Điều tra thống kê toàn quốc về điện thoại, internet và nghe nhìn năm 2010: Một ngày tại huyện miền núi

Cuộc Điều tra thống kê toàn quốc về điện thoại, Internet và nghe nhìn năm 2010 đã chính thức bắt đầu được hơn một tuần. Ý tưởng về việc đưa một đoàn phóng viên của các báo Trung ương và báo ngành Thông tin và Truyền thông (TT&TT) đi thực tế của Trung tâm Thông tin - Bộ TT&TT nêu ra đã nhanh chóng được Ban chỉ đạo ủng hộ. Nói là làm ngay, đúng sáng ngày 8/6/2010, cả đoàn lên xe khởi hành từ trụ sở Bộ TT&TT 18 Nguyễn Du, Hà Nội đi Thái Nguyên.

Chuyến đi này hội “đủ mặt anh tài” những gạo cội như phóng viên báo Nhân dân, Truyền hình Việt Nam, Đài tiếng nói Việt Nam, Thông tấn xã. Báo Ngành cũng góp mặt với Bưu điện Việt Nam, VnMedia, website Bộ TT&TT… Buổi sáng, trời âm u, nhiệt độ trên xe bác tài để lạnh cóng làm các phóng viên nữ lúc khởi hành còn tươi tỉnh giữa đường chịu không nổi phải yêu cầu cho ấm lên. Gần 10 giờ, đoàn đến Sở TT&TT Thái Nguyên.  Để tiết kiệm thời gian, đoàn cùng cán bộ của Sở đi thẳng xuống xã Hòa Bình, huyện Đồng Hỷ, một trong hai huyện miền núi của Thái Nguyên. Đường đi phong cảnh hữu tình, hai bên đường cây cao niên tỏa bóng rợp mát, những thảm lúa chín vàng xuộm hứa hẹn vụ mùa bội thu. Song, cả đoàn mừng hơi sớm. Chỉ chừng hơn chục cây số, đường đã ngoằn ngoèo, hai bên đường hiện ra những nương ngô lá to bản xanh mướt xen kẽ với núi đá lô xô. Bác tài với thâm niên hơn 30 năm cũng không lạng lách tránh nổi những ổ trâu, ổ voi ngập nước bùn đặc sệt trên con đường cua gập tay áo. Con đường này đã bị những xe tải chở đá từ mỏ đá Quang Sơn phá hủy. Sau khi chiếc xe gầm gừ lội qua chặng đường xấu, cả đoàn đến hộ dân đầu tiên, nhà ông Đặng Văn Hận. Trời nắng to, oi ả. Nhiệt độ bên ngoài nóng hầm hập chẳng bù cho buổi sáng lạnh cóng trên xe. Cả chủ và khách ai nấy nhễ nhại mồ hôi. Điều tra viên đi cùng đoàn tranh thủ vào việc ngay. Hộ gia đình có 6 người (4 người lớn và 2 trẻ em) thì có 3 người có điện thoại di động, 1 điện thoại cố định, 1 ti-vi nhưng không có đài thu thanh và không có máy vi tính. Ông Hận cho biết, giờ là giữa trưa nên cả nhà có nhà, chứ lúc nữa là lại ra đồng. Đang vụ mùa, nhà nào cũng bận cả. Một hộ khác, nhà bà Nguyễn Thị Tân có 4 người thì cũng có tới 3 người có điện thoại di động, 1 điện thoại cố định. Máy vi tính cũng có song theo lời bà Tân “cháu nó xin được việc dưới Hà Nội nó bán rồi”.

Bắt đầu từ thời điểm 0 giờ ngày 1/6/2010, trên toàn quốc sẽ tiến hành điều tra thống kê hiện trạng phổ cập dịch vụ điện thoại, internet và nghe - nhìn toàn quốc năm 2010 theo Quyết định số 420/QĐ-TTg ngày 31/3/2010 của Thủ tướng Chính phủ. Thời gian thu thập số liệu sẽ diễn ra trong vòng 30 ngày, bắt đầu từ ngày 1/6 đến ngày 30/6/2010. Đây là cuộc điều tra có phạm vi rộng, qui mô lớn, thu thập thông tin đến từng hộ gia đình, từng thôn bản và các doanh nghiệp viễn thông có hạ tầng mạng trên toàn quốc. Mục đích của cuộc điều tra này nhằm đánh giá hiện trạng phổ cập dịch vụ điện thoại, Internet và nghe – nhìn trong toàn quốc, tổng kết tình hình thực hiện chương trình cung cấp dịch vụ viễn thông công ích giai đoạn 2006 – 2010 để tiếp tục xây dựng chương trình này 2011-2015 và làm cơ sở cho việc xây dựng các chính sách phát triển thông tin và truyền thông trong thời gian tới, hình thành dữ liệu Chính phủ điện tử của Việt Nam.

