Tọa đàm: Giải quyết tranh chấp quốc tế bằng biện pháp hòa bình – Philippines kiện Trung Quốc về Biển Đông

Biển Đông là một biển nửa kín, có diện tích khoảng 3,5 triệu km², trải dài từ vĩ tuyến 3⁰ Bắc lên đến vĩ tuyến 26⁰ Bắc và từ kinh tuyến 100⁰ Đông đến 121⁰ Đông. Ngoài Việt Nam, Biển Đông được bao bọc bởi 9 nước và vùng lãnh thổ khác là Trung Quốc, Philippines, Indonesia, Brunei, Malaysia, Singapore, Thái Lan, Campuchia và Đài Loan. Theo ước tính sơ bộ, Biển Đông có ảnh hưởng trực tiếp tới cuộc sống của khoảng 300 triệu dân các nước này. Biển Đông không chỉ là địa bàn chiến lược quan trọng đối với các nước trong khu vực mà còn của cả Châu Á - Thái Bình Dương và Châu Mỹ.

 

Đây là một vùng biển có vị trí rất quan trọng, không những chỉ vì nguồn tài nguyên phong phú, đa dạng, có nhiều tuyến đường biển huyết mạch quốc tế đi qua mà còn là khu vực được coi là “điểm nóng” về an ninh, chính trị, quân sự, và có nguy cơ tác động tiêu cực đến sự ổn định của khu vực châu Á - Thái Bình Dương và thế giới. Vì vậy, trong Biển Đông đã và đang tồn tại những tranh chấp liên quan đến những lĩnh vực khác nhau trong quan hệ xã hội của cộng đồng khu vực và quốc tế.

 

Là một quốc gia thành viên, Philippines đã sử dụng các quy định của UNCLOS để khởi động vụ kiện phản đối yêu sách của Trung Quốc đối với các khu vực trên Biển Đông và các vùng biển mà Trung Quốc không có quyền theo UNCLOS, nhưng đó lại là vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Philippines. Trong vụ kiện này, mặc dù bị đơn Trung Quốc là một thành viên của UNCLOS nhưng họ tuyên bố viện dẫn các ngoại lệ để loại bỏ thẩm quyền thụ lý vụ án của các cơ quan tài phán nói trên đối với các tranh chấp liên quan đến việc giải thích và áp dụng các Điều 15, 74 và 83 về phân định ranh giới biển, không liên quan đến các vịnh, các hoạt động quân sự và các hoạt động khác của Hội đồng Bảo an (Điều 298 UNCLOS). Trong bối cảnh này, nguyên đơn Philippines đã chứng minh được rằng nội dung đơn kiện của họ là nhằm vào việc Trung Quốc đã giải thích và áp dụng sai các quy định của UNCLOS để biện minh cho yêu sách của họ trong Biển Đông, vì vậy, hoàn toàn phụ thuộc thẩm quyền giải quyết của các cơ quan tài phán quốc tế và các viện dẫn của Trung Quốc không phải là ngoại lệ trừ thẩm quyền tài phán của các cơ quan này.

 

Ngày 12/7/2016, Tòa Trọng tài thành lập theo Phụ lục VII của UNCLOS 1982 đã ra phán quyết vụ Philippines kiện Trung Quốc về Biển Đông. Thực chất đây không phải là vụ kiện về tranh chấp quyền thụ đắc lãnh thổ hay phân định ranh giới các vùng biển và thềm lục địa. Theo đó, Tòa Trọng tài đã bác bỏ hoàn toàn cơ sở pháp lý của yêu sách “đường lưỡi bò” của Trung Quốc. Đây là phán quyết rất chuẩn mực theo đúng tuần tự thủ tục pháp lý và rất khách quan, trung thực; là chiến thắng vang dội trên mặt trận pháp lý không chỉ của riêng Philippines mà còn là thắng lợi của cộng đồng khu vực và quốc tế với tư cách là những thành viên của UNCLOS1982. Tuy nhiên, Trung Quốc kiên quyết không chấp nhận phán quyết và tìm mọi biện pháp, thủ đoạn để phủ nhận giá trị của phán quyết. Việc thực thi phán quyết và sử dụng nội dung phán quyết tại các diễn đàn đa phương và song phương thực sự hết sức khó khăn.

 

Nhằm giúp cho đại đa số độc giả có được những hiểu biết trung thực, khách quan và nhiều mặt về chuỗi sự kiện này cũng như những kiến thức cơ bản về Biển Đông đặc biệt là vụ Philippines kiện Trung Quốc và phán quyết của Tòa Trọng tài ngày 12/7/2016 về vụ kiện này... từ đó nâng cao nhận thức pháp lý, phục vụ cho công cuộc đấu tranh bảo vệ các quyền và lợi ích chính đáng của Việt Nam trong Biển Đông, Nhà xuất bản Thông tin và Truyền thông tổ chức buổi Tọa đàm chủ đề “Giải quyết tranh chấp quốc tế bằng biện pháp hòa bình - Philippines kiện Trung Quốc về Biển Đông” với sự tham gia của TS Trần Công Trục - nguyên Trưởng ban Biên giới Chính phủ, một trong những chuyên gia hàng đầu về biên giới lãnh thổ và luật pháp quốc tế.

 

Nội dung Tọa đàm bóc tách và làm sáng tỏ hơn tình hình tranh chấp trên Biển Đông hiện nay, các biện pháp giải quyết phù hợp với luật pháp quốc tế; Sự kiện Phán quyết của Tòa Trọng tài về vụ kiện của Philippines đối với Trung Quốc và tình hình Biển Đông hậu phán quyết.

 

 Đồng thời, nhân sự kiện Tòa Trọng tài ra phán quyết về vụ Philippines kiện Trung Quốc, Nhà xuất bản Thông tin và Truyền thông đã kịp thời phối hợp với một số chuyên gia và luật sư có kinh nghiệm, uy tín biên soạn và xuất bản cuốn sách “Philippines kiện Trung Quốc về tranh chấp Biển Đông – Các sự kiện và phân tích pháp lý” do TS Trần Công Trục chủ biên.

 

Tọa đàm cũng sẽ có sự giao lưu sôi nổi giữa diễn giả và độc giả quan tâm đến lĩnh vực biển, đảo.