Giá thuốc lá ở Việt Nam rất thấp
Theo điều tra của GATS 2015, giá trung bình của một bao thuốc lá (20 điếu) ở Việt Nam là 11.819 đồng/bao. Mức giá này rất rẻ so với các nước trong khu vực như của Singapore (192,000 đồng/bao); của Philippines (32,000 đồng/bao), Malaysia (74,000 đồng/bao)… Hơn nữa, sau khi đã điều chỉnh lạm phát, mức giá thuốc lá của chúng ta có xu hướng giảm gần 1.000 đồng/bao/năm so với năm 2010.
Bên cạnh những vấn đề trên, thị trường Việt Nam còn xuất hiện một số sản phẩm mới như shisha, Vape, thuốc lá điện tử… Những sản phẩm này được quảng cáo mạnh mẽ trên nhiều trang mạng, hướng giới trẻ sử dụng để thể hiện sự sành điệu. Các sản phẩm cùng lời quảng cáo hấp dẫn đã kích thích trí tò mò, tìm hiểu cái mới của giới thanh thiếu niên, gây nên hiểu lầm về sự an toàn cho sức khỏe khi sử dụng những sản phẩm này.
Ngoài ra, thuế thuốc lá thấp cũng là một vấn đề. Thuế thuốc lá tại Việt Nam thấp gần nhất so với các nước trong khu vực (chỉ cao hơn Campuchia). Hiện nay, thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá của Việt Nam là 65%, nếu tính trên giá bán lẻ, mức thuế này chỉ chiếm 41,6%. Trong khi đó, thuế tiêu thụ đặc biệt trên giá bán lẻ của thuốc lá ở các nước trong khu vực cao hơn hẳn: Brunei 81%, Singapore 71%, Thái Lan 70%, Malaysia 57%, Philippines 53%, Myanmar 50%, Lào 43%, Việt Nam 41,6%. Ở các nước khác ngoài khu vực, mức thuế thuốc lá cũng cao hẳn so với Việt Nam như: Pháp 80%, Đức 73%, Australia 60%.
Thêm một khó khăn nữa là việc bày bán thuốc lá vi phạm quy định trưng bày thuốc lá cũng diễn ra phổ biến ở nước ta. Điều này sẽ kích thích người sử dụng, tạo thuận lợi cho người sử dụng thuốc lá dễ dàng mua được. Những khó khăn này tiếp tục đặt ra nhiều nhiệm vụ nặng nề cho công tác phòng chống tác hại của thuốc lá trong thời gian tới.
Một trong những khó khăn cho hoạt động phòng chống tác hại thuốc lá là tình trạng bày bán tràn lan thuốc lá ở nơi công cộng, đặc biệt là tại quán cà phê, nhà hàng và các địa điểm vui chơi khác. Hành vi vi phạm quy định trưng bày thuốc lá diễn ra phổ biến tại các điểm bán lẻ.
Theo điều tra năm 2015 của Trường Đại học Y tế công cộng, hơn 90% các điểm bán lẻ thuốc lá đang vi phạm quy định trưng bày quá một bao, một tút, một hộp của một nhãn hiệu thuốc lá, tạo thành các điểm quảng cáo sản phẩm thu hút người sử dụng. Tình trạng trên gây ra những khó khăn, cản trở nỗ lực trong việc cai nghiện thuốc lá, giảm tỷ lệ hút thuốc tại nước ta.
Trong khi đó, các nước khác kiểm soát việc bán thuốc lá khá chặt chẽ, có quy định cụ thể nơi được bán thuốc, người bán cũng chấp hành nghiêm quy định về bày bán số lượng thuốc lá, quy định về việc bán thuốc lá theo độ tuổi…
Bên cạnh nỗ lực hoạt động của Quỹ Phòng chống thuốc lá, của Ban chỉ đạo phòng, chống tác hại thuốc lá ở Trung ương, địa phương và các bộ, ngành thì vấn đề quan trọng chính là ý thức của người sử dụng thuốc lá. Người nghiện thuốc lá cần phải thay đổi nhận thức, có ý thức cai nghiện thuốc lá để tránh bệnh tật và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
