và hỗ trợ phát triển cộng đồng (CDS). Hội thảo còn có sự tham dự và phát biểu của TS Kidong Park, Trưởng đại diện Văn phòng Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt nam; quan sát viên tại Hội thảo có TS Evan Blecher đến từ Đại học Illinois, Chicago.
