Toàn cảnh Hội thảo - Tọa đàm
Tại hội thảo, Ban chỉ đạo Đề án số hóa truyền hình Việt Nam cho biết, hội thảo được tổ chức nhằm mục đích chia sẻ khó khăn của các Đài Phát thanh truyền hình địa phương trong việc triển khai số hóa truyền hình mặt đất, làm rõ các mong muốn và cam kết của doanh nghiệp truyền dẫn phát sóng (DN TDPS) khi tham gia thị trường TDPS, các định hướng chính sách của Bộ TT&TT trước mắt và dài hạn.
Theo báo cáo, tính đến thời điểm hiện tại, Việt Nam đã hoàn thành triển khai số hóa truyền hình giai đoạn 1 và 08 tỉnh thuộc giai đoạn II. Theo kế hoạch của Ban chỉ đạo, các tỉnh gồm Thái Bình, Nam Định, Ninh Bình, Bắc Giang, Phú Thọ, Quảng Ninh, Thái Nguyên, Tiền Giang, Đồng Nai, Long An, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Thuận, Bến Tre, Đồng Tháp, An Giang sẽ tắt sóng truyền hình tương tự mặt đất từ ngày 1/7/2017. Dự kiến một số tỉnh thuộc nhóm III tại khu vực Nam Bộ bao gồm Bình Phước, Tây Ninh, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau, Kiên Giang sẽ ngừng phát sóng truyền hình tương tự mặt đất từ ngày 31/12/2017. Do đó, việc phủ sóng truyền hình số mặt đất, truyền tải các kênh truyền hình chính trị, thiết yếu của địa phương cần được sớm hoàn thành để có thể triển khai công tác thông tin tuyên truyền, hỗ trợ đầu thu truyền hình số mặt đất.
Bên cạnh đó, một số tỉnh thuộc nhóm II như Quảng Ninh, Thái Nguyên, Ninh Bình, Bắc Giang, Phú Thọ, Đồng Nai, Bình Thuận, Bà Rịa - Vũng Tàu và phần lớn các tỉnh thuộc nhóm III và nhóm IV có địa hình trung du, miền núi phức tạp. Tại các địa phương này, ngoài hệ thống trạm phát sóng truyền hình tương tự mặt đất chính còn duy trì các trạm phát lại truyền hình tương tự ở khu vực vùng sâu, vùng xa, vùng lõm. Tuy nhiên, hiệu quả phủ sóng truyền hình mặt đất tại các địa bàn này rất thấp. Trong bối cảnh 61/63 Đài Phát thanh truyền hình địa phương đã phát sóng kênh chương trình thiết yếu của địa phương trên sóng vệ tinh, các khu vực trung du, miền núi thuộc một số tỉnh nhóm II và phần lớn các tỉnh nhóm III, IV có tỷ lệ thu xem truyền hình tương tự mặt đất khá thấp, tỷ lệ thu xem truyền hình số mặt đất khá cao, nên sẽ thích hợp với việc chuyển đổi sang truyền hình qua vệ tinh (DTH).
Tại hội thảo, ông Đoàn Quang Hoan, Cục trưởng Cục Tần số Vô tuyến điện đã nêu một số vấn đề trong việc triển khai số hóa truyền hình trong các giai đoạn tiếp theo. Đó là vấn đề phát sóng và phủ sóng truyền hình số mặt đất và vấn đề kết hợp truyền hình số mặt đất và truyền hình vệ tinh để thực hiện số hóa.
Ông Đoàn Quang Hoan cho biết, hiện nay, trên cả nước đã có 3 doanh nghiệp truyền dẫn phát sóng phạm vi toàn quốc là VTV, VTC và AVG và 2 DN TDPS khu vực (Công ty RTB ở khu vực Bắc Bộ và Công ty SDTV ở khu vực Nam Bộ). Đối với các khu vực khác (Tây Bắc, miền Trung, Tây Nguyên), tính tới thời điểm hiện nay, chưa có doanh nghiệp triển khai dịch vụ truyền dẫn phát sóng truyền hình số mặt đất trên phạm vi khu vực. Để đảm bảo tiến độ thực hiện số hóa truyền hình mặt đất, các đơn vị, doanh nghiệp truyền dẫn phát sóng và các địa phương cần phối hợp thực hiện một số giải pháp: Phủ sóng truyền hình số mặt đất các kênh chương trình truyền hình thiết yếu của Trung ương và địa phương, trên cơ sở xem xét 4 khả năng: Thành lập mới doanh nghiệp truyền dẫn phát sóng phạm vi khu vực, sử dụng các kênh tần số ưu tiên của khu vực để triển khai dịch vụ trên toàn khu vực; doanh nghiệp truyền dẫn khu vực hiện có mở rộng phạm vi cung cấp dịch vụ, sử dụng các kênh tần số ưu tiên cho khu vực để triển khai dịch vụ trên toàn khu vực; doanh nghiệp truyền dẫn khu vực hiện có triển khai dịch vụ TDPS cho từng tỉnh, sử dụng kênh tần số khu vực; doanh nghiệp và đơn vị truyền dẫn phát song triển khai dịch vụ cho từng tỉnh, sử dụng tần số hiện có của doanh nghiệp, đơn vị.
