Chuyển đổi số trong nông nghiệp, nông thôn ở Bắc Kạn

Điện thoại thông minh (ĐTTM) được kết nối internet trong những năm gần đây đã được sử dụng phổ biến ở những vùng nông thôn xa xôi, hẻo lánh của Việt Nam, trong đó có thôn Đồng Tâm (xã Kim Lư, huyện Na Rì, tỉnh Bắc Kạn).

Bắt đầu từ những chiếc điện thoại thông minh

Nếu như đa số người dân trong thôn Đồng Tâm sử dụng ĐTTM để “lướt” Facebook, Zalo hay xem tin tức, thì chị Phùng Thị Lê lại sử dụng chiếc ĐTTM để học hỏi kỹ thuật và bán nông sản. Năm 2018, sau khi xem một chương trình hướng dẫn kỹ thuật trồng rau màu trái vụ cho hiệu quả kinh tế cao trên kênh VTC16, chị Lê đã quyết định chuyển đổi 500m2 đất trồng lúa, ngô của gia đình sang trồng dưa chuột với nhiều giống khác nhau, nhất là trồng dưa chuột trái vụ. Việc mua giống, xử lý đất, làm luống, chăm sóc, xử lý đậu quả, thCông nghệ tưới nhỏ giọt và phủ bạt mặt luống giúp tiết giảm chi phí trong trồng rau màu trong nhà lưới của anh Nông Văn Thành, xã Hiệp Lực (Ngân Sơn). hoạch, bảo quản nông sản... chị đều liên hệ nhờ giúp đỡ về kỹ thuật từ chính các đơn vị cung ứng giống thông qua điện thoại hoặc video trực tuyến.

Công nghệ tưới nhỏ giọt và phủ bạt mặt luống giúp tiết giảm chi phí trong trồng rau màu trong nhà lưới của anh Nông Văn Thành, xã Hiệp Lực (Ngân Sơn).

Với việc chuyển đổi cây trồng, cơ cấu lại mùa vụ và sự hỗ trợ kỹ thuật từ xa đã mang lại hiệu quả kinh tế cao cho gia đình chị Lê. Vào chính vụ, mỗi ngày chị xuất bán khoảng 150kg dưa chuột với giá 10.000 đồng/kg, còn khi trái vụ cũng có khoảng vài chục kg cung cấp ra thị trường giá bán lên tới 20.000 đồng/kg, giá trị kinh tế cao gấp 3 - 4 lần so với trồng lúa. Không dừng lại ở việc tìm hiểu, học hỏi kỹ thuật, chị còn sử dụng điện thoại thông minh để giới thiệu, bán hàng trên mạng xã hội Facebook và Zalo. Chị chia sẻ: “Học hỏi kỹ thuật trực tuyến có thể thực hiện ở bất cứ chỗ nào, thời điểm nào miễn là có điện thoại kết nối internet. Đây là những ưu điểm mà thời gian qua bản thân tôi lựa chọn áp dụng để thay đổi phương thức sản xuất, trao đổi hàng hóa, nâng cao hiệu quả kinh tế cho gia đình”.

Trong khi đó, anh Nông Văn Thành ở thôn Nà Nạc (xã Hiệp Lực, huyện Ngân Sơn tỉnh Bắc Kạn), cũng là người sử dụng ĐTTM để tìm hiểu khoa học kỹ thuật trên mạng hay sự trợ giúp trực tuyến từ những người bạn, những chuyên gia từ xa.

Ba năm trước, anh Thành dồn toàn bộ vốn liếng và vay mượn thêm để xây dựng hệ thống nhà lưới để sản xuất rau củ. Song do chưa có nhiều kinh nghiệm, nên việc chuyển đổi sản xuất từ truyền thống sang ứng dụng công nghệ của anh đã gặp không it khó khăn, thậm chí thất bại.

