Hội nghị toàn quốc Tổng kết 5 năm thực hiện Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về Ngày Sách Việt Nam
Sáng 18/4/2019, tại Hà Nội, Bộ TT&TT tổ chức Hội nghị toàn quốc Tổng kết 5 năm thực hiện Quyết định số 284/QĐ-TTg ngày 24/2/2014 của Thủ tướng Chính phủ về Ngày Sách Việt Nam.
Tham dự Hội nghị có các đồng chí: Võ Văn Thưởng - Uỷ viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung Ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương; Trần Thanh Mẫn - Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; Vũ Đức Đam - Uỷ viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ; Nguyễn Mạnh Hùng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ TT&TT, Phó trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương; Phùng Xuân Nhạ, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo; Thượng tướng Nguyễn Trọng Nghĩa, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam. Cùng dự có đại diện lãnh đạo một số Ban, Bộ, ngành Trung ương, lãnh đạo một số địa phương; lãnh đạo các Sở TT&TT, các nhà xuất bản, đơn vị phát hành sách, thư viện các tỉnh, thành phố trên toàn quốc…
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị
Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước chúc mừng những nỗ lực và thành tích của các Bộ, Ban, ngành, các địa phương đã đạt được qua 5 năm triển khai Quyết định số 284/QĐ-TTg ngày 22/2/2014 của Thủ tướng Chính phủ về Ngày Sách Việt Nam.
Theo Phó Thủ tướng, dân tộc Việt Nam tự hào có hơn 4.000 năm văn hiến và truyền thống hiếu học. Từ những ngày đầu giành chính quyền, Bác Hồ đã kêu gọi diệt giặc dốt, phát động phong trào bình dân học vụ. Qua 5 triển khai Ngày Sách Việt Nam, các Bộ, ngành, địa phương, cộng đồng doanh nghiệp, các nhà xuất bản, đơn vị phát hành và đông đảo những người có tấm lòng yêu sách, đã tham gia hưởng ứng tích cực, để văn hóa đọc được khôi phục và phát triển đáng mừng. Thực tế hiện nay, không chỉ những nơi có điều kiện tốt về kinh tế thì phong trào đọc sách mới phát triển; mà phong trào đã đến vung sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo.
Tuy nhiên, Phó Thủ tướng cũng thẳng thắn chỉ rõ, bên cạnh thành tựu đạt được, Ngày Sách Việt Nam vẫn còn một số tồn tại, hạn chế cần khắc phục như: Việc đẩy mạnh triển khai hoạt động Ngày Sách Việt Nam trên địa bàn cơ sở chưa đồng bộ; nhiều hoạt động tổ chức còn mang tính hình thức; sự tham gia, phối hợp của các cơ quan, tổ chức ở Trung ương còn hạn chế, chưa tạo được sự hưởng ứng của cộng đồng và tạo thành phong trào đọc sách sôi nổi trong đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và người lao động.
Để tiếp tục phát huy vai trò của sách trong đời sống xã hội, thực hiện hiệu quả Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về Ngày Sách Việt Nam trong thời gian tới, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đề nghị Bộ TT&TT với trách nhiệm được Chính phủ giao chủ trì tổ chức về Ngày Sách Việt Nam trên phạm vi toàn quốc. Trong đó cần xác định chương trình hành động cụ thể, phù hợp với từng Bộ, ngành, và địa phương. Từ đó tham mưu, trình Chính phủ những cơ chế, chính sách đầu tư; tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà xuất bản, đơn vị phát hành đưa sách về mọi vùng miền của đất nước.
Các Bộ, ngành, và địa phương đưa vào kế hoạch công tác hàng năm thực hiện Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về Ngày Sách Việt Nam; đồng thời xác định rõ trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, địa phương để phong trào đọc sách lan tỏa trong xã hội, trong giới trẻ, trước hết từ cán bộ, công chức trong bộ máy nhà nước...
Đặc biệt, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh cần triển khai Ngày Sách Việt Nam một cách thường xuyên, sâu rộng trong toàn hệ thống. Hội Xuất bản, Hội Thư viện Việt Nam tăng cường công tác chỉ đạo các tổ chức hội thành viên hưởng ứng tích cực Ngày Sách Việt Nam với những hoạt động thiết thực.
