Một trong những nguyên nhân hàng đầu đó là do sự thiếu ý thức thực hiện quy định pháp luật, coi thường sức khỏe bản thân và cộng đồng. Do vậy, đến nay, tình trạng hút thuốc nơi công cộng vẫn diễn ra phổ biến. Ông Lê Văn Phượng – UBKT tỉnh ủy Hậu Giang cho biết: “Bản thân tôi từng chứng kiến trong các cuộc hội nghị của cấp huyện, tỉnh có nhiều người rất vô tư hút thuốc trong phòng hội nghị, có cả cán bộ lãnh đạo hội nghị, khi đó ở rải rác trên tường phòng hội nghị có treo bảng cấm hút thuốc, những nơi này cũng có bố trí phòng hút thuốc riêng cho những người có nhu cầu, nhưng ít thấy ai vào đó hút thuốc, tôi và rất nhiều người không hút thuốc nhưng phải chịu đựng hút thuốc thụ động mà họ đã nhả khói ra làm cho chúng tôi hết sức khó chịu, nhưng không biết phải làm gì. Nếu đi ra ngoài để tránh hít phải khói thuốc thì bị đánh giá là thiếu nghiêm túc trong hội, họp, còn ở lại thì không thể chịu nổi khói thuốc”.
“Việc thực hiện chưa nghiêm Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá có thể là do chúng ta chỉ chú ý đến công tác tuyên truyền mà không có biện pháp chế tài, xử lý các vi phạm một cách kiên quyết; mặt khác do sự thiếu gương mẫu của cán bộ, công chức; chính bản thân của cán bộ, công chức không chấp hành nghiêm thì bảo người dân phải chấp hành là điều không thể, cơ quan có thẩm quyền cũng không xử lý triệt để được, bởi vì chính những người có thẩm quyền xử lý các vi phạm lại là người vi phạm” – Ông Phượng nhận định.
Một trong những nguyên nhân khác là do đa số người dân ngại lên tiếng, ngại phản đối mà âm thầm chịu đựng. Đáng nói, đa số người hút thuốc lá thụ động là phụ nữ và trẻ em.
Có không ít những ông bố hút thuốc trong gia đình, đặc biệt là ở nông thôn. Mặc dù khói thuốc rất độc hại, đặc biệt cho con trẻ nhưng còn có không ít bà mẹ phản đối hoặc có phản đối nhưng không có kết quả. Việc hút thuốc nơi công cộng cũng còn khá phổ biến, nhiều người phải hút thuốc thụ động cũng chỉ xua bớt khói hoặc lảng đi chỗ khác chứ cũng không dám góp ý thẳng với người hút.
Cũng theo ông Phượng, công tác tuyên truyền, giáo dục là cần thiết nhưng nói quá nhiều mà không nghe thì cần phải áp dụng hình thức xử phạt thật nghiêm; đồng thời cán bộ lãnh đạo phải có lòng tự trọng đừng để người dân và cán bộ cấp dưới mình so bì, phải hết sức gương mẫu để người dân và cấp dưới noi theo thì hiệu quả phòng, chống tác hại thuốc lá mới có chuyển biến.