Anh Thành dùng ĐTTM để kết nối với các chuyên gia, kỹ sư trồng trọt, với những nông dân cùng sản xuất theo cách thức như anh ở các địa phương khác để trao đổi, học tập kinh nghiệm. Nhờ đó anh đã tiếp thu được những kỹ thuật mới: từ khâu làm đất, chọn giá thể, chọn giống, điều chỉnh nhiệt độ nhà lưới, tưới nhỏ giọt, điều trị sâu bệnh, chăm sóc cây trồng, thu hoạch... và đã thu được trái ngọt. Anh còn chụp ảnh quy trình sản xuất và các nông sản của mình đăng trên trang Facebook, Zalo cá nhân hoặc cho xem qua phương thức gọi video trực tuyến, dán tem QR truy xuất nguồn gốc nông sản. Với cách làm này, các mặt hàng nông sản của anh Thành như: bắp cải, su hào, cà chua, dưa lưới đã được quảng bá rộng rãi và dần có chỗ đứng tại các siêu thị, cửa hàng lớn tại một số tỉnh khu vực miền Bắc. Mặc dù bị ảnh hưởng của dịch COVID-19 nhưng nhờ có sự điều chỉnh kịp thời về sản xuất nên doanh thu năm 2020 của anh Thành vẫn đạt hơn 300 triệu đồng, tăng khoảng 100 triệu đồng so với năm 2019.

Những hợp tác xã thức thời

Bắc Kạn là địa phương có những hợp tác xã (HTX) nông nghiệp mạnh dạn ứng dụng khoa học kỹ thuật công nghệ cao vào sản xuất, kinh doanh, coi đây là hướng đi cần thiết nhằm nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm hàng hóa.

Chẳng hạn, HTX Nông nghiệp Thanh niên Như Cố (huyện Chợ Mới) đã xây dựng mô hình canh tác theo hướng áp dụng công nghệ cao trên diện tích 2.000m2, như nhà lưới, áp dụng công nghệ phủ bạt trên bề mặt luống, hệ thống tưới nhỏ giọt tự động…, nhờ đó nhiệt độ, độ ẩm trong nhà lưới được kiểm soát góp phần giảm nhân công, tăng năng suất lao động, hạn chế sâu bệnh. Ngoài ra, HTX không dùng phân bón hóa học, chỉ sử dụng phân hữu cơ để nâng cao chất lượng rau, quả, củ. Khi đã có sản phẩm, HTX cũng rất chú trọng ứng dụng công nghệ để xây dựng nhãn hiệu và tiếp thị sản phẩm. Các mặt hàng nông sản được chào bán trên “chợ online” qua mạng xã hội hay website riêng, góp phần tiếp cận nhanh, rộng thị trường trong và ngoài tỉnh.

Hay HTX Nhung Lũy (huyện Ba Bể) đã tận dụng lợi thế của thương mại điện tử và sức mạnh của mạng xã hội để giới thiệu, bán nông sản trực tuyến. HTX Nhung Lũy tiếp cận và tham gia vào những sàn thương mại điện tử như: Voso.vn, Lazada, Shopee để bán hàng; mở website htxnhungluy.com trực tiếp giới thiệu nông sản của HTX; đăng ký với cơ quan chức năng xin cấp mã vạch truy xuất nguồn gốc sản phẩm của HTX. Nhờ vậy mà doanh thu năm 2020 của HTX đạt 9,1 tỷ đồng, tăng gấp đôi so với năm 2019.

Nhiều HTX khác ở Bắc Kạn cũng đã chuyển biến theo xu thế của thời đại, ứng dụng chuyển đổi số vào sản xuất và kinh doanh, giúp nâng cao năng suất, hiệu quả sản xuất, kinh doanh của các nông hộ và HTX; giúp thay đổi tư duy quản lý, sản xuất, kinh doanh. Đó chính là những “viên gạch đầu tiên” trên con đường chuyển đổi số đầy mới mẻ trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn của tỉnh Bắc Kạn.