Tâm sự với chúng tôi, chị Nguyễn Thị Bích Thủy điều tra viên xã Hòa Bình cho biết, cuộc điều tra diễn ra vào đúng mùa gặt nên điều tra viên có khi phải đi hai ba bận mới gặp chủ nhà, muốn có số liệu thường phải đi vào những giờ oái oăm như giữa trưa hoặc tối. Các điều tra viên đều di chuyển bằng phương tiện cá nhân. Ở những nơi không thể đi xe máy, xe đạp thì… đi bộ. Anh Ngô Văn Tài, Phó Chủ tịch UBND huyện Đồng Hỷ cũng cho biết có những nơi xa như bản Tèn thuộc xã Vân Lăng, điều tra viên phải cuốc bộ 3km đường núi mới tới nơi. Cả đoàn ai nấy đều thắc mắc vậy thì các điều tra viên được hưởng phụ cấp hay thù lao như thế nào? Chị Nguyễn Thị Bích Thủy cười hồn hậu “Việc bồi dưỡng nghe các anh lãnh đạo phổ biến là sẽ có còn bao nhiêu thì chúng tôi cũng chưa biết. Nhiệm vụ giao thì chúng tôi cứ làm đã”. Vậy có khi nào điều tra viên vì mệt mỏi mà nản rồi làm qua loa dẫn đến số liệu không chính xác hay không? Anh Nguyễn Minh Hoan điều tra viên xã Minh Lập cho biết: điều tra viên của xã đều đã được “chọn mặt gửi vàng”, xã chỉ chọn những người có nhiệt tình, trung thực. Tuy nhiên, xã cũng áp dụng nhiều cách để kiểm tra. Ví dụ như khớp số lượng hộ dân với số phiếu, kiểm tra chéo, kiểm tra đột xuất. Về nghiệp vụ của điều tra viên, anh Đinh Xuân Kiểm điều tra viên xã Minh Lập cho biết việc điều tra được tiến hành từ xa đến gần, từ khó đến dễ. Nơi xa, khó khăn thì ưu  tiên điều tra trước, điều tra thật kỹ. Mỗi điều tra viên được phân điều tra một số xóm liền nhau cho tiện đi lại.

Các điều tra viên đều là cán bộ xã như cán bộ tư pháp, cán bộ văn hóa thông tin, cán bộ nông nghiệp nên đều quen thuộc với công việc hành chính giấy tờ. Thêm nữa, họ đều đã được cọ sát từ kinh nghiệm thực tiễn của hai cuộc điều tra quy mô trước đây là điều tra về nông nghiệp và nông thôn và điều tra dân số. Do cẩn thận, xã đã lưu lại sơ đồ dân cư tại địa phương nên lần này tiến hành rất trôi chảy. Chính vì vậy mà xã Minh Lập mặc dù địa hình chủ yếu là đồi núi với 7 dân tộc anh em sinh sống nhưng mới ngày 8/6 xã Minh Lập đã điều tra xong 16/19 xóm thuộc xã. Kết quả bước đầu thì thấy rất ít nhà sử dụng radio (khoảng 3%), tivi thì đến hơn 90% hộ dân có dùng.  Dự kiến đến 12/6 này việc điều tra tại xã sẽ hoàn tất và gửi số liệu lên huyện. Cũng thời điểm này, xã Hòa Bình đã điều tra xong 3/7 xóm bản. Dự kiến hết 10/6 sẽ điều tra xong 5 xóm bên này sông. Còn 2 xóm bên kia sông sau 10/6 sẽ dành tổng lực 4 điều tra viên sang sông làm liên tục 3-4 ngày là hoàn chỉnh.

Ông Nguyễn Đức Lộc, Phó giám đốc Sở TT&TT Thái Nguyên cho chúng tôi biết dự kiến đến 20/6 cơ bản việc điều tra sẽ được hoàn thành tại các xã, gửi số liệu lên huyện, tỉnh và đến 30/6/2010 là tỉnh hoàn thành việc tổng hợp số liệu, đảm bảo đúng tiến độ. Qua cuộc điều tra lần này, tỉnh, huyện và xã cũng sẽ nắm được tình hình phát triển thông tin và truyền thông của địa phương mình qua đó có kế hoạch hỗ trợ doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ TT&TT trên địa bàn phát triển cũng như tìm kiếm những biện pháp giúp người dân ngày càng được tiếp cận nhiều với các phương tiện TT&TT và hưởng những lợi ích mà TT&TT mang lại.