“Lâu đài sách” của GS.TS Phạm Đức Dương
GS. TS. Phạm Đức Dương nay đã hơn 80 tuổi, ông nguyên là một trong những cán bộ chủ chốt lãnh đạo của Viện Đông Nam Á. Với hơn 60 mươi năm nghiên cứu và giảng dạy, với lòng yêu nghề, yêu học trò, đôi bàn tay ấy không lúc nào ngừng nghỉ xây đắp cho ngôi nhà sách của mình với mong muốn cháy bỏng là có được nơi để sau này các thế hệ sinh viên và những người ham học hỏi đến để nghiên cứu, học tập.
Sau khi tốt nghiệp đại học, ông được phân công về làm nghiên cứu về văn học và ngôn ngữ học. Sau năm 1963, ông sang Nga học nghiên cứu sinh và bảo vệ luận án về ngôn ngữ học. Chính những năm tháng đó đã mang lại cho ông một tài sản đồ sộ. Đó là những cuốn sách ông mua được từ nước Nga, số lượng lên tới 7 tạ sách. Rồi ông đi Pháp, đi Anh… ở đâu ông cũng tìm kiếm những cuốn sách mà mình cần để nghiên cứu. Hoà bình lập lại, ông tiếp tục kiếm tìm những cuốn sách không chỉ phục vụ cho việc nghiên cứu mà còn cho cả cho việc giảng dạy. Tủ sách của ông lại dần dần đầy lên.
Hiện nay, thư viện của ông có gần 1 vạn cuốn sách được phân loại khoa học trên kệ, giá sách theo thứ mục các bộ phận: tiếng Việt, tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Nga, ngoài ra còn một ít sách tiếng Trung Quốc, Thái Lan, Lào, Malaysia…
Với GS. TS. Phạm Đức Dương Thư viện tư nhân ngay tại ngôi nhà của mình mà ông đã dày công xây dựng sẽ trở thành một điểm hẹn văn hóa đọc, một nơi để nhiều người có cùng sở thích với mình đồng điệu, tri ân. Ngoài đọc sách, sinh viên còn được ông giải đáp những thắc mắc và thỉnh thoảng tổ chức các buổi chuyên đề “mà tôi thấy rất cần, nhưng nhà trường không dạy: Đó là kiến thức về Phương Đông - từ Kinh Dịch đến các khoa học dự báo như tử vi, tướng số, phong thuỷ… các buổi giới thiệu về dân ca nhạc cổ (quan họ Bắc Ninh, nghệ thuật chèo, đàn tì bà…)”.
GS.Dương hy vọng mô hình Thư viện tư nhân sẽ được phổ biến rộng rãi trên cả nước vì nó rất cần cho những người mê đọc sách, mê khám phá. Và ông tin trên mọi nẻo đường của đất nước Việt Nam sẽ có rất nhiều thư viện tư nhân tạo nên những bông hoa đầy hương sắc trên đất nước yêu thanh bình, yêu văn hoá…
“Thư viện lưu động - Bánh xe tri thức”: Mô hình mẫu ở Thủ đô
Đây là kết quả hợp tác giữa Thư viện Hà Nội và Quỹ Quốc tế Singapore (Singapore International Foundation - SIF) với sự hỗ trợ của Tập đoàn Keppel Land tại Việt Nam. Dự án “Thư viện lưu động - Bánh xe tri thức” sẽ được triển khai trong vòng 3 năm tại 10 địa phương thuộc ngoại thành Hà Nội nhằm nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động của mạng lưới thư viện cơ sở, nhằm đáp ứng nhu cầu học tập, nghiên cứu và giải trí của mọi người dân sống và làm việc trên địa bàn Thủ đô. Đồng thời, đây cũng là chiến lược phát triển văn hóa đọc của Thư viện Hà Nội, đặc biệt góp phần hình thành văn hóa đọc cho các em thiếu nhi vùng sâu vùng xa, góp phần xóa bỏ sự phân cách về việc tiếp nhận thông tin ở thành thị và nông thôn. Thư viện Hà Nội đã chính thức đưa dự án “Thư viện lưu động - Bánh xe tri thức” đi vào hoạt động từ năm 2011.
Dự án này cho đến nay đã được triển khai tại hơn 10 điểm ngoại thành Hà Nội như: Phú Nghĩa, Bạch Thạch, Thôn Nội, Thắng Trí, Lương Châu, Chúc Sơn, Hoàng Xá, Đại Đồng, Phù Lưu Tế và Nam Hồng... Đây là những địa phương nghèo, có nhiều hộ gia đình thu nhập hàng tháng chưa đến 900.000 đồng. Khoảng 4.000 trẻ em sẽ được hưởng những lợi ích thiết thực từ dự án này.
Trong hơn 2 năm qua, Ban chủ nhiệm Dự án đã trang bị hơn 2.000 đầu sách, truyện tiếng Việt và tiếng Anh, các đồ chơi và trò chơi giáo dục, 06 bộ máy tính hiện đại kết nối Internet, Thư viện lưu động sẽ lần lượt có mặt tại các điểm đã được lựa chọn vào các ngày thứ 7 và Chủ nhật hàng tuần để phục vụ nhu cầu đọc sách và truy cập Internet của thiếu nhi vùng sâu, vùng xa trên địa bàn Hà Nội. Đồng thời, hàng tuần cùng với cán bộ Thư viện Hà Nội, đội ngũ tình nguyện viên Singapore và tình nguyện viên của Keppel Land sẽ tham gia vào các hoạt động như: Kể chuyện, hướng dẫn các em sử dụng máy vi tính và các phương tiện truyền thông đa phương tiện. Đặc biệt, thông qua các hoạt động của Thư viện lưu động, các em sẽ được nâng cao văn hoá đọc và khả năng tự nghiên cứu học hỏi.