Đồng thời lồng ghép việc phát triển văn hóa đọc vào tất cả các phong trào, từ xây dựng gia đình văn hóa, khuyến học, khuyến công, khuyến nông. Đặc biệt, cần tạo môi trường thuận lợi để khuyến khích mọi người biết đến sách, tôn vinh các tác giả, các nhà khoa học, chuyên gia, văn nghệ sĩ; những người đưa sách đến cộng đồng, đến với mọi người, mọi nhà…
Bên cạnh đó, cần tăng cường vai trò của các Hội, Hiệp hội trong việc xây dựng chính sách, đặc biệt là Hội Xuất bản Việt Nam, Hội Khuyến học… để tiếp thu ý kiến và hoàn thiện chính sách cho ngành xuất bản….Đẩy mạnh việc tuyên truyền về sách, về văn hóa đọc nhằm tạo sức lan tỏa trong toàn xã hội; tăng cường giao lưu hợp tác quốc tế, chủ động, tham gia các hội chợ sách quốc tế; trao đổi mua bán bản quyền với các nhà xuất bản, đơn vị phát hành sách có uy tín trên thế giới.
“Dân tộc Việt Nam muốn vươn lên thì nhất định phải nâng cao dân trí, tăng cường phổ biến tri thức, phải học nhiều hơn, đọc nhiều hơn. Do vậy các cấp, các ngành cần khơi nguồn cảm hứng để mọi người Việt Nam dành thời gian cho việc đọc, việc học và tích luỹ những kiến thức bổ ích, làm giàu thêm cho đời sống văn hoá, tinh thần của mình”, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam kỳ vọng.
Trước đó, phát biểu khai mạc Hội nghị, Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh: Truyền thống của dân tộc ta là ham học, ham đọc sách. Cách đây khoảng 200 năm, Cao Bá Quát đã nói “đọc sách, mắt như đèn muôn dặm”. Nhưng qua 30 năm kinh tế thị trường, với nhịp sống nhanh hơn, vật chất nhiều hơn, tỷ lệ người đọc sách ngày một giảm đi.
Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng phát biểu khai mạc hội nghị
Theo một khảo sát quốc tế năm 2016, thì Việt Nam chỉ có 30% người đọc sách thường xuyên, 26% không đọc sách và 44% thỉnh thoảng đọc sách. Thời gian dành cho đọc sách hàng tuần, cao nhất là Ấn Độ với gần 11h, một số nước như Đài Loan là 5h (xếp thứ 27), Nhật Bản là 4h (xếp thứ 28), Hàn Quốc là 3h (xếp thứ 29). Việt Nam khoảng 1h. Người Việt Nam thụ hưởng 4,2 cuốn sách mới mỗi người, mỗi năm, nhưng trong đó 2,3 cuốn là sách giáo khoa. Bộ trưởng Bộ TT&TT cho rằng, mỗi người chỉ thực sự thụ hưởng gần 2 cuốn sách trong một năm thuộc nhóm thấp trên thế giới.
Thực hiện nhiệm vụ Thủ tướng Chính phủ giao, ngay từ năm đầu tiên, Bộ TT&TT đã triển khai đồng bộ kế hoạch tổ chức Ngày sách Việt Nam đến các Bộ, ngành, các tổ chức, địa phương trên cả nước, với mục tiêu phát động, xây dựng phong trào đọc sách, viết sách, quảng bá sách, lưu giữ sách trong các tầng lớp nhân dân, đưa phong trào lan toả thành nếp sống đẹp trong sinh hoạt văn hoá cộng đồng, tôn vinh người đọc và những người tham gia sưu tầm, sáng tác, xuất bản, in và phát hành sách. Ngày Sách Việt Nam hằng năm nhằm 3 mục tiêu: Khuyến khích người Việt Nam đọc sách; Tôn vinh giá trị sách; Nâng cao trách nhiệm của các cấp, ngành, các tổ chức xã hội đối với việc xây dựng và phát triển văn hoá đọc của Việt Nam.
Bộ trưởng đánh giá, 5 năm qua, ngành xuất bản đã làm được nhiều việc. Số cuốn sách tăng 22%, số bản sách tăng 55%. Tuy chưa phải phổ cập, nhưng Ngày sách Việt Nam đã về được đến cấp huyện, xã; tủ sách đã về đến lớp học và hộ gia đình; giờ đọc sách đã vào đến lớp học; Tết đến mọi người đã lì xì, mừng tuổi bằng sách. Thời gian qua, Thành phố Hà Nội và TP.HCM đã có đường sách. Nhiều địa phương đã tổ chức ngày hội sách. Hàng năm đã tổ chức Giải thưởng sách quốc gia và 10 nhà xuất bản đầu tiên đã chuẩn bị cho việc xuất bản điện tử.
