Bộ Thông tin và Truyền thông MINISTRY OF INFORMATION AND COMMUNICATIONS

Tập huấn kinh nghiệm quốc tế về triển khai dịch vụ chứng thực CKS và dịch vụ tin cậy

Trong hai ngày 25 - 26/5/2023, tại Hà Nội, Trung tâm Chứng thực điện tử quốc gia (NEAC) - Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT) phối hợp với các đơn vị liên quan đã tổ chức Hội nghị tập huấn kinh nghiệm quốc tế về triển khai dịch vụ chứng thực chữ kí số và dịch vụ tin cậy.

Thứ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Huy Dũng phát biểu tại Hội nghị

Hội nghị có sự tham gia của đại diện một số đơn vị thuộc Bộ TT&TT; đại diện các tổ chức, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực chữ kí số, xác thực điện tử, an toàn thông tin và đặc biệt có sự tham gia của các diễn giả quốc tế là các chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực chữ kí số và dịch vụ tin cậy đến từ Hiệp hội Hạ tầng khoá công khai châu Á (APKIC) và Cơ quan An ninh Internet Hàn Quốc (KISA).

Năm 2023, Việt Nam đặt mục tiêu phát triển 10 triệu chứ kí số cá nhân

Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Huy Dũng cho biết cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 tạo ra một không gian sống mới, đó là không gian số. Mỗi người chúng ta đều có một phiên bản số của mình trên mạng. Bởi vậy, mọi hoạt động, sự vật của chúng ta trên môi trường thật đều được mô phỏng lại một cách chính xác trên môi trường số.

“Lời nói, chữ viết trên môi trường số trở thành thông điệp dữ liệu, văn bản giấy trên môi trường số là văn bản điện tử; thông tin định danh của một người trên môi trường số là danh tính địện tử; siêu thị, chợ trên môi trường số là các sàn thương mại điện tử; chữ ký tay trên môi trường số trở thành chữ kí số”.

Thứ trưởng Nguyễn Huy Dũng chụp ảnh lưu niệm cùng các đại biểu tham dự Hội nghị

Tuy nhiên vấn đề tồn tại lớn nhất khi con người sinh hoạt trên môi trường số chính là niềm tin. Bài toán niềm tin nếu không được giải quyết thì sẽ không thể thúc đẩy được sự chuyển đổi từ môi trường thực lên không gian số. Do không gặp mặt nhau trực tiếp, việc lừa đảo trở nên dễ dàng hơn, phổ biến hơn. Chính vì vậy, cần có các dịch vụ số giúp đảm bảo an toàn, tin cậy cho các bên giam gia giao dịch. Ở Việt Nam trước đây có dịch vụ chứng thực chữ ký số và sắp tới sau khi Luật Giao dịch điện tử sửa đổi được ban hành, sẽ có thêm một nhóm dịch vụ mới gọi là dịch vụ tin cậy. - Thứ trưởng cho biết.

Thứ trưởng Nguyễn Huy Dũng nhấn mạnh: “Chuyển đổi số là toàn dân, toàn diện. Muốn toàn dân, toàn diện thì mỗi người dân phải trở thành một công dân số. Để trở thành công dân số thì mỗi người dân cần 8 yếu tố là: có đường cáp quang băng rộng, có điện thoại thông minh, có tài khoản định danh điện tử, có tài khoản thanh toán số, có tài khoản dịch vụ công trực tuyến, có kỹ năng số cơ bản, có kỹ năng an toàn thông tin cơ bản và đặc biệt là có chữ ký số cá nhân”.

Năm 2023, Việt Nam đặt mục tiêu phát triển 10 triệu chữ kí số cá nhân. “Đây là mục tiêu rất thách thức bởi hiện nay Việt Nam có chưa đến 1 triệu thuê bao CKS cá nhân (784.464 thuê bao). Theo đó, cần những kinh nghiệm hỗ trợ, hướng dẫn của các quốc gia đã triển khai thành công CKS cá nhân như Hàn Quốc, Ấn Độ và đặc biệt là các hội, hiệp hội quốc tế lớn về chữ kí số như Hiệp hội Hạ tầng khóa công khai Châu Á (APKIC)”.- Thứ trưởng nhận định.

Chữ kí số cần thân thiện hơn với người dùng để tăng nhu cầu sử dụng của xã hội

Tại hội nghị, ngoài các nội dung đào tạo, tập huấn chuyên sâu về quy trình nghiệp vụ quản lý hạ tầng, hệ thống kỹ thuật và bộ tiêu chuẩn chữ kí số tại một số quốc gia trên thế giới dành riêng cho các cán bộ kỹ thuật, các chuyên gia, diễn giả quốc tế đã trình bày về các vấn đề pháp lý, hệ thống pháp luật về CKS tại một số quốc gia, chính sách, công nghệ mới trong lĩnh vực hạ tầng khoá công khai (Public Key Infrastructure - PKI).

