Cai thuốc lá không đơn giản chỉ là việc từ bỏ một thói quen lâu ngày.
Sự tác động của khói thuốc lá khiến những người hút thuốc lá suy giảm chức năng hô hấp, tình trạng này diễn ra nhanh hơn 2-3 lần so với những người không hút thuốc.
Thuốc lá gây nhiều bệnh lý từ đầu đến chân người hút thuốc lá chủ động hay thụ động, các bệnh dễ gặp ở nhóm này là rụng tóc, đục thủy tinh thể, da nhăn, giảm thính lực, sâu răng, ung thư da, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, loãng xương, bệnh tim mạch, vàng móng tay, bệnh vảy nến, viêm tắc mạch máu, ung thư phổi và các cơ quan khác như ung thư mũi, miệng, lưỡi, tuyến nước bọt, họng, thanh quản, thực quản, thận, dương vật, tụy.
Ngoài ra các chất gây viêm trong khói thuốc lá còn ức chế các tế bào niêm mạc đường hô hấp, dễ gây viêm nhiễm đường hô hấp cấp, mãn tính, viêm phế quản, viêm phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính hay ung thư phổi.
Trong khói thuốc lá có chứa khoảng 7.000 chất hóa học khác nhau, trong đó có 69 chất gây ung thư, nhiều chất gây nghiện, chất độc cho tế bào và gây đột biến gen (tác nhân gây bệnh ung thư).
Lợi ích của cai thuốc lá thì đã rất rõ ràng nhưng việc cai thuốc lá thì lại không dễ dàng. Cai thuốc lá không đơn giản chỉ là việc từ bỏ một thói quen lâu ngày mà là từ bỏ chất gây nghiện nicotin, từ bỏ sự kết hợp giữa các thói quen, suy nghĩ, tình cảm, các hoạt động và công việc hàng ngày.
Tại Việt Nam, hiện nay các chương trình truyền thông về tác hại của thuốc lá đến người dân được đa dạng hóa, phát triển sâu rộng cả về nội dung và hình thức tiếp cận giúp người dân ý thức được
Cai thuốc lá không những khó khăn do lệ thuộc nicotin, người ta nhận thấy người nghiện thuốc lá còn bị ảnh hưởng bởi các yếu tố tâm lý xã hội khác, vì vậy làm cho việc bỏ thuốc lá càng khó khăn hơn. Nghiện thuốc lá được xem là một tính cách xã hội phức tạp, là sự kết hợp giữa các thói quen, suy nghĩ, tình cảm, các hoạt động và công việc hằng ngày, do đó thật khó mà cắt đứt một thói quen hay một nếp suy nghĩ lâu đời.
Việc bỏ thuốc lá thật không dễ dàng chút nào, ngay cả đối với những người được coi là rất năng động và tự chủ và rất dễ bị tái nghiện. Muốn cai thuốc lá cần phải được chuẩn bị tư tưởng 1 cách chu đáo và phải có kế hoạch hẳn hoi.
Các triệu chứng sau cai không giống nhau ở từng người nhưng đều rất khó chịu và khó dung nạp. Các triệu chứng bao gồm mệt mỏi, căng thẳng, bứt rứt, dễ kích động, dễ cáu gắt, rối loạn giấc ngủ, mất tập trung, thèm ăn, ho đờm...
Thông thường các triệu chứng này có thể kéo dài từ 2-4 tuần khi ngừng hút thuốc. Một số người nếu không trang bị kiến thức đầy đủ về việc cai thuốc lá có thể sẽ lo lắng, bất an, những tâm lý này cũng sẽ khiến người cai hút lại thuốc.
- Chọn một phương pháp Có rất nhiều cách để từ bỏ hút thuốc. Bạn có thể thử liệu pháp thay thế nicotine, cai theo toa thuốc của bác sĩ hoặc các phương pháp như châm cứu, thôi miên. Uống trà thay vì cà phê, hạn chế rượu bia trong vài tuần đầu vì những thứ này dễ gợi cho bạn cảm giác thèm thuốc
- Lên kế hoạch Sau khi đã tìm được cho mình một phương pháp, hãy lên kế hoạch để thực hiện. Nếu bạn hút nhiều và trong thời gian dài, việc từ bỏ không hề đơn giản. Đừng bỏ đột ngột mà hãy giảm dần, sử dụng thêm kẹo cao su, miếng dán, viên ngậm để hỗ trợ. Cần chú ý, trọng tâm của kế hoạch phải nêu được lý do bỏ thuốc và viết tất cả chúng ra giấy.
- Thay thế thói quen Thói quen của một người rất khó để thay đổi. Nếu thức dậy vào sáng sớm và cảm thấy thèm một điếu thuốc, bạn cần phải phân tâm ngay. Một vài tư thế yoga giúp giảm stress hoặc đi bộ ngắn là gợi ý thích hợp lúc này.
- Tự gây xao lãng: Khi thèm thuốc, bạn có thể mở tivi, đi tắm, gọi điện thoại, làm việc nhà, đi chơi... Những việc này sẽ làm tâm trí bạn rời xa điếu thuốc.
- Tập thể dục ngắn: Bất cứ khi nào cảm thấy thèm thuốc, bạn cũng có thể thực hiện chừng 5-10 lần hít đất. Tâm trí và cơ thể bạn sẽ nhanh chóng bị hướng vào hoạt động mới. Bạn cũng có thể chơi game thời gian ngắn để không còn nghĩ về thuốc lá.
Một kế họach cai thuốc lá bao gồm các biện pháp cụ thể để có thể tự chính mình quyết tâm không hút thuốc lá và giữ vững ý chí này trong 1 thời gian dài. Bên cạnh đó là cách sử dụng các loại thuốc cần thiết để hỗ trợ cho cho người muốn cai thuốc lá vượt qua được tác dụng gây nghiện của nicotin.