Bộ trưởng chia sẻ, chúng ta đang sống trong kỷ nguyên của cuộc cách mạng số, công nghệ đang thay đổi cách chúng ta sống và làm việc, những công nghệ ngày nay thay đổi nhanh, và liên tục gần như từng ngày. Mỗi cá nhân hay một dân tộc muốn tồn tại hay phát triển thì chỉ còn cách học - học cả đời, liên tục đọc - đọc cả đời. Do vậy, đây là một quyết định thể hiện sự quan tâm kịp thời và tầm nhìn của Đảng và Nhà nước ta nhằm chấn hưng văn hoá đọc Việt Nam. Có thể coi đây như là một tuyên bố ban đầu để tiến tới một chiến lược sách quốc gia hoặc một luật về khuyến đọc Việt Nam.
“5 năm tới, chúng ta phải làm rất nhiều việc nữa. Số cuốn sách sẽ tăng 50%, số bản sách tăng 100%. Nhiều cơ chế chính sách mới phải được ban hành để chấn hưng văn hoá đọc Việt Nam. Ngày sách, tủ sách, đường sách, hội chợ sách, giờ đọc sách sẽ được phổ cập rộng rãi. Giải thưởng sách Quốc gia sẽ được đổi mới, tổ chức với qui mô, giải thưởng lớn hơn, thu hút sự quan tâm của xã hội. Hợp tác quốc tế về sách rộng rãi hơn”, Bộ trưởng Bộ TT&TT khẳng định.
Bộ trưởng hy vọng và tin tưởng sau Hội nghị tổng kết này, nhiều chính sách mới sẽ được ban hành, nhiều hoạt động thiết thực sẽ được thực hiện, để Việt Nam chúng ta thực sự là một dân tộc ham học và ham đọc sách, để chấn hưng văn hoá đọc và mỗi người Việt Nam đều có có tinh thần học cả đời, đọc sách cả đời. Chấn hưng văn hoá đọc cũng là chấn hưng cái gốc của một dân tộc.
Trưởng Ban Tuyên giáo TW Võ Văn Thưởng và Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam trao Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho các tập thể, cá nhân có thành tích
xuất sắc
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng và Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ trao Bằng khen của Bộ trưởng Bộ TT&TT cho các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc
Theo báo cáo của Bộ TT&TT, trong những năm qua, Ngày Sách Việt Nam đã được tổ chức trên cả nước với quy mô ngày càng lớn hơn 90% các tỉnh, thành phố đã triển khai các hoạt động của Ngày Sách Việt Nam xuống các quận, huyện; 30% tỉnh thành đã tổ chức hoạt động này ở cấp cơ sở xã phường. 100% cơ sở giáo dục đã phối hợp với các cơ quan báo, đài tuyên truyền về mục đích, ý nghĩa và các hoạt động của Ngày Sách Việt Nam. Trên 66 triệu lượt học sinh, sinh viên và trên 4,7 triệu lượt cán bộ, giảng viên, nhân viên tham gia hưởng ứng Ngày Sách Việt Nam; đã xây dựng được trên 30.000 tủ sách phụ huynh… Qua 5 năm triển khai Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về Ngày Sách Việt Nam, toàn ngành xuất bản đã xuất bản được 160.000 xuất bản phẩm với 1,9 tỷ bản, tăng 20% về số cuốn và số bản sách. Chất lượng xuất bản phẩm được nâng cao, cung cấp cho xã hội khối lượng lớn thông tin, kiến thức của nhiều lĩnh vực, góp phần nâng cao dân trí và phục vụ tốt hơn nhu cầu hưởng thụ của mọi đối tượng bạn đọc..
Bộ TT&TT xác định trong 5 năm tới sẽ tập trung mọi nguồn lực nhằm phát triển văn hóa đọc, tăng mức hưởng thụ xuất bản phẩm/đầu người (không tính sách giáo khoa) tương đương với các nước trong khu vực, đạt chỉ số 4 bản sách/người/năm. Bộ cũng tập trung xây dựng, khôi phục, phát triển mạng lưới cơ sở phát hành xuất bản phẩm tại các vùng đặc biệt khó khăn, vùng sâu, vùng xa, miền núi, biên giới, hải đảo. 100% tỉnh, thành phố trên cả nước có trung tâm phát hành xuất bản phẩm quy mô lớn, hiện đại; 90% số xã trên cả nước có điểm phát hành xuất bản phẩm theo nhiều hình thức. Tiếp tục xây dựng, hình thành và phát triển mô hình thư viện tư nhân, tủ sách gia đình, tủ sách dòng họ. Phấn đấu 30 - 40% hộ gia đình có tủ sách.
Cũng tại Hội nghị, đã có 7 ý kiến, tham luận trao đổi của các Bộ, ngành, địa phương; các nhà xuất bản; đơn vị phát hành sách và cá nhân tiêu biểu có nhiều đóng góp thúc đẩy phát triển văn hóa đọc ở cộng đồng./.