Ông Vijayakumar Manjunatha, Tổng thư ký Hiệp hội PKI châu Á (APKIC) kiêm Chủ tịch Nhóm nghiên cứu về công nghệ và tiêu chuẩn phát biểu tại Hội nghị

Ông Vijayakumar Manjunatha, Tổng thư ký Hiệp hội PKI châu Á (APKIC) kiêm Chủ tịch Nhóm nghiên cứu về công nghệ và tiêu chuẩn cho biết: hạ tầng khóa công khai – PKI đang có nhu cầu lớn trong cộng đồng. Hiện nay, chứng thư số sử dụng PKI công cộng đã tăng gấp nhiều lần do các quy định bắt buộc và các sáng kiến không cần giấy tờ đến từ một số quốc gia, khu vực. Trong giải pháp chữ kí số, PKI là hệ thống vừa mang tính tiêu chuẩn, vừa mang tính công nghệ cho phép người dùng trong một mạng công cộng không bảo mật (như Internet), có thể trao đổi thông tin an toàn thông qua việc sử dụng một cặp khóa bí mật và công khai được chứng nhận bởi một CA được tín nhiệm.

PKI cung cấp một chứng chỉ (certificate) số, dùng để xác minh một cá nhân hoặc một tổ chức, và các dịch vụ danh mục có thể lưu trữ và khi cần có thể thu hồi các chứng chỉ số. PKI cho phép những người tham gia xác thực lẫn nhau. Mục tiêu chính của PKI là cung cấp khóa công khai và xác định mối liên hệ giữa khóa và định danh người dùng. Nhờ vậy người dùng có thể sử dụng trong một số ứng dụng như: Mã hóa, giải mã văn bản; Xác thực người dùng ứng dụng; Mã hóa email hoặc xác thực người gửi email; chữ kí số trên văn bản điện tử. PKI đảm bảo 5 tiêu chí bảo mật cốt lõi cho các giao dịch thương mại: Danh tính của chủ thể; Xác thực; Tính toàn vẹn của tin nhắn; Không từ chối nguồn gốc (sử dụng chữ kí số), bảo mật và quyền riêng tư của dữ liệu (sử dụng mã hóa) và đặc biệt là đảm bảo không tranh cãi trong các giao dịch số.

Toàn cảnh Hội nghị

Ông Vijayakumar Manjunatha chia sẻ thêm để PKI phổ biến hơn cho người dùng thì cần phổ biến các trường hợp sử dụng (case study) cho người dân và ứng dụng thêm eID để người dân có thể sử dụng chữ kí số cho các dịch vụ ngân hàng, tài chính.

Có 3 quốc gia nổi bật trong ứng dụng PKI mà Việt Nam có thể tham khảo là Ấn Độ, các nước Châu Âu và Hàn Quốc. Trong đó, Ấn Độ là nước đã phổ biến chữ ký số vào các lĩnh vực hoạt động hàng ngày như Chính phủ điện tử, ngân hàng, tài chính… Quốc gia này đã có tới hơn 400 triệu người dùng chữ ký điện tử, trong đó đa phần là chữ ký điện tử trực tuyến. Các nước châu Âu có kinh nghiệm trong việc phát triển các tiêu chuẩn để đảm bảo sự tin tưởng giữa các bên trong giao dịch. Còn Hàn Quốc đã sử dụng PKI như là một phương thức chủ yếu để số hóa, dù đã có nhiều phương thức mới khác.Trong khi đó, châu Âu có kinh nghiệm phát triển tiêu chuẩn. Hàn Quốc sử dụng PKI như là một phương thức để số hoá. Mặc dù có các phương thức mới như nhận dạng trực tuyến nhanh (FIDO), chuỗi khối, Hàn Quốc vẫn đang sử dụng PKI.

Ngoài ra ông Vijayakumar Manjunatha cũng chia sẻ thêm về việc triển khai PKI ở Trung Quốc trong lĩnh vực ngân hàng khi các ngân hàng và một số tổ chức vận hành hệ thống PKI của riêng họ. Trong ngân hàng, bắt buộc phải sử dụng xác thực/chữ ký điện tử dựa trên PKI cho các giao dịch vượt quá hạn mức. Ngoài ra, PKI cũng được ứng dụng cho các ứng dụng chính phủ điện tử, thương mại điện tử

Theo NEAC, hội nghị tập huấn quốc tế lần này không chỉ cung cấp các kiến thức, kinh nghiệm, bài học thực tiễn từ các nước mà còn nhằm kết nối các tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực chữ kí số công cộng (CA) ở Việt Nam với các chuyên gia hàng đầu của quốc tế trong lĩnh vực này, mở ra các cơ hội hợp tác cụ thể trong tương lai../.