Dạy nghề cho lao động nông thôn Hà Nội: cần thay đổi nếp nghĩ, cách làm

Sau hai năm quyết định nói trên có hiệu lực, nhưng nhiều lao động khu vực nông thôn Hà Nội vẫn chưa biết đến. Không nắm bắt được chính sách của đề án, nên dù muốn học nghề, song không ít lao động vẫn băn khoăn, hoài nghi. Thứ nhất là tâm lý sợ không có tiền đóng học phí, thứ hai là không biết học nghề gì. 

Hoài Đức là huyện ven đô, diện tích đất nông nghiệp ngày càng bị thu hẹp, nhường chỗ cho các khu đô thị, công nghiệp, dịch vụ, khiến số lao động nông thôn dôi dư ngày càng nhiều. Nhằm tạo việc làm, tăng thu nhập cho lao động nông thôn, nhiều năm nay Hoài Đức đã quan tâm tới công tác dạy nghề, truyền nghề cho lao động nông thôn theo phương châm "dạy nghề dân cần, giúp dân sống được bằng nghề".
 

Riêng 9 tháng đầu năm 2012 huyện Hoài Đức đã tổ chức được 12 lớp cho 765 lao động nông thôn, đạt 42,8% kế hoạch. Theo đánh giá của Trung tâm Dạy nghề huyện Hoài Đức, số lao động nông thôn được học nghề những năm qua chỉ chiếm tỷ lệ rất nhỏ so với tổng số lao động nông thôn  có nhu cầu học nghề trên địa bàn. Nguyên nhân là do công tác tuyên truyền Quyết định 1956 của Thủ tướng Chính phủ chưa sâu rộng, nhiều lao động nông thôn chưa biết được quyền lợi của mình khi đi học. Ngoài ra, do kinh tế suy thoái, một số nghề như may công nghiệp, hàn… ít việc làm, lương thấp; tâm lý của đa số lao động nông thôn trên địa bàn thích lao động phổ thông, kinh doanh - dịch vụ để "sáng cấy, chiều gặt", nên không thích học nghề.
 

Tại quận Hà Đông, tính từ năm 2005 đến tháng 6-2010 đã có 1.476ha đất bị thu hồi và cho thuê để phục vụ các dự án trên địa bàn… Hàng chục nghìn nông dân sau một thời gian ngắn đã không còn đất để sản xuất nông nghiệp. Năm 2007, quận Hà Đông lập chương trình giải quyết việc làm và dạy nghề theo từng giai đoạn, trong đó chú trọng đến lao động nông thôn bị thu hồi đất. UBND quận đã điều tra, thống kê số lao động nông thôn thất nghiệp, nhu cầu tuyển dụng của các doanh nghiệp trên địa bàn để vạch ra định hướng cho công tác này. Theo Quyết định 1956, người bị thu hồi đất canh tác được hỗ trợ chi phí học nghề ngắn hạn (trình độ sơ cấp nghề và dạy nghề dưới 3 tháng) với mức tối đa 3 triệu đồng/người/khóa học. Quận Hà Đông đã vận dụng tối đa các quy định của Nhà nước và thành phố. Với lao động nông thôn bị thu hồi đất và cận nghèo, quận hỗ trợ 100% kinh phí đào tạo nghề, mức tối thiểu là 2 triệu đồng/lớp, mỗi đối tượng được tham gia học tối đa 3 lớp dạy nghề ngắn hạn (học dưới 1 năm) hoặc 1 lớp dạy nghề dài hạn (từ 1 đến 3 năm).
 

Đặc biệt, quận Hà Đông đã hỗ trợ 100% kinh phí đào tạo nghề lái xe ô tô cho 1.000 lao động nông thôn. Ngoài ra, Trung tâm giới thiệu việc làm quận còn liên tục tổ chức tư vấn, phân công cán bộ về giám sát các lớp đào tạo và theo dõi, nắm bắt nhu cầu học nghề của người dân ở từng phường; kết thúc khóa học, trung tâm tiếp tục tư vấn, giới thiệu nghề mới, việc mới cho những người chưa tìm được việc làm phù hợp. Với nhiều ưu đãi như vậy, nhưng một số nghề vẫn không thể tuyển được người học như: phay, bào, xây dựng... Số liệu của Trung tâm giới thiệu việc làm quận Hà Đông, tính từ đầu năm 2012 đến nay các doanh nghiệp đã tuyển hơn 1.000 lao động nông thôn với mức lương thấp nhất là 2,5 triệu đồng/tháng, song nhiều người sau đó lại bỏ nghề do thấy chưa phù hợp, lương thấp, làm xa nhà…
 

Không những vậy, một số địa phương vẫn chưa thành lập được trung tâm dạy nghề; có địa phương lúng túng khi xác định ngành, nghề đào tạo và việc phân bổ kinh phí đào tạo nghề hàng năm còn chậm, muộn. Về phía người lao động, vẫn còn tình trạng thụ động với việc chọn và học nghề, không xác định mục tiêu sau đào tạo, gây lãng phí nguồn lực đầu tư. Với tình hình lao động dôi dư ngày càng nhiều như hiện nay, nếu người lao động  không thay đổi suy nghĩ, không chủ động nắm bắt thời cơ tìm việc, thì công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn sẽ không đạt kết quả cao.