Tại hội thảo, các đại biểu từ các Đài phát thanh truyền hình địa phương chia sẻ những khó khăn về kinh phí chi cho truyền dẫn phát sóng và những băn khoăn khi lựa chọn doanh nghiệp truyền dẫn phát sóng. Đại diện các Đài phát thanh truyền hình địa phương cũng bày tỏ mong muốn nếu lựa chọn được doanh nghiệp truyền dẫn phát sóng thì độ phủ sóng chương trình địa phương phải được mở rộng hơn, có thể trên phạm vi toàn quốc.
Các Đài Phát thanh truyền hình vùng miền núi khó khăn như Lào Cai, Điện Biên, Sơn La cũng mong muốn được kết hợp truyền dẫn phát sóng số mặt đất và vệ tinh. Cụ thể là truyền dẫn phát sóng số mặt đất ở thị trấn, đồng bằng và phát vệ tinh ở khu vực vùng núi của địa bàn.
Thứ trưởng Phan Tâm phát biểu tại buổi Hội thảo - Tọa đàm
Phát biểu chỉ đạo tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ TT&TT Phan Tâm cho biết, Đề án số hóa truyền hình Việt Nam đã đi được hơn nửa chặng đường. Với nỗ lực của tất cả các bên, đặc biệt của các Đài phát thanh truyền hình địa phương đã đạt được các kết quả ban đầu rất đáng khích lệ, hơn một nửa dân số Việt Nam đã được hưởng tiện ích của số hóa truyền hình. Các nước trong khu vực và các tổ chức quốc tế đã đánh giá cao những thành công của Việt Nam trong thực hiện số hóa. Tuy nhiên, từ nay đến năm 2020 sẽ có nhiều thách thức vì các địa phương triển khai số hóa sắp tới đều khó khăn về kinh tế, địa hình để triển khai phủ sóng số hiệu quả. Theo đó, việc triển khai số hóa truyền hình thành công dựa vào 3 yếu tố: chọn hạ tầng truyền dẫn, kinh phí cho truyền dẫn phát sóng và sự lựa chọn doanh nghiệp truyền dẫn phát sóng.
Thứ trưởng Phan Tâm cũng cho rằng việc lựa chọn giải pháp truyền dẫn phát sóng tùy thuộc vào kinh tế, kỹ thuật của từng địa phương, khó có thể đưa ra giải pháp chung cho tất cả các địa phương. Theo đó, phải kết hợp một cách hài hòa truyền hình số mặt đất và vệ tinh. Theo Quy hoạch dịch vụ phát thanh truyền hình quốc gia đến năm 2020, thị trường truyền hình số mặt đất vẫn chiếm tỷ trọng lớn ở Việt Nam là khoảng 30%, nên vẫn phải quan tâm thích đáng hạ tầng TDPS số mặt đất.
Về việc lựa chọn hạ tầng truyền dẫn, Thứ trưởng Phan Tâm cho biết, Nhà nước không ấn định một giải pháp cụ thể nào. Nhà nước chỉ quan tâm kết quả cuối cùng của Đề án số hóa là tắt truyền hình analog vào 31/12/2019. Và vào thời điểm tắt thì người dân đang xem truyền hình tương tự tiếp tục được xem truyền hình số, đặc biệt người nghèo, cận nghèo có thể nhận được thiết bị đầu cuối số để được xem truyền hình số.
Để hỗ trợ cho các Đài Phát thanh truyền hình địa phương trong giải quyết các khó khăn, Thứ trưởng Phan Tâm đề nghị các đơn vị thuộc Bộ, Cục Tần số Vô tuyến điện, Cục Phát thanh truyền hình và Thông tin điện tử, Vụ Kế hoạch Tài chính phải có hướng dẫn mang tính phương pháp luận để các Đài Phát thanh truyền hình địa phương có thể lựa chọn mô hình truyền dẫn phát sóng nào hiệu quả nhất. Các Đài Phát thanh truyền hình địa phương có thể xung phong đăng ký sẽ làm việc với các đơn vị thuộc Bộ để làm đơn vị mẫu chọn truyền dẫn phát sóng nào triển khai phù hợp với tình hình địa phương.
Về lựa chọn doanh nghiệp truyền dẫn phát sóng, Thứ trưởng yêu cầu các đơn vị thuộc Bộ tiếp tục nghiên cứu xem xét các giải pháp điều hành để các tổ chức, doanh nghiệp truyền dẫn phát sóng thực hiện truyền dẫn phát sóng có chi phí thấp hơn nữa. Doanh nghiệp truyền dẫn phát sóng phải xem xét lại đơn giá truyền dẫn phát sóng và căn cứ theo các yêu cầu cụ thể của địa phương để đưa ra đơn giá phù hợp hơn, tiến tới hợp tác lâu dài hơn.
Đối với địa phương, khi xem xét lựa chọn doanh nghiệp truyền dẫn phát sóng phải xem xét trên góc độ tổng thể và lâu dài hơn. Các đơn vị của Bộ phải phối hợp chặt chẽ hơn với các đài địa phương để tìm kiếm các giải pháp tháo gỡ khó khăn.../.
