Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam: “Cần đặc biệt chú trọng đào tạo nguồn nhân lực trong bối cảnh cuộc CMCN 4.0”
Trong năm vừa qua, chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu của Việt Nam tăng 3 bậc, từ 45 lên 42. Chỉ số về phát triển Chính phủ điện tử, trong đó có chỉ số cung cấp dịch vụ công trực tuyến tăng 15 bậc, xếp thứ 59 trên thế giới. Về chỉ số thanh toán điện tử, so với năm ngoái đã tăng xấp xỉ 19,6% về số lượng giao dịch và 26,6% về giá trị, trong đó thanh toán qua di động đã tăng 104% về số lượng giao dịch và 155% về giá trị. Chỉ số An toàn, an ninh mạng đã tăng 50 bậc, đứng ở vị trí thứ 50 trên thế giới.
Đó là những con số đáng phấn khởi mà Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam nêu ra tại Diễn đàn Cấp cao và Triển lãm Quốc tế về Công nghiệp 4.0 năm 2019 (Industry 4.0 Summit 2019) tổ chức sáng ngày 3/10/2019 tại Hà Nội. Phó Thủ tướng nhận định, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự phối hợp của tất cả các cơ quan trong hệ thống, sự điều hành của Chính phủ, chính quyền các cấp, Việt Nam chúng ta đã có được những chỉ số phát triển kinh tế xã hội rất tốt.
Phát biểu chỉ đạo tại phiên toàn thể có chủ đề “Chủ trương và chương trình hành động của Việt Nam chủ động tham gia CMCN 4.0”, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam nhắc lại, tại diễn đàn này năm ngoái, Thủ tướng Chính phủ đã phát biểu rất rõ 4 vấn đề, đó là: Tập trung đồng bộ bằng nhiều giải pháp từ thể chế, đến hạ tầng, nguồn nhân lực, khoa học công nghệ để phát triển một nền kinh tế số, nền sản xuất thông minh; Tinh thần chung là tầm nhìn chiến lược nhưng hành động phải rất cụ thể, khẩn trương, đã giao nhiệm vụ cho các bộ, ngành một loạt các dự án, đề án trong đó có Chiến lược quốc gia về CMCN 4.0, về Chuyển đổi số; Nhấn mạnh vai trò chủ đạo, tiên phong của các doanh nghiệp; Cần chủ động ứng phó với những tiêu cực của cuộc CMCN 4.0 mang lại, trong đó lưu ý cơ chế quản lý rủi ro.
Phó Thủ tướng nhận định, mặc dù Bộ Chính trị mới ban hành Nghị quyết 52 về “Một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc CMCN 4.0” nhưng nhận thức cũng như hành động để tận dụng cơ hội của cuộc cách mạng này đã được triển khai, tiêu biểu chính là Diễn đàn Cấp cao và Triển lãm Quốc tế về Công nghiệp 4.0 năm 2019 (Industry 4.0 Summit 2019) được tổ chức ngày hôm nay.
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam phát biểu chỉ đạo tại Diễn đàn
Nghị quyết 52 của Bộ Chính trị đã giao nhiệm vụ cho Chính phủ liên quan đến CMCN 4.0 do đó Chính phủ sẽ có những chương trình hành động cụ thể để thực hiện Nghị quyết này.
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng, CMCN 4.0 suy cho cùng cũng nhắm đến mục tiêu phát triển bền vững, duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế cao để tránh bị tụt hậu. Năm 2018 tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt 7,08%, cao hơn nhiều năm gần đây, trong 3 quý đầu năm 2019 tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt 6,98% và đến cuối năm sẽ đạt được con số 7%, Phó Thủ tướng tin tưởng.
Trong sự tăng trưởng này, xu thế gia công khoáng sản giảm trong khi chế tạo và hàm lượng công nghệ đã tăng lên. Các lĩnh vực xã hội khác cũng đều đạt được những bước tiến rất toàn diện.
Liên quan đến các chỉ số về giáo dục, năm 2018 Việt Nam có 2 trường đại học và năm nay có 4 trường đại học trong Top 1.000 trường hàng đầu thế giới. Trong báo cáo về Nguồn vốn con người gần đây nhất của Ngân hàng Thế giới (WB), giáo dục phổ thông của Việt Nam được xếp hạng 38 thế giới, đứng thứ 2 ASEAN. Đặc biệt từ năm ngoái đến năm nay, Việt Nam đã có hàng loạt các công trình mới về xây dựng các trường đại học quy mô lớn của tư nhân đầu tư, phi lợi nhuận, đã hình thành được một loạt viện nghiên cứu của tư nhân.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh, trong thời gian tới, có hai nhiệm vụ quan trọng chúng ta cần làm cho tốt cho dù có cuộc CMCN 4.0 hay không. Đó là cải thiện môi trường kinh doanh, và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Nghị quyết 02 của Chính phủ đã đưa ra những tiêu chí đánh giá rất cụ thể dựa theo các xếp hạng của các tổ chức quốc tế, từ chỉ số đổi mới sáng tạo, chỉ số chính phủ điện tử, chỉ số năng lực cạnh tranh… Chúng ta phải tiếp tục làm những việc này và những việc này chắc chắn phù hợp với nhu cầu của cuộc CMCN 4.0.
Phó Thủ tướng cũng lưu ý cần đặc biệt chú ý đến vấn đề con người, đào tạo nguồn nhân lực. CMCN 4.0 sẽ đưa đến những mô hình kinh doanh mới, ngành nghề mới và những dự báo của chúng ta về tương lai không chắc đã chính xác. Do đó cần phải có những con người sẵn sàng tận dụng thời cơ, sẵn sàng thích ứng, có những giải pháp linh hoạt với những thay đổi mà ngày hôm nay chúng ta không lường được. Ngành giáo dục cần phải làm tốt hơn nữa. Giáo dục ở đây không chỉ là giáo dục STEM, mà là giáo dục ở miền núi, giáo dục cho đồng bào dân tộc thiểu số. Hiện nay, giáo dục phổ thông của Việt Nam đứng 38 thế giới, nhưng nếu giáo dục miền núi không được làm quyết liệt thì tỉ lệ tái mù chữ, tỉ lệ trẻ em bỏ học, tỉ lệ người lớn không được đào tạo căn bản về nghề nghiệp sẽ có xu hướng gia tăng. Điều đó cần phải được nhận diện và phải làm dù rằng tưởng chừng nó không liên quan đến CMCN 4.0. Thực ra nó liên quan rất sâu sắc, bởi bản chất của cách mạng này là phải tính đến yếu tố xã hội “không ai bị bỏ lại phía sau”.
Phó Thủ tướng cũng nêu bật một đặc trưng đáng lưu ý của CMCN 4.0 là tính kết nối, tính hợp tác. Cần phải tăng cường hợp tác giữa các cơ quan Chính phủ với nhau, giữa Chính phủ với doanh nghiệp, giữa Chính phủ với người dân, giữa người dân với nhau, giữa trong nước với nước ngoài. Việt Nam không thể đứng ngoài cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, chúng ta không chỉ có trách nhiệm giải quyết những vấn đề của Việt Nam mà còn phải chung tay giải quyết những vấn đề chung của thế giới.