Bà Nguyễn Ngọc Nguyên, Phó Giám đốc Thư viện Hà Nội cho biết, thành lập Thư viện lưu động với mục tiêu cung cấp các nguồn tài nguyên thông tin tận nơi, kích thích nhu cầu tự học tập và tạo nơi vui chơi giải trí, giúp các em thiếu nhi có một sân chơi lành mạnh, bổ ích... Đến với Thư viện lưu động các em có thể đọc các loại sách dành cho thiếu nhi, xem phim hoạt hình, chơi các trò chơi đậm chất trí tuệ như xếp đồ chơi, vẽ tranh hay đố vui bằng tiếng Anh…bên cạnh đó các em còn được các cô, các chú tình nguyện viên chỉ dẫn, giới thiệu, cập nhật những nguồn thông tin đáng tin cậy và hữu ích trên máy vi tính khi vào mạng Internet.
Xe sách lưu động Fahasa - Mang tri thức đến mọi vùng miền
Hàng chục năm qua, hình ảnh Xe sách lưu động của Fahasa đã trở nên quen thuộc đối với bạn đọc và người dân không chỉ ở TP.HCM mà còn thấy tại các tỉnh thành lân cận. Xe sách lưu động ra đời nhằm đem đến cho bạn đọc những nguồn tri thức vô giá từ sách và mong dần “rút ngắn” khoảng cách về văn hóa đọc giữa bạn đọc đô thị với bạn đọc vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn trên phạm vi cả nước. Đặc biệt, Hưởng ứng cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” Fahasa đã tổ chức nhiều chuyến xe lưu động tổ chức giới thiệu sách, phục vụ các hoạt động văn hóa, giáo dục, các sự kiện của địa phương.
Được thành lập từ năm 1995 đến nay, sau 18 năm hoạt động liên tục, xe sách lưu động Fahasa đã thực sự trở thành người bạn thân thiết không chỉ đối với bà con ngoại thành TP.HCM mà còn đối với bạn đọc vùng sâu, vùng xa ở nhiều tỉnh thành trên cả nước. Tuy chỉ được thiết kế trên một xe tải 3,5 tấn nhưng xe sách lưu động đã trang bị đầy đủ kệ sách, bàn, ghế, máy phát điện, tivi với đầy đủ các loại hàng hóa… đặc biệt là sách và dụng cụ học sinh. Dù gặp vô vàn những điều khó khăn nhưng xe sách lưu động đã vượt qua hàng trăm ngàn cây số để đến với hàng trăm xã ngoại thành của TP.HCM và các huyện vùng sâu, vùng xa của các tỉnh thành khắp trong Nam - ngoài Bắc, phục vụ cho hàng triệu lượt bạn đọc.
Theo ông Phạm Minh Thuận, Tổng giám đốc Fahasa: Với mục tiêu phục vụ nhiệm vụ văn hóa lên hàng đầu, với chức năng của một nhà sách thu nhỏ với hàng 1.000 tựa sách thuộc nhiều thể loại: Sách giáo khoa, tham khảo, sách thiếu nhi... cùng với sách là đồ dùng văn hóa phẩm, văn phòng phẩm... mẫu mã đa dạng, chất lượng tốt cũng được bày bán phục vụ bạn đọc, tại mỗi đợt phục vụ, xe sách lưu động đều có chương trình giảm giá từ 10% cho các mặt hàng sách mới, 5% cho các mặt hàng văn hóa phẩm và chương trình sách giá đặc biệt giảm từ 20% đến 80% dành cho các độc giả. Không chỉ là bán sách, tại những vùng sâu, vùng xa, buổi tối, xe sách lưu động còn tổ chức phát phim hoạt hình, phim tài liệu phục vụ bà con và các em học sinh, tổ chức những buổi giao lưu với Đoàn Thanh niên địa phương; trao những phần quà cho các em học sinh có nhiều cố gắng trong học tập tạo niềm vui và động lực để các em vượt qua những khó khăn.
Và để phát triển hơn nữa mô hình văn hóa đọc, đem nguồn tri thức đến vùng sâu vùng xa, trong thời gian sắp tới, Công ty Fahasa sẽ tăng thêm các chuyến đi, đến các vùng sâu vùng xa - nơi các em ít có cơ hội tiếp xúc với sách, đồng thời chúng tôi cũng sẽ nâng cao thêm chất lượng phục vụ, bổ sung thêm nhiều hoạt động thiết thực thông qua sách gửi đến các em. Dù vẫn còn nhiều khó khăn trong quá trình phục vụ, nhưng với sự đón nhận nhiệt tình đầy yêu thương của bà con vùng sâu vùng xa, được sự động viên khen ngợi của lãnh đạo các địa phương, những chuyến xe mang nặng tình nghĩa này sẽ tiếp tục cuộc hành trình đầy ý nghĩa của mình “mang tri thức đến với mọi người” hôm qua, hôm nay và ngày mai!
