Hiện Việt Nam đang có "khoảng trống" thông tin dữ liệu thống kê về KHCN và ĐMST
Thông tin vừa thiếu vừa tản mát
Tại hội thảo quốc tế "Hoàn thiện hệ thống thống kê, đánh giá, đo lường khoa học, công nghệ và ĐMST" do Bộ KHCN phối hợp với Ngân hàng Thế giới (WB) tổ chức sáng 24/11/2014 tại Hà Nội, TS. Lê Xuân Định, Cục trưởng Cục Thông tin KHCN Quốc gia cho biết: "Một trong những yếu tố đầu vào phục vụ cho công tác quản lý Nhà nước về KHCN và triển khai các hoạt động KHCN là hệ thống thông tin, dữ liệu về các cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động KHCN, các sản phẩm KHCN đặc biệt là các bằng sáng chế (patent), thông tin cung cầu công nghệ phục vụ doanh nghiệp cả ở trong nước và quốc tế. Thời gian qua, một số đơn vị thuộc Bộ KHCN và các bộ, ngành khác đã và đang xây dựng các cơ sở dữ liệu (CSDL) khác nhau phục vụ cho công tác quản lý và triển khai các hoạt động KHCN, song còn một số điểm hạn chế như: chưa có cơ sở phương pháp luận: tiêu chí dữ liệu, chuẩn dữ liệu thống nhất để giúp định hướng cho việc xây dựng và liên thông/tích hợp các CSDL thành ngân hàng dữ liệu quốc gia. Bên cạnh đó, chưa có một hệ tiêu chí chuẩn về cấu trúc dữ liệu và mô hình CSDL để đảm bảo tính tương tác và khả năng trao đổi dữ liệu giữa các CSDL khác nhau trong lĩnh vực KHCN.
Hiện nay, các thông tin, dữ liệu cần thiết cho việc triển khai các nhiệm vụ về KHCN vừa thiếu vừa tản mạn, không được xây dựng trên nền tảng cơ sở lý luận khoa học toàn diện và thiếu tính hệ thống/liên thông, ít được cập nhật. Điều đó đã và đang gây không ít khó khăn trong việc xác định các đối tác có tiềm lực mạnh, năng lực thực sự về KHCN cả ở trong nước và nước ngoài". Ông Gang Zhang, Chuyên gia cao cấp kinh tế, Chánh Văn phòng Tổ chức Hợp tác & Phát triển kinh tế (OECD) tại Việt Nam cũng băn khoăn: Hiện Việt Nam đang có "khoảng trống" thông tin dữ liệu thống kê về KHCN và ĐMST. Cơ sở thông tin phục vụ việc xây dựng chính sách ĐMST cũng còn yếu kém. Chính sự thiếu hụt thông tin thống kê về KHCN và ĐMST đã khiến các chuyên gia quốc tế gặp khá nhiều khó khăn, thách thức trong việc tìm kiếm sở cứ để đưa ra những kết luận, khuyến nghị đối với việc hoàn thiện cơ chế chính sách và thúc đẩy phát triển KHCN tại Việt Nam.
Sẽ có ngân hàng dữ liệu quốc gia
Để khắc phục hiện trạng nêu trên, với sự hỗ trợ của Ngân hàng Thế giới (WB) và Tổ chức OECD, một ngân hàng dữ liệu quốc gia về KHCN và ĐMST của Việt Nam sẽ được thiết lập trong thời gian tới nhằm đa mục tiêu gồm: Tăng cường khung chính sách về KHCN thông qua việc hỗ trợ tạo lập nguồn thông tin đầy đủ, đồng bộ và đáng tin cậy hơn về hoạt động KHCN và ĐMST; Nâng cao năng lực xử lý, lưu giữ, quản trị thông tin, dữ liệu thống kê về KHCN và ĐMST theo tiêu chuẩn quốc tế; Chuẩn hóa, hoàn thiện và tích hợp các CSDL hiện có về KHCN; Thiết lập hệ CSDL quốc gia về KHCN và ĐMST bao gồm các CSDL về nhà KHCN, tổ chức KHCN, các nhiệm vụ KHCN, kết quả các nhiệm vụ KHCN, thống kê KHCN, tiềm lực KHCN, hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D), patent (phát minh sáng chế), cung cầu công nghệ, Techmart ảo...
"Ngân hàng dữ liệu quốc gia về KHCN và ĐMST có khả năng phục vụ lâu dài, chuyên nghiệp và an toàn với trang thiết bị, phần mềm, hệ thống được đầu tư tới tầm đảm bảo tính đồng bộ và hiện đại, tăng cường năng lực hội nhập quốc tế. Việc xây dựng ngân hàng dữ liệu quốc gia về KHCN và ĐMST sẽ cung cấp một cơ sở thống nhất để giúp cho các đơn vị thuộc Bộ KHCN và các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp có cơ hội đóng góp, xây dựng, khai thác và chia sẻ thông tin dữ liệu về KHCN và ĐMST, đảm bảo tính liên thông giữa các CSDL với nhau, tương hợp với các CSDL KHCN quốc tế", TS. Lê Quang Định cho biết.
Chia sẻ thêm với báo BĐVN, ông Lương Văn Thắng, Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, Bộ Khoa học & Công nghệ cho biết: "Ngân hàng dữ liệu theo chuẩn quốc tế nêu trên sẽ cung cấp thông tin đầu vào cho rất nhiều đối tượng như các nhà hoạch định chính sách, doanh nghiệp, viện nghiên cứu, và cá nhân các nhà sáng tạo. Theo lộ trình chung thì khoảng 2 – 3 năm nữa sẽ hoàn thành ngân hàng dữ liệu này. Thực hiện theo quy trình đấu thầu của thế giới, sẽ tổ chức đấu thầu công khai, minh bạch và bình đẳng, và các doanh nghiệp CNTT-TT Việt Nam có năng lực thì có thể tham gia đấu thầu xây dựng hệ thống ngân hàng dữ liệu quốc gia về KHCN và ĐMST".
Xuân Bách
